Hakkari'deki Nasturi Kiliseleri
Nasturi Churches in Hakkari
- Tez No: 459653
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. MEHMET TOP
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sanat Tarihi, Art History
- Anahtar Kelimeler: Nasturi, Hıristiyan, Kürt, Hakkari, Çukurca, Şemdinli, Yüksekova, Nasturi, Christian, Hakkari, Kurdish, Çukurca, Şemdinli, Yüksekova
- Yıl: 2016
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yüzüncü Yıl Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 305
Özet
Türkiye Cumhuriyet'i Devleti sınırlarının güneydoğu ucundaki sınır bölgesinde bulunan Hakkari İli, Merkez İlçe ile birlikte, Çukurca, Yüksekova ve Şemdinli ilçelerinden oluşmaktadır. Günümüzde toprak sınırları olarak küçük bir il olan Hakkari, Osmanlı Devleti döneminde, daha geniş bir sınırı bulunmaktaydı. Osmanlı devleti döneminde Van Vilayet'inin Sancak Merkezi konumundaki Hakkari'nin sınırları o dönem için, güneyde Musul, kuzeyde Van Gölü kıyıları, batı kısmında Cizre ve doğuda Urmiye Gölü kıyılarına kadar geniş bir coğrafi alanı kapsamaktadır. Daha geniş topraklara sahip olan Hakkari Sancağında farklı etnik grup ve inanç toplulukları da yaşamaktadır. Bu topluluklardan bir taneside Nasturilerdir. Hıristiyan olmakla birlikte yaşam tarzları ve inançları itibariyle diğer Hıristiyan halklardan ayrışarak farklı bir topluluk olarak dikkat çekmektedir. Nasturiler XIII. yüzyıl öncesine kadar yaşadıkları Musul ve civarından, Moğol saldırıları ve baskıları sonucunda, Hakkari bölgesine doğru göç etmişlerdir. Hakkari bölgesinde ilk olarak Çukurca İlçesi civarına yerleşmişlerdir. XIV. yüzyıl sonlarına doğru Timur saldırıları sonucu, Hakkari bölgesinin yüksek kesimlerinde yerleşim birimleri oluşturmuşlardır. Nasturilerin, Hakkari İli ve İlçelerindeki yüksek kesimlere yerleşmeleri, ortaçağ ve sonrasında, medeniyetten gün geçtikçe uzaklaşmalarına neden olmuştur. Nasturilerin medeniyetle olan bu uzaklaşmaları, içe kapalı bir yaşam tarzını ortaya çıkarmıştır. İçe kapalı bu yaşam tarzı, sosyal yaşamlarının yanısıra, sosyal, siyasi, kültürel, ekonomik ve dinsel yaşamlarına da yön vermiştir. Özellikle sosyal, kültürel ve ekonomik ilişkileri daha çok bölgedeki Müslüman Kürt halkıyla olmuştur. Gözden uzak yaşayan Nasturiler XIX. yüzyıl ile birlikte bölgeye gelen misyonerler ile birlikte adlarından sık sık bahsedilir olmuşlardır. Hakkari ve İlçelerinde yaşayan Nasturiler, Türkiye Cumhuriyet'in kuruluşunun ilk yılları ile birlikte tamamen Hakkari bölgesinden ayrılmışlardır. Nasturiler için XVII yüzyıl ile birlikte Patriklik merkezinin Musul'dan, Hakkari'ye taşınması sebebiyle Hakkari bölgesi daha büyük önem taşımıştır. Bu dönemde patriklik merkezi için daha büyük bir kilise ve yaşam alanları inşa etmişlerdir. