Zorunluluk ve olumsallık bağlamında insan doğası üzerine bir soruşturma: Spinoza, Marx, Foucault
An enquiry on human nature in the context of necessity and contingency: Spinoza, Marx, Foucault
- Tez No: 449555
- Danışmanlar: PROF. DR. AZİZ KURTULUŞ DİNÇER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Felsefe, Philosophy
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2016
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 136
Özet
Bu çalışmada, neredeyse tüm zamanlar boyunca bir sorunsal olarak kalan insan doğası,“zorunluluk”ve“olumsallık”gibi iki genel kategori bağlamında bir soruşturmaya tabi tutuldu. Soruşturma, insanın doğasını araştırmanın en iyi ölçütü olarak, olgusal açıdan tüm hareket biçimlerini kapsayan bir hareket olarak“yaşam”ölçüt alındığında, zorunluluğun ve olumsallığın bu hareketin iki asli ilkesi olup olamayacağını göstermeyi amaçlıyor. Bu yoldan insanın ne ölçüde belirlenmiş, ne ölçüde özgür olduğu da anlaşılabilecektir. Bununla birlikte, insanın doğaca belirlenmiş olduğu ölçüde aynı, doğaca özgür olduğu ölçüde başka olacağı da saptanabilir. Bu perspektifle, birinci bölümde, insan doğasının doğal ve olanaklı olarak tanılanabilecek iki yönlü bir görünüm ortaya koyduğu gösteriliyor. Doğal yönüyle insan, yaşam boyunca, zorunluluk ilkesi gereğince belirlenmiş bir varlık olarak, olanaklı yönüyle de olumsallık ilkesi gereğince özgür bir varlık olarak hareket ediyor gibi görünmektedir. Buradan hareketle, sonuçta karşılaştırılmak üzere, ikinci, üçüncü ve dördüncü bölümlerde sırasıyla, Spinoza, Marx ve Foucault'un görüşleri serimleniyor. Sonuçta ise, Spinoza'nın insanın doğal ve belirlenmiş bir varlık olduğunu vurguladığı, Marx'ın insanın doğal olduğu kadar da olanaklı, belirlenmiş olduğu kadar da özgür bir varlık olduğunu söylediği ve Foucault'nun ise insanın salt olanaklı, özgür ve tarihsel bir varlık olduğunu ifade ettiği saptanıyor. Nihai olarak da insanın, ne Spinoza'nın vurguladığı ölçüde doğal bir varlık olduğu, ne de Foucault'nun ifade ettiği ölçüde tarihsel bir varlık olduğu, aksine Marx'ın söylediği gibi hem doğal hem de olanaklı/tarihsel bir varlık olduğu çıkarımına varılıyor.
Özet (Çeviri)
In this thesis, human nature, which has remained problematic for almost all the times, is examined in the context of two general categories:“necessity”and“contingency”. The investigation aims to show whether the necessity and contingency can be the two essential principle of the“life”that is taken as the best criterion in the investigation of the human nature as a movement that includes all the forms of movement factually. By this way it can be understood to what extent the human is determined or/and free. Also it can be detected that as the extent of human nature determined it is same, and as the extent of naturally free it is different. With this perspective, in the first chapter it is indicated that human nature has two-sided appearance which can be described as“natural”and“possible”. The human seems to act as a determined being in the terms of her/his natural aspect due to principle of necessity and as a free being in the terms of her/his in the terms of her/his possible aspect due to the principle of contingency. Thus, arguments of Spinoza, Marx and Foucault are exposited in the second, third and fourth chapters respectively and are compared in conclusion. In conclusion, it is appointed that Spinoza emphasizes that the human is a natural and determined being and Marx observes that the human is possible as much as s/he is natural and free as much as s/he is determined while Foucault states that the human is solely a possible, free and historical being. Consequently, it is deduced that the human is neither a extremely free being as Spinoza stressed nor a historical being as Foucault describes, but s/he is both natural and possible/historical being as Marx observes.
Benzer Tezler
- Une etude sur le concept de negation dans le cadre de la critique Hegelinne de l'ironie romantique
Hegel'in romantik ironi eleştirisi çerçevesinde olumsuzlama kavramı üzerine bir inceleme
SEMA ÖZTEKİN
Yüksek Lisans
Fransızca
2024
FelsefeGalatasaray ÜniversitesiFelsefe Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ UMUT ÖKSÜZAN
- La problématique de la volonté chez Leibniz
Leibniz'de irade sorunsalı
RİZA HAKAN KILIÇCIOĞLU
Yüksek Lisans
Fransızca
2020
FelsefeGalatasaray ÜniversitesiFelsefe Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALİYE KOVANLIKAYA
- Spinoza ve Leibniz'in etik anlayışlarının karşılaştırılması
A comparison of Spinoza's and Leibniz's ethical perspectives
MUAMMER AKTAY
- Althusser'in karşılaşma materyalizmi: Machiavelli ve Spinoza'da olumsallık ve zorunluluk
Althusser's materialism of the encounter: Contingency and necessity in Machiavelli and Spinoza
ÇAĞATAY ÖZYÜREK
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
FelsefeMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiFelsefe Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÜÇLÜ ATEŞOĞLU
- Metafiziksel iyi'den değer'e: Ahlakın yolculuğu
From 'metaphysical good' to 'value': The adventure of morality
EMRULLAH KILIÇ