Farklı doz ve zamanlarda uygulanan azotun beş kışlık buğday genotipinin (Triticum aestivum L.) azot alım, kullanım ve translokasyon etkinlikleri ile verimine etkisi üzerinde bir araştırma
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 45083
- Danışmanlar: PROF. DR. ŞAHİN AKTEN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ziraat, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1995
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Atatürk Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 269
Özet
Son zamanlarda modern tarım tekniğinde yüksek girdili üretim sistemleri terkedilmeye başlanmış, bu amaçla en az masrafla en yüksek üretimi sağlayan genotiplerin geliştirilmesi zorunluluğu doğmuştur. Bu durum azotlu gübrelerin en üst düzeyde yarar sağlayabilecek şekilde buğday tarımında kullanılmasını gerektirmektedir. O yüzden araştırıcılar topraktan daha fazla azot alabilen ve aldığı azotun daha büyük bir kısmını tanelerinde biriktirebilen genotiplerin geliştirilmesine çalışmaktadırlar. Sözkonusu özellikler genotipler yanında, azot dozlarına ve azot uygulama zamanlarına göre de önemli değişimler gösterebildiğinden bu araştırma farklı doz ve zamanlarda uygulanan azotun beş kışlık buğday genotipinin (Lancer, 28 E, Doğu-88, Bezostaja-I, Yayla-305) azot alım, kullanım ve translokasyon etkinlikleri ile verimine olan etkilerinin belirlenmesi amacıyla yürütülmüştür. Erzurum'da 1991-92 ve 1992-93 ürün yıllarında olmak üzere iki yıl süreyle susuz koşullarda yürütülen bu araştırmada dört azot dozu (0, 3, 6, 9 kg/da) kullanılmış ve azot üç değişik zamanda (Z,= ekim + sapa kalkma başlangıcında, Z2= kardeşlenme + sapa kalkma başlangıcında, Z3= sapa kalkma başlangıcı + çiçeklenme başlangıcında) Y2 oranında bölünerek uygulanmıştır. Araştırmadan elde edilen sonuçları aşağıdaki şekilde özetlemek mümkündür. Sap azot %'si ve sap azot verimi haricindeki incelenen bütün karakterler yönünden denemeye alınan kışlık buğday genotipleri arasında önemli farklılıklar tespit edilmiştir. Tane verimi, tane protein verimi, çiçeklenmedeki biomas verimi, çiçeklenme dönemindeki azot % si, çiçeklenmedeki toplam bitki azotu, sap verimi, tane azot verimi, olgunluktaki toplam bitki azotu, biyolojik verim, tane hasat indeksi, azot translokasyon etkinliği ve azot kullanım etkinliği gibi üzerinde durulan çok sayıdaki karakter yönünden Doğu-88 çeşidi üstün performans sergilemiştir. Tane protein oranı, bitki boyu ve tane azot %'si yönünden Yayla-305, azot alım etkinliği yönünden ise Bezostaja-I genotipinin üstün özellik gösterdiği tespit edilmiştir. Çalışmada kullanılan genotipler arasında en fazla azot alımı yapan, aldığı azotun daha büyük bir kısmını tanelerinde biriktirebilen ve onu en yüksek etkinlikte verime dönüştürebilen genotjpin Doğu-88 olduğu belirlenmiştir. Sözkonusu genotip tane veriminin yüksekliğine rağmen, tane protein oranı yönünden de nispeten iyi özellik göstermiştir. Tüm bu sonuçlar Doğu-88'in yöremiz susuz koşulları için tercih edilmesi gereken bir çeşit olduğunu ortaya koymuştur. Azot dozları incelenen bütün karakterleri önemli derecede etkilemiştir. Artan azot dozlarının tane hasat indeksi ile azot alım, kullanım ve translokasyon etkinliği üzerindeki etkilerinin olumsuz, diğer karakterler üzerindeki etkilerinin ise olumlu yönde olduğu belirlenmiştir. Bu durum dikkate alınarak yörede susuz koşullarda yapılacak buğday yetiştiriciliğinde dekara 6 kg N uygulamasının uygun olacağı sonucuna varılmıştır. Azot uygulama zamanlarının sap azot %'si ve azot translokasyon etkinliği dışındaki tüm karakterler üzerindeki etkisi önemli olmuştur. En geç dönemdeki (Z3) azotlu gübreleme diğer dönemlerdeki uygulamalara göre, tane protein oranı ve tane azot %'sinde önemli artışlara yoi açmıştır. Azot alım etkinliği bakımından Z2 dönemindeki uygulama diğer dönemlerdeki uygulamalara göre önemli bir üstünlük sağlamıştır. Diğer karakterler yönünden ise Z1 ve Z2 dönemlerindeki uygulamaların etkisi daha olumlu olmuş ve bu iki uygulama zamanı arasında önemli bir farklılık tespit edilememiştir. İki yıllık araştırma bulguları verim, azot alımı ve azot kullanımı yönünden azotun Z1 ve Z2 dönemlerinin herhangibirinde uygulanabileceği sonucunu ortaya çıkarmıştır.
