Tip 1 diyabetli adölesanların denetim odağı düzeylerinin ve anne-baba tutumlarının diyabetin yönetimine etkisi
The effect of type 1 diabetic adolescents' locus of control level and their parental attitudes to diabetes management
- Tez No: 445459
- Danışmanlar: DOÇ. DR. BENGÜ ÇETİNKAYA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları, Child Health and Diseases
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2016
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Pamukkale Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 97
Özet
Bu araştırmanın amacı; Tip 1 diyabetli adölesanların denetim odağı düzeyinin ve anne-baba tutumlarının belirlenmesi, denetim odağı düzeyinin ve anne-baba tutumlarının Tip 1 diyabetin yönetimine etkisini değerlendirmektir. Araştırma iki üniversite hastanesinde Mart-2014 ile Mart-2016 tarihleri arasında tip 1 diyabet tanısı ile takibi yapılan 13-16 yaş grubu 74 adölesanı kapsamaktadır. Veri toplama aracı olarak literatür incelenerek araştırmacı tarafından hazırlanan diyabetli adölesanı tanıtıcı bilgi formu, ''İç-Dış Denetim Odağı Ölçeği'', ''Anne-Baba Tutumları Ölçeği'' ve araştırmacı tarafından hazırlanan Metabolik Kontrol Sonuçları Formu kullanılmıştır. Araştırmanın yapılabilmesi için Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Klinik Araştırmalar Etik Kurulu'ndan, araştırmanın yürütüldüğü kurumlardan yazılı izin alınmıştır. Araştırmanın verileri SPSS paket programıyla analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda adölesanların denetim odağı puan ortalamaları; aile ilişkileri için 3.01 ± 0.45, başarı için 1.80 ± 0.52, akran ilişkileri için 2.65 ± 0.42, batıl inanç için 3.03 ± 0.71, kader için 2.74 ± 0.54 ve anne-baba tutumu puan ortalamaları; demokratik tutum için 4.06 ± 0.60, koruyucu-istekçi tutum için 2.65 ± 0.66, otoriter tutum için 1.93 ± 0.69 olarak bulunmuştur. Adölesanların demokratik anne-baba tutumu puanları arttıkça HbA1c düzeyinin yükseldiği, koruyucu-istekçi anne-baba tutumu ve otoriter anne-baba tutumu puanları arttıkça da açlık kan şekeri düzeylerinin yükseldiği bulunmuştur. Aile ilişkileri denetim odağı boyutu puanları arttıkça açlık kan şekeri düzeyinin düştüğü, kader denetim odağı boyutu puanları arttıkça da açlık kan şekeri ve tokluk kan şekeri düzeylerinin düştüğü belirlenmiştir. Dıştan denetimlilerin içten denetimli olanlara göre HbA1c ve açlık kan şekeri düzeylerinin daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Adölesanların yaşı, eğitim durumu, hastalığıyla ilgili bilgi düzeyi ve son 1 ayda yaşadığı hiperglisemi sayısı ile diyabetin yönetimi arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunmuştur. Adölesanların sağlık ya da hastalık durumlarında denetim odağı düzeylerinin belirlenmesi, kendi sağlığı ya da hastalığı konusunda özdenetimlerinin artırılması ve anne-babaların doğru yaklaşımda bulunması yoluyla sağlığın korunabileceği ve geliştirilebileceği önerilmektedir.
Özet (Çeviri)
The purpose of this research is; to identify type 1 diabetic adolescents' locus of control level and their parental attitudes, to evaluate the type 1 diabetes management effect of locus of control level and parental attitudes. This research includes 74 adolescents aged between 13-16 diagnosed Type 1 diabetes at two University Hospitals in March-2014 and March-2016. As data collection tool searching literature, presenter information form prepared by the researcher, ''İnternal-External Locus of Control Scale'', ''Parental Attitude Scale'' and Metabolic Control Results Form prepared by the researcher were used. To be able to do this research, necessary written permission from Pamukkale University Medical Faculty Clinic Researches Ethics Committee and the institution in which the research being conducted were taken. The data of research was analyzed through SPSS packaged software. In the research result, the point average of adolescents locus of control; for family relationship 3.01 + 0.45, for success 1.80 + 0.52, peer relationships 2.65 + 0.42, for superstition 3.03+ 0.71, for fate 2.74 + 0.54 and the point average of parental attitude; for democratic attitude 4.06 + 0.60, for foster-eager attitude 2.65 + 0.54, for authoritative attitude 1.93 + 0.69 were determined. The more democratic parental attitude of adolescents gets higher, the more their level of HbA1c grows; the more foster – eager parental attitude and authoritative parental attitude points get higher, the more the level of fasting blood glucose grows. As parental relationship locus of control extent points get higher, fasting blood glucose level decreases, as fate locus of control extent points increase, it is determined that the level of fasting blood glucose and postprandial blood sugar level decrease. It is determined that the level of HbA1c and fasting blood glucose are higher on externally controlled than internal controlled people. It is found that there is a statistical significance difference between adolescents' age, educational background, information level related to his/her disease and hyperglycemia number faced last one month and management of diabetes. It is advised that by means of determining the locus of control level of adolescents, increasing his/her self-control about health or illness and in the right way of parental treatment, health will be able to be protected and progressed.
Benzer Tezler
- Tip 1 Diyabet tanılı adölesanlarda akran etkileşimi içeren grup eğitiminin metabolik kontrol üzerine etkisi: Randomize kontrollü çalışma
Effect of group education including peer interaction on metabolic control in adolescents diagnosed with Type 1 Diabetes: A randomized controlled study
DİDEM POLAT KÜLCÜ
- Tip 1 diabetes mellituslu adölesanların yaşam deneyimleri, duygu ve algıları: Nitel bir çalışma
Life experience, emotion and perception of adolescents with type 1 diabetes: A qualitative study
BAKİYE PINAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
HemşirelikPamukkale ÜniversitesiHemşirelik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TÜRKAN TURAN
- Tip 1 diyabetli adolesanların sağlığı geliştirme modeline göre uygulanan hemşirelik girişimlerinin hasta bakım sonuçlarına etkisi
Effects of nursing care given to adolescents with type 1 diabetes in accordance with the health promotion model on the outcomesof patient care
KÜBRA PINAR GÜRKAN
Doktora
Türkçe
2018
HemşirelikDokuz Eylül ÜniversitesiHemşirelik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZÜHAL BAHAR
PROF. DR. ECE BÖBER
- Tip 1 diyabetli adolesanların sosyal çevrelerinin metabolik kontrol üzerine olan etkilerinin değerlendirilmesi
Evaluation of social factors on metabolic control of adolescents with TYPE 1 diabetes mellitus
HAWWA ZAHİRA
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2022
Endokrinoloji ve Metabolizma HastalıklarıAnkara ÜniversitesiÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZEHRA AYCAN
- Tip 1 diyabetli adölesanların yeme davranış tutumu ve öz-bakım gücü ilişkisinin incelenmesi
Examining the relationship between eating behavior attitudes and self-care ability of adolescents with type 1 di̇abetes
EDİBE PELİN KARACIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Beslenme ve Diyetetikİstanbul Medipol ÜniversitesiBeslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. INDRANİ KALKAN