Doğu akdeniz bölgesinde yer alan sulak alanlarda oluşan toprakların özellikleri, verimlilik düzeyleri ve sorunları
Soil characteristics, efficiency levels and problems of wetlands in the eastern mediterranean region
- Tez No: 446658
- Danışmanlar: PROF. DR. KADİR YILMAZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ormancılık ve Orman Mühendisliği, Ziraat, Forestry and Forest Engineering, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2016
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 271
Özet
Bu çalışmada, Doğu Akdeniz Bölgesindeki Amik Gölü, Gavur Gölü ve Gölbaşı Gölleri araştırma alanı olarak belirlenmiştir. Bu sulak alan topraklarında morfolojik, fiziksel, kimyasal ve mineralojik özellikler araştırılmıştır. Fiziksel analiz bulgularına göre; Amik ovası topraklarında bozunum düzeyinin yüksek olması bu toprakların hacim ağırlığı değerlerini arttırmıştır. Gavur Gölü topraklarında ıslak agregat stabilitesi, hidrolik iletkenlik, plastik sınırı, sıvı sınırı ve plastik indeksi parametrelerinin yüksek değerlerde olması Gavur Gölü toprağının organik madde içeriğinin daha yüksek düzeyde bulunması ile ilgili olduğu görülmüştür. Amik Gölü topraklarında ıslak agregat stabilitesinin düşük olması özellikle su erozyonuna karşı toprağın duyarlılığını artırmıştır. Yapılan kimyasal analizler sonucunda; üç göl alanının güneyden kuzeye doğru deniz seviyesinden yüksekliği arttıkça, toprakların pH'sının ve toplam tuzluluğunun azaldığı görülmüştür. Amik Gölü havzasında, kireç taşı ve magnezyumca zengin serpantinin yaygın olarak bulunmasına bağlı olarak, toplam kireç, aktif kireç ve değişebilir magnezyum yüksek, bozunumun ileri düzeyde olmasına bağlı olarak da organik madde içeriği düşük bulunmuş ve ovada potasyumlu gübrelerin fazla kullanılmasına bağlı olarak değişebilir potasyum düzeyinin arttığı gözlenmiştir. Gavur Gölü havzasında açılan yapay drenaj sisteminin sorunlu olmasına bağlı olarak, ovanının yılın uzun bir döneminde su ile kaplı olduğu, bundan dolayı da organik madde ve değişebilir sodyum miktarının yüksek olduğu görülmüştür. Kireç taşınca zengin olan Gölbaşı Gölleri topraklarında değişebilir kalsiyum miktarının fazla olduğu ve ana materyale bağlı olarak sodyum adsorbsiyon oranının düşük olduğu görülmüştür. Araştırma alanı topraklarında yapılan toplam element analizleri sonucunda ise, toplam SiO2 düzeyinin en yüksek oranda bulunduğu, ikinci sırada CaO ve üçüncü sırada Al2O3'nin yer aldığı görülmüş, bunları sırasıyla toplam Fe2O3, MgO, Na2O, K2O, TiO2, MnO, P2O5 ve Cl takip etmiştir. Araştırma alanı toprakların bazı profillerinde az veya orta düzeylerde element hareketliliği gözlenirken, bazı profillerin üst horizonlarında birikim göstermesi, toprak profilinin yılın bazı mevsimlerinde sürekli su ile doygun koşullarda bulunması ve su seviyesinin yıl içerisinde sürekli değişkenlik göstermesine bağlı olarak profillerdeki element hareketliliğini sınırladığı sonucuna varılmıştır. Yapılan mineralojik analiz bulgularına göre; alan topraklarının bazik özellik göstermeleri smektit mineralinin baskın olmasını sağlamış, bunu paligorskit, illit, vermikülit ve kaolinit mineralleri takip etmiştir. Ova toprakları arasında kil minerali tipleri arasında istatistiki bir farklılığın bulunmaması, kil minerali oluşum koşullarını sağlayan ana faktörlerin bütün ova topraklarında benzer özellikte olmasından kaynaklandığı sonucuna varılmış, ovalar arasındaki başta amenajman olmak üzere, bazı fiziksel ve kimyasal farklılıkların kil mineralleri oluşum koşulları üzerine çok fazla etkili olmadığı görülmüştür. Yapılan tüm morfolojik, fiziksel, kimyasal ve mineralojik analizler sonucunda; uzun yıllar içerisinde değişime uğrayan kil mineral tipleri gibi bazı toprak özellikleri yönünden araştırma alanı topraklar arasında bir farklılığın olmadığı, ancak yapılan uygulamalara bağlı olarak topraklar arasında organik madde, tuzluluk gibi bazı özellikler yönünden önemli farklılıkların oluştuğu görülmüştür. Amik Gölü topraklarının diğer göl alanlarına göre en önce kurutulmaya başlanılmasına bağlı olarak topraktaki mineralizasyon ve bozunum düzeyinin ileri düzeyde olması ile sulak alan özelliğini kaybettiği, kurutularak tarıma açılan bu alandaki tarım arazilerinde alansal olarak bir artış olmasına karşın, mevcut olan birçok olumsuz etkenler yüzünden, bitkisel üretim açısından günümüzde üretkenliğinin düşük seviyelerde olduğu ve gelecekte sorunlar yaşayabileceği sonucuna varılmıştır. İkinci sırada kurutulmaya başlanan Gavur Gölü sulak alanında, drenaj kanallarının yetersizliğinden dolayı yılın önemli bir bölümünde su altında kaldığı, bundan dolayı tarımsal üretimden istenilen düzeyde gelişmenin sağlanmadığı, bununla birlikte sulak alan özelliğini de kaybettiğinden sulak alanların sağladığı ekonomik ve doğal katkılardan yoksun olduğu görülmüştür. En az toprak bozunumun olduğu Gölbaşı Gölleri topraklarının mevcut haliyle sulak alan özelliğini diğer göl alanlarına göre daha iyi düzeyde sürdürdüğü görülmüştür. Bu çalışma sonucunda, sulak alanların kurutulması ile elde edilen topraklarda tarımsal üretimi sınırlayan birçok faktörün (tuzluluk, organik madde kaybı, sıkışma, alkalilik, yetersiz drenaj koşulları v.b) bulunduğu, bu alanların tarımsal üretime kazandırılması ile bölgede yaşayan insanlara istenilen ekonomik katkının oluşmadığı, aksine sulak alanlardan elde edilen faydaların da (balıkçılık, turizm, yaban hayatı v.b) kaybedildiği gözlenmiştir.
