The competitiveness of mixed mode commuting alternatives for intercontinental trips with a special focus on Marmaray
Kıtalararası yolculuklar için çoklu türlü alternatiflerin rekabet edebilirliği: Marmaray örneği
- Tez No: 458890
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. HÜSEYİN ONUR TEZCAN, PROF. DR. FLORIAN HEINITZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonomi, Mühendislik Bilimleri, Ulaşım, Economics, Engineering Sciences, Transportation
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2017
- Dil: İngilizce
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Raylı Sistemler Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 85
Özet
Ülkemizde gerçekleştirilen devasa finansal boyutlara sahip ve dünya çapında ünlü olmuş bir proje olan Marmaray'ın yatırımsal verimliliği ve kullanıcılar için olan karlılığı tartışılagelmektedir. Bu kadar büyük bir finansman ile yapılan bu projenin verimliliğinin tartışılması doğal olmakla birlikte henüz projenin sadece yaka geçişi sağlayan küçük bir kısmının tamamlandığı geri kalan Halkalı'dan Gebze'ye uzanan kısmının tamamlanmadığı gerçeği göz önünde bulundurularak şu aşamada projeyi net bir şekilde değerlendirmenin mümkün olmayacağını unutmamak gerekiyor. Bu tezin asıl amacı Marmaray'ı puanlamak değildir, asıl amaç bu büyük yatırımın spesifik bir kullanıcı grubu için verimli olup olmadığı, kullanıcıların nasıl tercih eğilimleri gösterdiği üst başlıklarında toplanabilecek birçok alt amaçtan oluşmaktadır. Marmaray'ın oluşturduğu sosyoekonomik etkilerin çok geniş bir çapda olduğunu düşünecek olursak bizim ele aldığımız problemin oldukça spesifik bir problem ve kısmi bir bakış açısı ile projeyi ele almak olduğunu itiraf etmemiz gerekiyor. Bununla birlikte mühendislerin ulaştırma yatırımlarına bakış açısını düşünecek olursak önemli ve ilgi çekici bir problem üzerine çalışılmış bu tezde sadece mühendislerin değil aynı zamanda sosyal bilimcelerin de ilgisini çekecek bulgular olduğunu sevinerek söylemeliyim. Modelleme aşaması ve teknik yaklaşım ne kadar mühendisler için ilgi çekiciyse, simülasyon sonuçları mühendisler için olduğu kadar sosyal bilimciler için de ilgi çekici. Bununla birlikte yine de bu tezi ulaştırma sistemlerine karşı kullanıcıların davranışlarını modellemek üzerine kurulmuş teknik bir çalışma olarak tanımlamak zorundayız. Bu tezde temel problem olarak özel araç kullanıcılarının Marmaray'ın özel araç yolculuğu ile aynı koşulları sağlayarak daha karlı bir yolculuk sağlayabiliyor olması olasılığına karşın özel araç kullanıcılarının özel araçla yolculuğa alışkın olmalarından dolayı bu tercihi yapmıyor olmaları ele alınmıştır. Bu noktada tezin kurduğu alternatif senaryoda kabul edilmiş, Marmaray ile yapılan yolculuk şartlarının özel otomobil ile yapılan bir yolculuk ile konfor bazında eşit olması argümanını vurgulamak gerekir. Bu kabulle birlikte doğal olarak diğer toplu taşıma araçları problem çözüm setlerinin içerisine dahil edilmemiş, toplu taşıma sistemlerinden sadece Marmaray'ı içeren alternatif bir senaryo kurulmuştur. Bu şekilde yolculuk şartları olabildiğince birbirine benzetilmiş ve kurulan model ile özel araç kullanıcılarının çekicilik olarak tanımladığımız birçok sebepten dolayı zaman ve fiyat parametrelerinin dışında aynı yolculuk şartlarında bile özel araçlarını kullanmayı tercih ediyor olmaları modellenmiştir. Çekicilik kavramının matematiksel olarak modellenememesinin doğal bir durum olması bu tezin çıktı hedefi olarak kullanıcıların gösterdiği bu eğilimi modellemeyi yeterli görmemizi sağlamıştır, bu eğilimin neden ve hangi sebeplere bağlı olarak gerçekleştiği ile ilgili bir çalışma yapılmamış bununla birlikte bu şekilde bir çalışmanın büyük ulaştırma yatırımları için aslında ne kadar faydalı olacağı simülasyon sonuçları ile reddedilemez şekilde kanıtlanmıştır. Yolculuk koşullarının benzetilmesi için özel otomobille yolculuğun en temel üstünlüğü olan kapıdan kapıya