Çattepe kazıları ışığında Roma'nın Dicle nehri eksenindeki savunma hattı
The Roman defencelinein thetigrisriveraxis in thelight of Çattepe excavations
- Tez No: 448269
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. AHMET UHRİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Arkeoloji, Archeology
- Anahtar Kelimeler: Roma, Sasaniler, Çattepe Kazıları, Geç Roma Kalesi, Amida, Cepha, Bezabde, MS 298 Barış Anlaşması, The Late Roman Fortress, Amida, Cepha, Bezabde, Amicable Agreement of 298 AD
- Yıl: 2016
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Arkeoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Arkeoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 188
Özet
Roma, MÖ 129 yılında Anadolu'daki ilk eyaleti olan Provincia Asia'yı (Küçük Asya) kurmasıyla, imparatorluk sınırlarını doğuya doğru genişletmeye başlamıştır. Anadolu'daki eyalet organizasyonunu Pontos kralı Mithradates VI. Eupator ile uzun yıllar süren savaşlar neticesinde tamamlayan Roma, Partlarla komşu olmuştur. Fırat Nehri (Euphrates) iki imparatorluk arasında sınır kabul edilmiş ve bu durum yaklaşık üç yüzyıl boyunca böyle devam etmiştir. Septimius Severus'un MS 197 yılında Partlara karşı yaptığı sefer sonucu Roma imparatorluğu'nun“doğu sınırı”Dicle Nehri'ne (Tigris) kadar uzanmıştır. Ancak bu sınır hattı, MS 224 yılında Partları tarih sahnesinden silerek, Roma'nın imparatorluk tarihi içerisindeki en büyük düşmanlarından biri olarak ortaya çıkan Sasaniler Dönemi'nde büyük sınır çekişmelerine neden olmuştur. III. yüzyıl krizine son vererek doğu sınırındaki sarsılan Roma otoritesini eski gücüne kavuşturmak isteyen Diocletianus, aldığı askeri önlemlerle Sasanilere karşı önemli başarılar elde etmiştir. Bu başarılar neticesinde MS 298 yılında II. Narses ile imzalanan barış anlaşmasıyla Roma, Dicle ötesindeki toprakları ele geçirmiştir. Dicle'nin sınır kabul edilmesiyle Diocletianus ve ardıllarının yapmış olduğu sınır kaleleri ile bölge hakimiyeti korunmaya çalışılmıştır. Tez kapsamında incelenen Amida, Cepha, Bezabde ve Çattepe kazılarıyla açığa çıkartılan Geç Roma kalesi Dioclaetianus ve ardılları tarafından Dicle Nehri üzerinde stratejik noktalara konumlandırılmış sınır kaleleridir. MS 298 barışıyla büyük bir başarı sağlayarak Dicle ötesinde geniş topraklar kazanan Roma, bu bölgede birçok askeri yerleşim kurarak bu başarısını uzun süre korumak istemiş olmasına rağmen bunu ne yazık ki gerçekleştirememiştir. MS 363 yılında imparatorluk tarihine kara bir leke olarak geçen barış anlaşmasını imzalamak zorunda kalan Roma'nın Dicle üzerindeki egemenliğine Sasaniler tarafından son verilmiştir. Bu tez çalışmasının amacı, Çattepe kazılarıyla açığa çıkartılan Geç Roma kalesinden yola çıkarak, MS 298 anlaşmasıyla sınır hattında Dicle Nehri üzerinde stratejik noktalara konumlandırılmış olan Amida,Cepha ve Bezabde kalelerini incelemektir.
Özet (Çeviri)
When Roman Empirefounded Provincia Asia (AsiaMinor) that was the first province in 129 AD, it had started to enlarge th eborders of empire towards the East. Roman Empire,which consummated the organisation of the province in Anatolia as a result of warfare against Mithradathes Eupator VI the king of Pontos for many years,became neighbour with the Persian Empire. Euphrates was approved the boundary line between these two empires and this situation had been continuing during approximately three hundred years. The“eastborder”of Roman Empire extended over Tigris River by virtue of campaign of Septimius Severus against the Persians in 197 AD. However in 224 AD,this border line caused to be great border conflicts by going out of existence the Partians in the Sasanian Periods that emerged as one of the biggest enemies of Roman imperial history. Diocletianus who wants regain Roman authority's strength, which was shaken in the east border by terminating the crisis of IIIth century, gained accomplishments with military precautions taken against the Sasanians.In consequence of these achievements, Rome took hold the land beyond Tigris according to the amicable agreement with Narses II in 298 AD. The domination of the region was tried to protect by the fortresses constructed by Diocletianus and his successors in the border when Tigris River was approved as a border line. The Late Roman fortresses uncovered with Amida, Cepha, Bezabde, and Çattape excavations were the border fortresses positioned by Diocletianus and his successors in the strategical points on Tigris River. The main subject of this thesis includes these fortresses and their strategical significance. In spite of the fact that Roman Empire, which got wide lands beyond of Tigris by having a great success thanks to peace of 298 AD, desired to protect this achievement for a long time by founding many military installations but unfortunately could not realize this wish.The domination of Roman Empire in Tigris region,which it had to enter into the amicable agreement going down in Roman Imperial history as a black mark in 363 AD,was terminated by Sasanians. Amida, Cepha and Bezabde fortresses positioned on the strategical points in the border line of Tigris River according to the agreement of 298 AD were analyzed on the basis of the Late Roman Fortress uncovered with Çattepe excavations in this thesis.
Benzer Tezler
- Sinop ilinin Boyabat ilçesi ağzı
The dialect of Boyabat district in Sinop
ZİNNUR AKGÜL
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DilbilimSelçuk ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. UFUK DENİZ AŞCI
- M.Ö. 4. Binyılda Uruk kültürünün Güneydoğu Anadolu yayılımı ve bunun kültürel sonuçları
Uruk culture expansion of the southeastern Anatolia in BC 4. Millennium and its cultural results
AYDOĞAN BOZKURT
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
ArkeolojiEge ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HALUK SAĞLAMTİMUR
PROF. DR. EŞREF ABAY
YRD. DOÇ. DR. AHMET UHRİ
- Çamtepe Köyü (Menderes-İzmir)çevresindeki ortaç sülfidasyon cevherleşmesi ve alterasyon verilerinin incelenmesi
The intermediate sulfidation mineralization around Çamtepe Village (Menderes-İzmir) and investigation of the alteration data
TOLGA AYZİT
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Jeoloji MühendisliğiDokuz Eylül ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MEHMET AKBULUT
- Çaltepe (Seydişehir-Konya) dolomitlerinin oluşum ve petrografisi
The Formation and petrology of the Çaltepe (Seydişehir-Konya) dolomites
ASUMAN ÇETİN
Yüksek Lisans
Türkçe
1997
Jeoloji MühendisliğiSelçuk ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HÜKMÜ ORHAN
- Flora of Çaltepe and Çeletepe (Bolu)
Çaltepe ve Çeletepe (Bolu)'nin florası
AYDIN ÇELİK
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
BiyolojiBolu Abant İzzet Baysal ÜniversitesiBiyoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İSMAİL EKER