Erken dönem uyumsuz şemalar ve pozitif algının, psikolojik dayanıklılık, depresyon ve psikolojik iyi oluş arasındaki ilişkinin incelenmesi
Investigation of the relationship between early maladaptive schemas, positive perception and psychological resilience, depression and psychological well-being
- Tez No: 447670
- Danışmanlar: DOÇ. DR. F. IŞIL BİLİCAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Erken dönem uyumsuz şemalar, psikolojik dayanıklılık, pozitif algı, psikolojik iyilik hali, depresyon, Early maladaptive schemas, psychological resilience, positive perception, psychological well-being, depression
- Yıl: 2016
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Maltepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 111
Özet
Bu araştırmanın amacı bilişsel bir risk faktörü olan erken dönem uyumsuz şemaların ve bilişsel bir koruyucu faktör olan pozitif algının depresyon ve psikolojik iyilik hali ile ilişkisini ve psikolojik dayanıklılığın bu ilişkideki aracı rolünü incelemektir. Bu doğrultuda 18-30 yaş arasındaki 231 araştırma örneklemine, (174 kadın, 57 erkek) Young Şema Ölçeği, Pozitif Algı Ölçeği, Yetişkinler İçin Psikolojik Dayanıklılık Ölçeği, Beck Depresyon Ölçeği, Warwick Edinburg Mental İyi Oluş Ölçeği ve demografik bilgi formu uygulanmıştır. Araştırmada SPSS 22 paket programında Korelasyon ve Regresyon analizlerinin yanı sıra, aracılık ilişkilerini belirlemek amacıyla SPSS için PROCESS makro programı kullanılmıştır. Araştırma bulguları, erken dönem uyumsuz şema alanlarının hepsinin depresyonla negatif yönde anlamlı bir ilişkide olduğunu göstermektedir. Ancak, erken dönem uyumsuz şemaların tümünün psikolojik iyi oluşla negatif yönde bir ilişkide olması beklenirken sadece Kopukluk/ Reddedilmişlik ve Zedelenmiş Otonomi/ Özerklik, psikolojik iyi oluşla anlamlı derecede negatif bir ilişkidedir. Erken dönem uyumsuz şema alanlarının psikolojik dayanıklılıkla ilişkisinde ise, sadece Kopukluk / Reddedilmişlik, Zedelenmiş Otonomi/ Özerklik, Zedelenmiş Sınırlar ve Diğerleri Yönelimlilik psikolojik dayanıklılık ile negatif yönde anlamlı bir ilişkidedir. Şema alanlarının depresyon ile ilişkisinde psikolojik dayanıklılığın aracı rolü incelendiğinde, Kopukluk / Reddedilmişlik, Zedelenmiş Otonomi/ Özerklik, Zedelenmiş Sınırlar ve Diğerleri Yönelimlilik Şema Alanları, depresyonu pozitif yönde anlamlı bir şekilde yordarken, bu ilişkide psikolojik dayanıklılık, kısmi bir aracı rol oynamaktadır. Şema alanlarının psikolojik iyi oluş ilişkisinde psikolojik dayanıklılığın aracı rolü incelendiğinde ise sadece Kopukluk / Reddedilmişlik, Zedelenmiş Otonomi/ Özerklik şema alanının kısmi bir aracı role sahip olduğu görülmektedir. Olumlu algı ise, psikolojik iyi oluş ve psikolojik dayanıklılık ile pozitif yönde anlamlı bir ilişkide, depresyon ile negatif yönde anlamlı bir ilişkidedir. Olumlu algının, depresyon ve psikolojik iyi oluş ile ilişkisinde, psikolojik dayanıklılığın kısmi bir aracı rolü vardır. Çalışmanın sonucu, erken dönem uyumsuz şemaların ve pozitif algının psikolojik dayanıklılık ve ruh sağlığı ile önemli bir ilişkisi olduğu dolayısıyla temel bir risk ve koruyucu faktör olarak öne çıktığını göstermektedir. Bununla birlikte psikolojik dayanıklılığın psikopatoloji ve bilişsel risk faktörleri arasında kısmi bir tampon rolünün olduğu, bununla birlikte bilişsel koruyucu faktörle beraber ruh sağlığına katkıda bulunduğu görülmektedir.