ulaşım olanağı Marmaray ile yapılan yolculuklarda“park et - bin sistemi”ve taksi ile sağlanacak varsayımı ile model oluşturulmuş ve bu bağlamda özel araçlı ve Marmaraylı kıtalararası yolculuklar için kümelenmiş veri toplanmıştır. Yukarıda da bahsedilen Marmaray'a ulaşım ve Marmaray'dan hedefe ulaşım için toplu taşıma yerine taksi veya“park et - bin sisteminin”kullanılması probleme uygun bir model oluşturulması açısından önem arz etmektedir. Ancak problem tanımına uygun bir sistem modellemesi ile daha başarılı çözümlemeler elde edileceği gerçeği göz önünde bulundurularak bu şekilde bir modelleme yöntemine gidilmiştir. Modelleme yaklaşımının ve çözüm yönteminin inovatif olduğu bu çalışmada oluşturulmuş modelin eksiklikleri bulunmaktadır. Kümelenmiş veri kullanıyor olmanın, arz ve talep verisini farklı yıllarda toplamış olmanın modelin mükemmel olmasını engelleyici bazı sebepler olduğunu söyleyebiliriz. Bununla birlikte spesifik bir kullanıcı grubunun bir ulaştırma sistemine karşı davranışını inceleyebilmek için kullanılabilecek alternatif kurgusal yolculuk senaryosu yaklaşımı bu tezin teknik olarak ulaştırma ekonomisi temalı analizlere kattığı en büyük artılardan biridir. Spesifik bir kullanıcı grubunun alternatif olan bir sisteme karşı nasıl davranacağını gözlemleyebilmek ancak büyük titizlikle yinelenerek yapılmış hane halkı verisi ile mümkündür, fakat bu çalışmada kullanılan yöntem ile standart talep verisi ve online navigasyon sistemleri kullanılarak toplanan kümelenmiş arz verisi ile bu davranışın simülasyonu mümkün olmaktadır. Özellikle İstanbul gibi devasa büyüklüğe sahip bir şehirdeki çok yüksek sayıdaki kullanıcı sayıları göz önünde bulundurulursa hane halkı verisi toplamanın zorluklarındansa birçok çalışma için bu tezde kullanılan yaklaşım çok daha verimli ve sonuç odaklı olacaktır. Kıtalararası yolculuklar için kümelenmiş arz verileri toplanırken oluşan kombinasyonların sayısının fazlalığı sebebiyle araştırmanın hedef kitlesi çoğunlukla yerleşim yeri olan Asya yakasında oturup Avrupa yakasında çalışan yolcular dikkate alınacak şekilde tek yöne indirgenmiş ve bu bağlamda iki yakada toplamda 31 yerleşim merkezi dikkate alınmıştır. Çalışmanın devam etmesi ile kümelenmiş veri ile çalışıyor olmanın dezavantajları modellemenin başarısını hesaplarken görülmüş ve bunun üzerine seçilmiş 31 yerleşim merkezinden çok kuzeyde olanlar elenmiştir. Zaten Marmaray'ın sunduğu hizmetin kuzey-güney doğrultusunda eşit dağılmamış olması ve sadece şehirin güneyinde bulunuyor olması kuzey yerleşim merkezleri için kurgusal yolculuk senaryoları üretmenin anlamsız hatta bozucu bir durum oluşturacağını aşikar kılmaktadır. Talep verisi olarak İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin yayınladığı ulaşım ana planı raporunda belirtilen özel araç ve toplu taşıma ile yolculuk talepleri dikkate alınmıştır. Çalışmamızda dikkate alınan yerleşim merkezleri ile İBB'nin dikkate aldığı yerleşim merkezleri bazen farklılık göstermektedir. Bu tip durumlarla karşılaşıldığında talep verilerini birleştirme veya bölme yöntemleri uygulanarak seçilen çalışma alanı için uygun talep verileri oluşturulmuştur. Bunu yaparken İBB'nin sağladığı asıl ham verinin güvenilirliği korunmuştur. Bu doğrultuda haftaiçi akşam zirve saati, kısıtlanmamış kullanıcı tercihlerinin daha başarılı modellenebileceği haftaiçi zirve dışı saatler ve haftasonu saatleri için 3 farklı fayda modeli oluşturulması planlanmıştır. Bu bağlamda toplanan veriler üzerinde yapılan çalışmalarda haftaiçi akşam zirve saatinde toplanan veriler ile haftaiçi zirve dışı saatlerde ve haftasonu saatlerinde toplanan verilerin farklı toplumlardan geldikleri bununla birlikte zirve dışı saatlerde toplanan verilerin aynı toplumlardan geldikleri belirlenmiştir. Bunun üzerine zirve dışı zamanlar için tek bir model, zirve saat için farklı bir model oluşturularak toplamda 2 farklı model tasarlanmıştır. Tezin temel kaygısı olan özel araç kullanıcılarının aynı koşullar ile ulaşım sağlayabilecek daha karlı seçenekler yerine özel araçlarını tercih etmeye olan eğilimlerini modelleme işi başarıyla gerçekleştirilmiş ve zaman ile maliyete bağlı olmayan herhangi başka sebeplerden ötürü kıtalararası yolculuklarda özel otomobili tercih ediyor oldukları doğrulanmıştır. Neden böyle olduğunun sorgulanması davranış biliminin alanına giriyor olmakla birlikte ulaştırma planlamaları yapılırken bu tip eğilimlerin dikkate alınmasının daha başarılı sonuçlar doğuracağına olan inancımı vurgulamak isterim.
