Gürün (Sivas) ilçe merkezi biyotoplarının özellikleri ve haritalanması üzerine araştırmalar
Studies on the characteristics and mapping of biotopes of Gurun (Sivas) district centre
- Tez No: 456967
- Danışmanlar: PROF. DR. ÜNAL AKKEMİK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Peyzaj Mimarlığı, Landscape Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2016
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Peyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 369
Özet
Doğal kaynakların insanlar tarafından bilinçsizce, aşırı ve yanlış tüketimi sonucu var olan doğal denge bozularak insan yaşamını tehdit etmeye başlamıştır. Bunun sonucu olarak 1960'lı yıllarda başlayan çevre bilincinin gelişmesiyle birlikte doğa koruma konusu tüm Dünya'da önem kazanmıştır. Doğal kaynakların korunmasına yönelik geliştirilen biyotop haritalama çalışmaları, gelişmiş ülkelerde hem kırsal, hem de kentsel alanlarda uygulanmaktadır. Özellikle kentsel ekosistemlerin sürdürülebilirliğinin sağlanması açısından önem taşıyan biyotop haritalama çalışmaları, gelişmiş ülke kentlerinin planlama çalışmalarında yoğun olarak kullanılmaktadır. Ancak ülkemiz kentlerinde henüz bu yönde bir uygulama bulunmamaktadır. Dünya'da artan doğa koruma bilincine paralel olarak ülkemiz de sahip olduğu zengin flora ve fauna çeşitliliği ile tehlike altındaki türleri korumak için yasal önlemler geliştirmeye başlamıştır. Ülkedeki doğa koruma ve peyzaj planlama çalışmaları için önemli bir kaynak teşkil edecek olan bu çalışmada Gürün ilçe merkezi ve yakın çevresindeki ekolojik faktörler açısından farklılık gösteren biyotopların belirlenmesi ve haritalanması amaçlanmıştır. Çalışma alanı, Anadolu'ya özgü İran-Turan fitocoğrafik bölgesinin step bitki formasyonuna sahip bir konumda yer almaktadır. Ayrıca alanda hidrofitik bitki topluluklarına ve kayalık vejetasyona ait türlere de rastlanmaktadır. Bu araştırma kapsamında biyotop tiplerinin belirlenmesinde başta alandaki flora ve aktüel vejetasyon olmak üzere abiyotik özellikler ve güncel alan kullanımına ait veriler gözönüne alınmıştır. Verilerin hazırlanmasında ve değerlendirilmesinde uzaktan algılama ve coğrafi bilgi sistemlerine ait teknikler kullanılmış, analizler için gerekli olan uydu verileri, sayısal haritalar ve sözel veritabanları oluşturulmuştur. Biyotop tiplerinin belirlenmesinde diğer faktörlerin yanı sıra bitki örtüsünün tür bileşimi de önemli bir gösterge olarak kullanılmıştır. Araştırma alanında farklı ekolojik ve floristik özelliğe sahip biyotopları temsil eden 159 adet örnek alanda vejetasyon alımları ve envantere dayalı tespitler yapılmıştır. Ancak faunistik özellikler, sadece literatür bulguları şeklinde sunulmuştur. Elde edilen verilerin analizi sonucunda yapılan sınıflandırma ile ana biyotop tipleri hakim ve karakteristik bitki türlerine, farklı ekolojik özelliklere ve güncel alan kullanımlarına göre alt biyotop tiplerine ayrılmıştır. Araştırmada kentsel (yoğun) yerleşim alanları, yönetim donatı alanları, eğitim donatı alanları, sağlık donatı alanları, sanayi ve ticaret alanları, parklar ve spor alanları, mezarlıklar, ulaşım alanları, tahrip edilmiş açık ve dağlık alanlar, kanyonlar ve kayalık alanlar, akarsu ve kıyı zonları, tarımsal alanlar, ormanlar ve ağaçlık alanlar olmak üzere 13 adet ana biyotop tipi belirlenmiştir. Bu ana biyotoplar 34 alt biyotop tipine ayrılmış, toplamda 47 adet biyotop sınıflandırılarak haritalanmıştır. Daha sonra biyotopların alan içindeki dağılımları, toplumların fizyonomik yapıları ve diğer toplumlarla olan ilişkisi detaylı olarak açıklanarak, araştırma alanında insan müdahalelerinin biyotoplar üzerindeki olumsuz etkisi ortaya konmuştur. Alanda doğala yakın ve kültürel biyotoplarda, 84 adedi endemik olmak üzere toplam 666 bitki taksonu tespit edilmiştir. Araştırma sonucunda belirlenen biyotop tipleri, bunların alansal dağılımları ve içerdikleri bitki ve yaban hayatı türlerinin devamlılığının sağlanması ve gelecek nesillere aktarılması için, planlamalarda koruma-kullanma dengesinin dikkate alınması gerektiği vurgulanmıştır. Özellikle insan müdahalesinin daha yoğun olduğu kentsel biyotoplarda, canlı yaşamının devamlılığının sağlanması için doğa ile uyumlu alan kullanımı, planlama, düzenleme ve iyileştirme önerileri getirilmiştir.
Özet (Çeviri)
As a result of excessive, unconscious and high consumption of natural resources by people, natural balance has been disturbed and this has started to threaten human life. Thus, the natural protection concept has taken on a new meaning all over the world since 1960's. Biotope mapping studies, developed to protect natural resources, have been conducted both in urban and rural areas. Especially significant to keep the sustainability of urban ecosystems, biotope mapping studies are intensely used on urban planning of the cities of developed countries. However, there has not been such a practice in our country's cities yet. In parallel with the increasing nature protection conscious throughout the world, legal measures have been taken in our country to protect the rich flora and fauna diversity and endangered species. This study aims to determine and map the ecologically diverse biotopes within Gürün county center and its neighborhoods. This study provides significant sources for nature protection and landscape planning. The work place is situated in a steppe plant formation of Persia-Turan phytogeographical native to Anatolia location. There are also species of hydrophytic plant communities and rocky vegetation. In order to determine biotope types, primarily flora and current vegetation, abiotic features and datas on the use of current area have been taken into consideration. Techniques of geographical information systems and remote sensing is used during preparing and evaluating the datas and essential satellite datas, digital maps and verbal databases have been generated. Species compound of the flora is also used as a significant indicator apart from other factors while determining biotopes. Vegetation intakes and inventory-based detections are done within 158 sample fields representing biotopes having ecolocigal and floristic features. However, faunal features are presented only as literature findings. The classification of main biotopes are determined via the analysis of acquired datas and these biotopes are sub-grouped according to their dominant and characteristic floras, different ecological characteristics and current field use. 13 main biotope types have been determined in the study as urban settlement areas, management reinforcement areas, education reinforcement areas, health reinforcement areas, industry and trade areas, parks and playfields, cemeteries, transportation areas, ravaged open and mountained areas, canyons and rocky areas, rivers and coastal zones, agricultural areas, forests and woodlands. This main biotopes are sub-grouped into 34 biotopes and 47 biotopes are classified and mapped in total. Next, the distrubition of biotopes within the area, physionomic structures of the societies and their relation with other societies are explained and then on the negative effect of human interference on biotopes within the study area is revealed. 666 plant taxons (84 is endemic) are detected in near-natural and cultural biotopes in the study field. It has been emphasized that persevering-exploitation balance should be taken into account while planning in order to sustain these biotopes, their regional distribution and their flora and wild-life species and to hand them down to next generations. Suggestions about field explotation, planning, arranging and maintaining compatible with nature are presented to sustain wild-life particularly within urban biotopes where human interference is extensive.
Benzer Tezler
- Gürün (Sivas)'de halk arasında kullanılan bazı bitkilerin etnobotanik özellikleri
Ethnobotanical characteristics of some plants used among people in Gürün (Sivas)
CANER SOMUNCU
- Gürün ilçesinin (Sıvas) coğrafyası
Geographical situation of Gürün (Sıvas) as in administrative district
ZEKİ BOYRAZ
Doktora
Türkçe
2003
CoğrafyaFırat ÜniversitesiCoğrafya Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. M. DURSUN ÇİFTÇİ
PROF. DR. ÜMİT SERGÜN
- morrison
Başlık çevirisi yok
NİDA SAVAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
1993
Coğrafyaİstanbul ÜniversitesiBeşeri ve İktisadi Coğrafya Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SÜHA GÖNEY
- İstanbul deniz ulaşımı içerisinde Beşiktaş Üsküdar bağlantısının gelişimi ve kullanıcı talep analizi
Başlık çevirisi yok
MURAT BAŞÇI
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TÜLAY KILINÇASLAN
- Darende ilçesinin beşeri ve ekonomik coğrafyası
Human and economic geography of the administrative distirict of Darende
HASBİ SOYLU