Beden-mekan ilişkisinin çözümlenmesi ve yeni olasılıklar
Analysis of body-space relationship and new possibilities
- Tez No: 444720
- Danışmanlar: DOÇ. DR. AYŞEN CİRAVOĞLU DEMİRDİZEN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2016
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Bina Araştırma ve Planlama Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 156
Özet
Çevrede gerçekleşen bütün olaylara ve oluşturulan yaşamsal kurgulara sistematik işleyen bir neden sonuç ilişkisi içerisinde bakılmaktadır. Mekanla, doğayla ve birey olarak diğer insanlarla kurulan ilişkiler tanımlanmış çerçeve ve kalıplar içinde gerçekleşmektedir. İnsanlığın doğayla, farklı cinsiyetteki, kültürdeki ve etnik yapıdaki bireylerle girdiği mücadele hep bu kalıplar içinde gerçekleşmektedir. Ancak ilişkiler tek yönde ve tek bir bağlantı üzerinde oluşmamaktadır. İlişkiler çok yönlü ve boyutludur. Dolayısıyla süregiden alışkanlıklardan kurtulmak için kalıpların sorgulanması ve çözümlenmesi gerekliliği söz konusudur. Bu noktadan yola çıkarak, kalıpları çözümlemek adına, öncelikle ötekileştirme sorunsalı ele alınmıştır. Ötekileştirme süreci ikici karşıtlıklarla birinin diğerinin altına koyularak sömürülmesine dayanır. Tahakküm yapısının oluşturduğu bu yapı (hiyerarşik yapı) her unsurun taşıdığı özellikleri farklılık olarak tanımlayarak onları homojenize etme eğilimindedir. Böylece bireylerin içindeki çoğulcu yapı unutturulmuş ve sadece dış dünya ile değil kişilerin kendisi ile olan ilişkileri de koparılmıştır. Bu çalışma mevcut çeşitliliklerin yeniden keşfedilmesi üzerine kurulmuştur. Bu nedenle unsurlar arasında hiyerarşik ilişkiler kurmayan bir sistem (ağ kurgusuna sahip bir sistem) üzerinde düşünülmektedir. Bu bağlamda kültürel ve maddesel bir birleşimi temsil eden beden ötekileştirme sorunsalının temel konusu olarak ele alınmıştır. Beden kültürel açıdan etnik ve cinsiyet bağlamında birçok tartışmanın merkezinde yer alır. Bedenin yanında mekan üretilen söylemlerin takibinin yapılabilmesi için önemli bir düzenek olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu nedenle beden üzerinden yapılacak olan araştırma paralel olarak mekan üzerinden de yürütülmüştür. Bedenin değerlendirilmesi, tarihsel bir süreçte incelenmesi gerekliliğini ortaya çıkarmıştır. Böylece bedenin taşıdığı kültürel ve biyolojik kodlar ile bedenin deneyimi üzerinden üretilmiş sınırlar tartışmaya açılmıştır. Beden gerçekten kodları ve sınırların temsil ettiği bir oluşum mudur? Bu bağlamda Sanayi devriminden günümüze bir çözümleme yapılmıştır. Yapılan çözümleme bedenin süreç içinde etkileşime girdiği düşünülen yapılar (politik, düşünsel ve toplumsal süreçler gibi) irdelenerek gerçekleştirilmiştir. Aynı araştırma süreci mekan için de yapılarak bedendeki kimlik değişimlerinin mekan üzerindeki etkileri araştırılmıştır. Tarihsel süreç insan merkezci, anti insan merkezci ve insan sonrası olarak üç aşamaya ayrılarak değerlendirilmeye alınmıştır. Bedenin dönemler içindeki kimliği anlaşılmaya çalışılmıştır. Bedenin tanımının (kod ve sınır bağlamında) nasıl şekillendiği ve bunda etkili olan dinamikler değerlendirilmiştir. Ayrıca beden için geliştirilen kuramsal yaklaşımların taşıdığı potansiyeller de araştırılmıştır. Böylece süreç içinde karşımıza çıkan organizma, bedensiz organ, organsız beden ve siborg beden gibi tanımlarının parça bütün içinde değerlendirilmesi yapılabilmiştir. Çalışmanın ikinci aşamasında beden tanımının mekan ile arasındaki bağlantı irdelenmiştir. Tanımlanmış süreç içinde beden üzerine getirilen tanımlar ve kuramların yansımaları mekan üzerinden takip edilemeye çalışılmıştır. Üçüncü aşamada beden ve mekan üzerinden kurulan tarihsel anlatının değerlendirmesi yapılmıştır. Bu değerlendirme için kavramlar assemblage kuramından üretilen ilişkisel topluluk diyagramı üzerinden etkileşime sokulmuştur. Böylece her parçanın diğeriyle bağlantısını reddetmeden, kendi kimliği üzerine düşünülebilmesi hedeflenmiştir. Aynı zamanda hakim anlayış ile dönem içindeki azınlıkta kalan anlayışların sistemi değiştirici ve dönüştürücü etkisi tartışılmıştır. Ayrıca beden ve mekan üzerinden geleceğe ilişkin olasılıklar da değerlendirilmiştir. Bu kapsamda yapılan tarihsel incelemenin bir sonucu olarak bugün mekanın bedenleşme sürecini yaşamanın eşiğinde olduğumuz saptaması yapılmıştır. Son bölümde ise yapılan çözümlemenin tasarım yaklaşımına ve sonraki çalışmalara etkileri değerlendirilmiştir. Bu bağlamda bu çalışmanın beden ve mekanın konumunun tarihsel arka planını ve bugünkü potansiyellerini anlamada bir araç olmasının ötesinde, mekana beden üzerinden yeniden bakmanın önünü açması açısından önem taşıdığı düşünülmektedir.
