Gazzali'nin batıniliğe karşı mücadeledeki rolü
Al-Gazzalî's role in the struggle against al-batinîyyah
- Tez No: 445729
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. MEHMET KESKİN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2016
- Dil: Arapça
- Üniversite: Yüzüncü Yıl Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İslam Mezhepleri Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 121
Özet
Gazzali, kaos ve anarşinin tüm İslâmî dünyasını kapsadığı bir dönemde yaşamıştır. Zira onun zamanında Müslüman Devletler kendi içlerinde patlak veren kargaşalarla meşgul idi. Abbasî, Fatımî ve Endülüs gibi devletlerin otoriteleri zayıflamıştı. Selçuklular ise ilk başlarda durumu kontrol altına almayı başarsalar da çok geçmeden sultanlar arasındaki taht kavgaları başladı. Bunu fırsat olarak gören Haçlılar Müslüman ülkelere saldırarak birçok bölgeyi işgal edip ele geçirdi. Genel olarak sosyal yapının siyasi düzene bağlı olduğu düşünülürse siyasi durumun kötüleşmesi istikrarsızlıklara bu durum da sosyal hayatın parçalanmasına yol açar. Dolayısıyla kıtlık, açlık gibi sosyal felaketler baş gösterir. Çoğu zaman bunun neticesinde göçler ve çatışmlar başlar ve neticede birçok insan hayatını kaybeder. Öte yandan hicri dördüncü ve beşinci yüzyılları sadece Bağdat'ta değil diğer tüm Müslüman bölgelerde çok değerli ve seçkin âlimlerin boy gösterdiği dönemler olarak öne çıkmaktadır ki Muhammed b. Muhammed b. Ahmed Ebû Hamit el-Gazzalî de bu dönemde yaşamıştır. Birçok lakapla anılan gazalinin en meşhur lakabı“Hüccetü'l-İslâm”dır. Gazzâlî hicri 450 /1058 yılında Horasan'ın Tus şehrinde fakir bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelmiştir. Kendi ölümün yakın olduğunu gören Gazali'nin babası ona ve kardeşi Ahmet'e kendilerine İslami ilimleri öğretmesi için mutasavvıf bir kişi olan arkadaşının yanına gitmeleri için vasiyette bulundu. Gazzali ilköğrenimini Tus'ta Ahmed bin Muhammed er-Razikânî'den almış, daha sonra Cürcan şehrine giderek Ebû Nasr el-İsmailî'den eğitim görmüş daha sonra mezun olana kadar İmamü'l-Haremeyn Ebu'l-Meâlî el-Cüveynî'nin derslerine katılmak üzere Nişabur Nizamiye Medresesi'nde öğrenim görmüştür. İtikadi düşünce olarak Ebü'l Hasan el-Eş'arî'yi, ameli görüş olarak ise Şafiî'yi takip etmiştir. Bağdat'taki Nizamiye medresesinde yaklaşık beş yıl ders verdikten sonra Şam, Küdüs ve Mekke şehirleri arasında dolaşarak inzivaya çekilen Gazzali hicri 499 yılında zahit ve abîd bir kimlikle Bağdat'a dönmüştür. Bu esnada meşhur eseri olan İhyâ'nın namı tüm çevreler tarafından duyulmuş Gazzali daha sonra kendi memleketi Tus'a geçti. Kadri yüce vezir Nizamülmülk'ün oğlu Fahrülmülk'ün ricası üzerine Nişabur Nizamiyye Medresesinde tekrar eğitim vermeye başladı. Buradan bir kısa süre sonra da evine dönerek yaptırdığı tekke'de müritleriyle birlikte tasavvuf yaşamı sürdü. Gazzâlî 505/1111 yılında Tus'un kasabası olan Taberân'da vefat etti ve orada defnedildi. Batınilik hareketi ise Abdullah b. Meymûn el-Kaddâh ve Di'dân lakaplı Muhammed b. Hüseyin tarafından hicri 250 yılında ortaya çıkarak kendileri için bir yol çizmiştir. Ayrıca Batinilik en meşhuru İsmâilîyye olmak üzere Ta'limiye, Bâbekiyye, Muhammire, Sab'iyye, Karmatîyye (Karâmita), Fedâiyye, Haşîşîyye ve Nizariyye gibi isimlerle de anılmaktadır. Gazzali dönemindeki en önemli adamları Abdülmelik b. Attâş ve oğlu Ahmed b. Attâş ile Hasan b. Sebbâh'tır. Bâtınîliğin en önemli itikat anlayışlarından bir tanesi masum imama inanmaktır. Ayrıca onlar her zâhirin bir bâtını olduğu, gerek Kur'an gerekse Sünnetin de gizli bir yorumu bulunduğu inancındalar. Kendi aralarında ihtilafa düştükleri konularda mevcuttur. Allah'ın sıfatlarının inkârı, Hz. Peygamberin Hz. Ali'nin onun vasisi olmak kaydıyla Hz. Hatice'den peygamberlik aldığı, dirilişin sadece ruh ile olacağı, kıyametin aslında Mehdi'nin zuhuru olduğu ve reenkarnasyona inanma gibi itikatlar bunlar arasında sayılabilir. Gazzali, onların gizli kitap dedikleri esrlerini okuyup ve oradaki sorulan tüm sorulara cevap verdikten sonra Fedâihu'l-Bâtinîyye“ adıyla bir eser kaleme alarak onların inançları üzerine reddiyelerde bulunmuştur. el-Kıstâsu'l-Müstakîm”adında bir eseri daha olan Gazzalî bu kitabında ise sadece masum imam etrafında ortaya atılan düşünce ve inanışları irdeleyip reddetmiştir.
Özet (Çeviri)
Al - Ghazali lived in an age pervaded with chaos in the Islamic World politically and socially, scientifically it was one of the best periods in which abounded with scientists. Imam Al-Ghazali is Muhammad Ibn Muhammad Abo Hamid Al-Ghazali, an argument of Islam (Hojatoleslam). He was born in Tus in the year 450 AH and was died in the year 505 AH, in Tabran a borough (sub-district) of Tus. The movements of Al-Batiniaa appeared in the year 250 AH and spread in Islamic World and created a state which was (Al-Fatimiaa State), and they have many surnames like Al-Batiniaa, Al-Ismailiaa, Al-Taalimiaa, Al-Khormiaa, Al-Babkiaa, Al-Muhammara, Al-Sabiaa ,and Al-Qaramita. And their most important beliefs was that, they should follow the infallible (impeccable) Imam and learn from him, and for every apparent from the Koran and the Sunna there is implicit, and denied the attributes of God, and for them the God is neither present nor absent, and the promise for them is by the spirit without the body, and that the resurrection is the appearance of the Mahdi, and believe in reincarnation of souls ... and other things. And the role of the Imam al-Ghazali to rebuttal (answer) to this band (combination) was that, he began to rebuttal to all these beliefs altogether, he edited books in responding them, he interviewed them and attended debates with them and answered all their questions.
Benzer Tezler
- Gazzâli'nin Bâtınilere yönelttiği eleştiriler
Gazzâli's criitisism againist 'Batyn'
BEDRİYE TIRPAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
DinEskişehir Osmangazi ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜSEYİN AYDIN
- Felsefe-Kelam tartışmalarında metin tutarlılığı (İbn Sina-Gazzali örneği)
Philosophy and theology discussion of consistency in the text (For example İbn Sina-Gazzali)
ÖMER FARUK ERDOĞAN
- Gazâlî'nin tasavvufi eserlerinin diğer eserlerine göre konumu (Münkız'daki fikirlerine göre)
The position of Ghazâlî's sûfî works in relation to his other works (According to his ideas in Munkiz)
MEHMET ZEKİ CANCA
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinRecep Tayyip Erdoğan ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZAFER ERGİNLİ
- Gazâlî'nin bâtınîlerle mücadelesinin kelamî tahlili
Theological evaluation of Gazali's struggle with batiniyya
RAMAZAN GÜNDÜZ
Doktora
Türkçe
2020
DinAnkara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞABAN ALİ DÜZGÜN
- El-Gazzâlî'nin Müslüman filozofları eleştirisi –Mahmut Kaya bağlamında bir analiz
Al-Gazzâlî's critique of Muslim philosophers - an analysis in the context of Mahmut Kaya
SÜLEYMAN TOPSAKAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinHitit ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEVLÜT UYANIK