Özet (Çeviri)
Today, high input farming techniques of modern agriculture are being abandoned and genotypes that give maximum yields but require the lowest level of inputs are needed. In this context, maximum and the most effective use of N fertilizers in wheat culture is of vital importance. Therefore, plant scientists try to develop genotypes that can absorb N more efficiently from the soil and partition most of the absorbed N into the grain. It is well known that yield, uptake, translocation and utilization efficiency of N in wheat may vary significantly with genotypes as well as doses and application times of N. For this reason, this study was conducted in order to investigate the effects of N doses (0, 3, 6, 9 kg/da) and application times (Zi= Vx N at sowing + 14 N at the beginning of stem elongation, Z2=k at tillering + 14 N at the beginning of stem elongation, Zz= 14 N at the beginning of stem elongation + 14 N at the beginning of flowering) on uptake, utilization and translocation efficiency of N and yield of five winter wheat genotypes (Lancer, 28- E, Dogu-88, Bezostaja-I. Yayla-305) under rainfed conditions of Erzurum in the cropping seasons of 1991-92 and 1992-93. The results are summarised below. Genotypic differences were significant in all parameters investigated except for the percentage and yield of N in straw, cv. Dogu-88 appeared to be superior to the other genotypes in terms of the parameters investigated, grain yield, grain protein yield, biomass yield at flowering, percentage and total plant N at flowering, straw yield, grain N yield, total plant N at maturity, biological yield, grain harvest index, N translocation efficiency and N utilization efficiency. Yayla-305 gave the highest grain protein content, plant height and nitrogen percentage of grain, whereas Bezostaja-I was the highest ranking cultJvar in terms of N uptake efficiency. It was determined that not only cv. Dogu- 88 showed the highest performance among different genotypes in terms of nitrogen uptake and N partition into the grain, convertibility of N to yield, but also, this genotype gave relatively high grain protein content. These results suggest that cv. Dogu-88 may be recommended for rainfed conditions of Erzurum. N doses affected significantly all parameters investigated. Increasing N doses decreased grain harvest index, N uptake efficiency, N utilization efficiency and N translocation efficiency but increased the other parameters. It was concluded that application of 6 kg N per da was adequate for wheat under rainfed conditions in Erzurum. The effects of nitrogen application times was found to be significant in all parameters except nitrogen percentage of straw and N translocation efficiency. Delaying N application until Z3 stage resulted in significant increases in grain protein content and nitrogen percentage of grain in comparison with Z\ and Z2 stages. N application at Z2 stage produced higher N uptake efficiency than the other application times. For the other parameters, the effects of nitrogen application at Z1 and Z2 were high, but insignificant. According to experimental results, nitrogen might be applicated either at Z\ ^Z2 stages for maximum yield, uptake and utilization of nitrogen.
Benzer Tezler
- Farklı doz ve zamanlarda uygulanan çinko ve azotun buğdayda tane çinko konsantrasyonu üzerine etkisi
Effect of various doses of zinc and nitrogen applied at different times on wheat grain zinc concentration
HATUN BARUT
Doktora
Türkçe
2012
ZiraatÇukurova ÜniversitesiToprak Bilimi ve Bitki Besleme Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SELİM EKER
PROF. DR. İSMAİL ÇAKMAK
- Farklı dozlarda ve zamanlarda uygulanan azotun makarnalık buğdayın verim ve verim unsurları üzerine etkileri
The Effects of different nitrogen dosages and aplication times on yield and yield components of durum wheat
YALÇIN COŞKUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
ZiraatHarran ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ABDULLAH ÖKTEM
- Samsun ekolojik şartlarında kireçleme ve gübre uygulama zamanının doğal meranın ot verimi, ham protein oranı, ham protein verimi ve botanik kompozisyonuna etkileri üzerine bir araştırma
Başlık çevirisi yok
SEBAHATTİN ALBAYRAK
Yüksek Lisans
Türkçe
1997
ZiraatOndokuz Mayıs ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. COŞKUN KÖYCÜ
- Diklofenak sodyumunun böbrek fonksiyonlarına, hematolojik parametrelerle ve ovariektomili ratlarda osteoporoza etkilerinin araştırılması
Başlık çevirisi yok
ELİF KİŞİOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
1997
Eczacılık ve FarmakolojiMarmara ÜniversitesiFarmakoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FİKRET VEHBİ İZZETTİN
- İlkbahar dönemi üst gübrelemesinde kullanılan azotlu gübre çeşit, doz ve uygulama zamanlarının buğday bitkisinde gelişme ve azot alımına etkisi
The effect of source, rate and timing of spring topdressing of N fertilizer of N fertilizer on grain yield and some quality parameters of winter wheat
ERDİNÇ SAVAŞLI