Özet (Çeviri)
All events which are occurring in the environment and the vital fictions which are being constructed are looked from within a systematically operating cause and effect relation. Relations established with the space inhabited as well as with nature and other people as individuals, occur within defined frames and patterns. The struggle of man with nature and individuals who have different genders, cultures and ethnicities takes place within these patterns. However, relations don't consist of one-way connections. Relations are multi-directional and multi-dimensional. Therefore, these patterns should be pondered upon and analyzed in order to get rid of the ongoing habits. Starting from this perspective, firstly, otherness has been dealt with in order to analyze the patterns. The process of otherness is based on putting one thing on top of the other with dualistic oppositions and claiming superiority upon the other. This structure which is built by domination (hierarchical structure) tends to homogenize every element by defining their characteristics as differences. In doing so, it causes plurality among individuals to be forgotten and individual's relation with the outer world as well as the relation person has with oneself to be broken. This study aims to rediscover existing diversities. Therefore, it thinks within a system which doesn't create asymmetrical relations between elements (rather a system which is based on network structure). In this context, body has been taken as the central subject matter of otherness problem since it represents a combination of the cultural and the material. Body in terms of cultural is located at the heart of many discussions in ethnical and gender-related contexts. Space comes to the fore, along with the body, as an important means in to track generated discourses. Therefore, the present study, conducted along the lines of the body, has also been conducted along the lines of space to construct a parallel discussion. The inquiry into the body has brought up the necessity of a historical analysis. Thus, cultural and biological codes carried on the body as well as the limits produced through the experience of the body have all been brought into question. Is body really something that represents codes and limits? An analysis from the industrial revolution up until the present times has been conducted in this context. The analysis has been carried out through inquiries into the structures which are thought to be in interaction with the body within the process (such as political, intellectual and social processes). The same inquiry lines have been performed on the space as well, and the effects of the changes in the identity of the body on space have been studied. Historical process has been discussed by breaking it into three periods: anthropocentric, anti-anthropocentric, and post-human periods. Identity of the body within these periods has been sized up. The way in which definitions of body were formed (in terms of codes and limits) and the dynamics operating in these processes have been discussed. Also, potentials of theoretical works developed for the body have been studied. Thus, a holistic interpretation of the concepts encountered during the process - such as organism, organ without body, body without organs, cyborg body etc. - became possible. The second section of the study concerns inquiry into the connection between definition of the body and space. We tried to track reflections of definitions and theories imposed upon the body throughout the defined process in the plane of space. The third section of the study consists of an evaluation of historical narrative built upon body and space. For this evaluation, concepts have been put into interaction through relational assemblage diagram derived from the theory of assemblage. The aim in doing so was to be able to think upon each element's own identity without denying its connection to the other. Additionally, revisionary and transformative effects on the system of dominant understanding as well as radical approaches which remain as minorities within a period have been discussed. Possibilities concerning the future have also been evaluated through body and space. As a result of the historical analysis conducted in this scope, we concluded that today, we are on the brink of experiencing the process of embodiment of space. And in the last section, design model of the conducted analysis and its possible effects on future studies have been discussed. In this context, we think that this study is significant in opening up a way to reevaluate the space through the body, beyond being merely a means to understand historical background and present potentials of the position of the body and the space.
Benzer Tezler
- Bedenin ve mekanın dönüşümselliği: Mekanın teni
Transformativity of body and space: The flesh of space
REYYA KALAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
MimarlıkYıldız Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SENEM KAYMAZ KOCA
- İç mimarlık eğitiminde kavramsal süreç: Mekân tasarımında yaratıcı düşünmeyi geliştirmeye yönelik bir yöntem önerisi
Conceptual process in interior architecture education: A method proposal for developing creative thinking in space design
PELİN KAYA
Doktora
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimMimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesiİç Mimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İPEK FİTOZ
- Mehmet Aksoy' un açık alan heykellerinin göstergebilimsel yöntemle çözümlenmesi
The analysis of Mehmet Aksoy' s outdoor sculptures with the semiotic method
BELGİN BORAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Eğitim ve ÖğretimÇukurova ÜniversitesiResim-İş Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. SUAT KARAASLAN
YRD. DOÇ. DR. HANDAN TUNÇ
- Televizyon dizilerinde kültürel temsiller: Mardin dizileri örneği
Représentations culturelles dans les séries télévisées: Exemple de les séries télévisées de Mardin
SEZER AHMET KINA
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Radyo-TelevizyonGalatasaray ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ECE VİTRİNEL