Özet (Çeviri)
As a financially huge project, which is famous worldwide, MARMARAY, an intercontinental mass rapid transit system in İstanbul, and its effectiveness for travellers have been argued since the project began. The basis problem in this thesis is the affinity of private car users to their private cars and therefore their unconcernness to Marmaray, which might be in some cases a more profitable solution to make intercontinental trips. Of course at that point the definition of profit should be discussed, so it is done within this thesis. The target traveller group of this research is the car owners. So the utility definition is designated with respect to car owners. The aggregate supply data is collected regarding to the intercontinental private car trips and Marmaray trips, for which door-to-door transport ensured, with the same conditions as the private cars indeed. With this point of view 2 aggregate utility models are generated using aggregate real supply observations. Actually data is collected in order to create 3 models, however after a statistical analysis of the data, it is found that 2 of them come from the same population. This situation allows to create only one model for both of these samples instead of two. The main concern of the thesis was to show out the affinity of travellers to their private cars because of any reason. So it has come true, the concluded models proves, that the travellers are more utilitized from their intercontinental private car trips because of any reason other than price and time. It was a suprizing fact, that the results of the simulation of our model for a mixed mode scenerio including Marmaray gives a similar value to the real shifting value of private vehicle users to Marmaray for making intercontinental trips. Although the main claim of the thesis is not a perfect modelling of user behaviour, this fact promoted the the usefulness of the generated model withing this study. On the other hand the technical approach created during the study can be called as the foundation of this study.
Benzer Tezler
- Karma taşımacılık modeli seçimi: Bir uygulama
Mixed mode transportation model selection:A case study
CENGİZ SEVİNÇ
Doktora
Türkçe
2015
Ulaşımİstanbul ÜniversitesiDeniz Ulaştırma İşletme Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLER ALKAN
- Characterization of various Rhizobium cicer strains and assesment of their symbiotic effectiveness
Başlık çevirisi yok
BÜLENT İÇGEN
Yüksek Lisans
İngilizce
1994
BiyoteknolojiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiBiyoteknoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜLAY ÖZCENGİZ
- Kaynak tüketim muhasebesi: Hazır beton üretim işletmesinde bir uygulama
Resource consumption accounting: An application in a ready-mixed concrete production facility
MERVE ASLAN
- Karışık modelli montaj hattı dengeleme ve yalın üretim: Örnek olay çalışması
Mixed- model assembly line balancing and lean manufacturing: A case study
MERVE EYÜPOĞLU ŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Endüstri ve Endüstri MühendisliğiGazi ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FATMA YEŞİM KALENDER ÖKSÜZ
- Bütünleşik lojistik ağ tasarımı ve araç rotalama problemleri: Bir model önerisi ve uygulama
Integrated logistics network design and vehicle routing problems: A model proposal and application
MUSTAFA DESTE