Özet (Çeviri)
In this study Amik Lake, Gavur Lake and Gölbaşı Lakes in the East Mediterranean Region are identified as the research area. Morphological, physical, chemical and mineralogical characteristics of soils were researched in these wetland soils. According to the findings of the physical analysis; high level of degradation in Amik Plain soils were increased the bulk density values of these areas. It was observed that, high wet aggregate stability, hydraulic conductivity, plastic limit, liquid limit, and plastic index parameter values in Gavur Lake soils are related to the high content of organic material in the soils of same area. In the Amik Lake soils, low wet-aggregate stability was especially increased the sensitivity of soils to the water erosion. As a result of chemical analysis, pH and total salt contents of soils were decreased with the increasing of altitude of the lakes from sea level from south to north. In the Amik Lake Basin, total lime, active lime and exchangeable magnesium were found high related to the limestone and widespread existence of magnesium rich serpentine. In the same area, organic matter content was determined low due to the high degradation levels and it was observed exchangeable potasium content was increasing related to the excessive applications of potasium fertilizers. It was seen that Gavur Lake is a submerged area in a long period of the year due to the problems about the drainage system which was opened in the area artificially, thus organic matter and exchangeable sodium content is high in these area. Exchangeable calcium levels are high in Golbasi Lakes which are rich in limestone, and the sodium absorption ratio is low related to the parent material. As a result of total elemental analysis, the total SiO2 level was found the highest, CaO the second and the Al2O3 is the third and total Fe2O3, MgO, Na2O, K2O, TiO2, MnO, P2O5 and Cl were followed, respectively. While elemental mobility was seen in low and medium levels in some soil profiles of research area, it was decided the elemental mobility was limited related to the saturated conditions of soil profile in some seasons of year and changing of water level in the year, permanently. According to the findings of mineralogical analysis; alkaline characteristics of the area cause the domination of smectite mineral in the soils, and were followed by palygorskite, illite, vermiculite and kaolinite, respectively. It is concluded that the main factor causing the formation conditions of the clay mineral are similar in whole plain due to the absence of statistical discrepancies between clay mineral types of the plain soils, and it was seen the physical and chemical differences, particularly manegement, betweeen the plains are not very effective. As a result of all morphological, physical, chemical and mineralogical analysis; it is observed that there is no difference between terrains of research area from the points of some soil characteristics like clay mineral types that can change in long years, but there exist significant differences were occured between terrains in some characteristics like organic matter, salinity, etc. due to the implementation carried out in the area. It is concluded that Amik Lake was lost the wetland characteristics with high mineralization and degradation levels related to the early drainage as compared to other lake areas. Although, there is increasing of agricultural lands in respect to the size, crop production is low because of many negative factors, and it is thought this may cause problems in the future. The Gavur Lake wetland is submerged in a considerable part of the year due to the insufficient drainage channels, therefore; the expected improvement is not provided in agricultural production. However it is seen that it was lost the economic and natural benefits which is provided by wetlands. İt was seen that in Golbasi Lakes soils where the soil degradation is lowest, the area sustains wetland properties in a better level than the other lake areas. As a result of this study, it was seen there are many factors (salinity, loss of organic material, compression, alkalinity, insufficient drainage conditions, etc.) limiting the agricultural production, and the economic contributions which expected to gain the population who lives in this district are failed. Contrary, the benefits of the wetlands (fisheries, tourism, wild life, etc.) are lost.
Benzer Tezler
- Hydrometeorological aspects and water resources management in the northern part of Libya
Hydrometeorological aspects and water resources management in the northern part of Libya
ALİ GEATH MAHMOUD ELJADİD
Doktora
İngilizce
1997
Meteorolojiİstanbul Teknik ÜniversitesiMetalurji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZEKAİ ŞEN
- Investigation of late holocene period vegetation and climatic changes of Gölbaşi basin based on palynological analysis
Gölbaşı havzasının geç holosen dönemi vejetasyon ve iklim değişimlerinin palinolojik analizler ile araştırılması
DİLA DOĞA GÖKGÖZ
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Jeoloji Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiKatı Yer Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DEMET BİLTEKİN
PROF. DR. KÜRŞAD KADİR ERİŞ
- Seyhan ve Ceyhan havzalarının Çukurova bölgesinin hidrojeolojik incelenmesi
Hydrogeological investigation of Cukurova region of Seyhan and Ceyhan basins
ELÇİN ALDEMİR
Doktora
Türkçe
2016
Jeoloji Mühendisliğiİstanbul ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HALİL MURAT ÖZLER
- Adıyaman bölgesinde Karaboğaz formasyonunun kaynak kaya potansiyeli
Source rock potential of Karaboğaz formation in Adıyaman region
ORHAN KAVAK
Doktora
Türkçe
1997
Jeoloji Mühendisliğiİstanbul ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF.DR. ÖNDER ÖZTUNALI