Ali el-İznikî'nin 'Cevahir el-Esrar fî Ma'arif el-Ahcar' adlı eserinin çeviri ve incelemesi
Translation and examination of Ali al-İzniki's 'Jawahir al-Asrar fi Ma'arif al-Ahjar'
- Tez No: 443162
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. PETER J. STARR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Kimya, Tarih, Chemistry, History
- Anahtar Kelimeler: Ali el-İznikî, Fazıl Ali Bey, Simya, Kimya, Taşlar, Mizan İlmi, Ali al-İznikî, Fadıl Ali Beg, Alchemy, Chemistry, Stones, İlm al-Mizan
- Yıl: 2016
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Bilim Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 131
Özet
16. yüzyıl sonu 17. yüzyıl başlarında yaşamış olan ve Ali Çelebi ismiyle de tanınan İznikli Fazıl Ali Bey kelam, tasavvuf, edebiyat gibi pek çok sahada Arapça ve Türkçe eserler vermesinin yanı sıra en çok eserini kimya alanında vermiş bir âlimdir. Buna rağmen bu eserlerinden hiç biri Türkçeye çevrilmemiş veya latinize edilmemiştir. Hayatı ile ilgili de ayrıntılı ve derleyici bir kaynağa ulaşılamayan yazarın otobiyografisini yazdığını belirttiği eseri ise maalesef elimizde bulunmamaktadır. Bununla beraber tercümesi yapılan ve incelenilen Cevahir el- Esrar fi Ma'arif elAhcar adlı eseriyle kendisinin simya/kimya anlayışı ve çalışmaları biraz olsun aydınlatılmaya çalışılmıştır. Bu açıdan bakıldığında eserin müellifin yaşadığı yüzyılın kimya tasavvurunu anlamak bakımından önemli bir kaynak olduğu düşünülmektedir. Ayrıca yazarın yararlandığını belirttiği, referans gösterdiği, alıntıladığı veya eleştirdiği isim ve eserlerle de kendisinden önceki simya/kimya geleneğinin 17.yüzyıl Türk-İslam dünyasına nasıl ve ne kadarının aktarıldığının ve bu zaman-coğrafya ekseninde nasıl anlaşıldığının ipuçlarını vermesi açısından da önemli bir eserdir. Çalışmada Hacı Selim Ağa 881/3 numaralı yazma eser esas alınarak yapılan çeviri ve incelemede öncelikle metnin bilgisayar ortamına aktarılması gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın birinci bölümünde Fazıl Ali Bey'in kaynak ve öncülleri anlatılmış ikinci bölümde hayatı ve eserlerine değinilmiş, üçüncü bölümde Cevahir el-Esrar'ın içeriği ve önemi incelenmiş dördüncü bölümde ise eserin metni ve çevirisi verilmiş son olarak beşinci bölümde ise sonuç ve değerlendirme üzerinde durulmuştur.
Özet (Çeviri)
Ali el-Iznikî, also known as Ali Celebi, lived in the latter half of 16th century and the beginings of 17th century. He has treatises about kalam, sufism and literature but his the most productive working area is chemistry with Turkish and Arabic treatises. However, none of his works has been translated either into today's Turkish or other languages. We do not have any detailed and inclusive source about his life, and we have not been able to locate the manuscript in which he apparently gives details about his biography. On the other hand, with the treatise that is examined here, Jawahir alAsrar fi Ma'arif al-Ahcar, we have tried to clarify his point of view about alchemy/chemistry and his teachings. When viewed from this aspect, his work is an important source to obtain information about his period and this period's vision of chemistry. Moreover, with the sources that the writer says he benefited from, referred to, quoted from and criticised, it has clues about the chemistry tradition before him and the transfer of this knowledge into the 17th century Turkish-Islamic World, all of which make this treatise is also remarkable. In this thesis we based our work on the MS Haci Selim Ağa 881/3 as a main manuscript, and firstly deciphered and typed it. The first part of this thesis focuses on Fazıl Ali Bey's sources and predecessors, in the second part his life and treatises are examined, in the third part the theme of Jawahir and its importance are studied, in the fourth part the text of manuscript and translation are explained, finally in the fifth part conclusions are drawn
Benzer Tezler
- Fâzıl Ali Bey El-İznikî'nin Es-Sirru'r-Rabbânî Fî 'İlmi'l-Mîzân isimli eserinin tahkik, tercüme ve incelenmesi
Edition, translation and examination of Fâzil Ali Bey El-İzniki's work titled 'Es-Sirru'r-Rabbânî fî 'İlmi'l-Mizân'
SEHRAN MAMMADOV
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Bilim ve Teknolojiİstanbul Medeniyet ÜniversitesiBilim Tarihi ve Felsefesi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ŞULE TAŞKIRAN ÇANKAYA
- Karabâğî'nin Hâşiye Alâ Tefsîri'l-Beyzavî adlı eserinin Nebe, Nâziât ve Abese sûrelerinin tahkik ve tahlili
An edition and analysis of the 'surah al-Naba' and surah al-Nazi'at and surah Abasa' of Hasheya Ala Tafsir Al-baydawi, a work of Qarabagi
EASA HAMAD MOHAMMED MOHAMMED
Yüksek Lisans
Arapça
2021
DinBolu Abant İzzet Baysal ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NECMİ SARI
- Osmanlı âlimlerinden Alâeddin Esved'in 'el-İnâye fî Şerhi'l-Vikâye' adlı eseri çerçevesinde fıkıh ilmindeki yeri
Ottoman scholar Alaaddin Aswad's place in fıkıh science in the light of his book 'al-Inaye fi Sharh al-Wiqaye'
ENSAR ASLAN
Doktora
Türkçe
2020
BiyografiMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KEMAL YILDIZ
- 14. yüzyıl'da İznik Medresesi
Iznik Madrasa in 14th century
ADEM ÖZİŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DinBursa Uludağ Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ İHSAN KARATAŞ
- Hasan Paşa Niksârî'nin Şerhu Merâhi'l-Ervâh (el-Mifrâh) adlı eserinin edisyon kritiği (37-58. varaklar)
Edition critique of between the leaves 37-58 of Hasan Pasha Niksârî's work named el-Mifrâh fi Şerhu Merâhi'l-Ervâh
AHMET ÖZGÜR YALÇIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DinBayburt ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDÜLKADİR YILMAZ