Özet (Çeviri)
This study examines the association between early maladaptive schemas as a risk factor and positive perception as a protective factor between psychological resilience, depression and psychological well-being.- and the mediator effect of psychological resilience over those relationships. The participants of the study included a total 231 participants (174 female and 57 male) aged between 18 and 30. The data was obtained through Young Schema Scale, Positive Perception Scale, Resilience Scale for Adults, Beck Depression Scale, Warwick and Edinburg Mental Wellbeing Scale. The data was evaluated with SPSS 22 programme with the macro add-on called PROCESS. The study findings show that all early maladaptive schemas are negatively and significantly related to depression. Even though psychological well-being was expected to be negatively related to all of the maladaptive schema domains only Disconnection/ Rejection and Impaired Autonomy are significantly and negatively related to psychological well-being. Also the results show that only Disconnection/ Rejection, Impaired Autonomy, Impaired Limits and Other Directedness are significantly and negatively related to psychological resilience. When it comes to the mediator role of psychological resilience between maladaptive schemas and depression, resilience has a partial mediation effect on the relationship between Disconnection/ Rejection, Impaired Autonomy, Impaired Limits and Other Directedness schema domains over depression. Furthermore, psychological resilience has a partial mediaton effect between Disconnection/ Rejection, Impaired Autonomy and psychological well-being relationship. Resilience has no mediaton effect on the relationship between the other 3 schema domains and psychological well-being. Positive perception is positively and significantly correlated to psychological well-being and psychological resilience and negatively and significantly correlated to depression. Furthermore, resilience has a partial mediation effect on the relationship between positive perception and psychological wellbeing/ depression. Overall, the results show that early maladaptive schemas as a cognitive risk factor and positive perception as a cognitive protective factor play an essential role on psychological resilience and mental health. Psychological resilience stands out as a“buffer zone”between psychopathology and cognitive risk factors and a contributor to the mental health with the cognitive protective factors.
Benzer Tezler
- Erken dönem uyumsuz şemaların psikolojik belirtiler üzerindeki yordayıcı etkisinin cinsiyet değişkenine göre incelenmesi
Examination of the predictive effect of early maladaptive schemas on psychological symptoms by gender variable
ASİYE DURMUŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Psikolojiİstanbul Sabahattin Zaim ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ YUSUF BİLGE
- Kişilik bozukluklarının erken dönem uyumsuz şemalar ve duygu düzenleme stratejileri açısından incelenmesi
The investigation of personality disorders in terms of early maladaptive schemas and emotion regulation strategies
BADE KÜRÜM
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
PsikiyatriHaliç ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BURCU TÜRK
- Sosyal görünüş kaygısının duygusal ve bilişsel şemalarla olan ilişkisinin incelenmesi
Examination of social apperiance anxiety relationship with emotional and cognitive schemas
CANSU KILIÇASLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
PsikolojiÜsküdar ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EYLEM ÖZTEN
- Şizofreni tanılı anneyle büyüyen yetişkinlerde annelik algısının kişilerarası problemler üzerine etkisi: Erken dönem uyumsuz şemalar ve kişilerarası duygu düzenleme süreçlerinin aracı rolü
The effects of maternity perception on interpersonal problems on adults growing with a diagnosed mother with schizophrenia: The mediating role of early maladaptive schemas and interpersonal emotion regulation processes
BERRU AYDIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
PsikolojiSağlık Bilimleri ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ENGİN EMREM BEŞTEPE
- Aile işlevi ile öznel iyi oluş arasındaki ilişkide erken dönem uyumsuz şemaların aracı rolü
The mediator role of the early maladaptive schemas in the relationships between family function and subjective well-being
NİHAL TUTAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Eğitim ve ÖğretimAnkara ÜniversitesiEğitimde Psikolojik Hizmetler Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. İLHAN YALÇIN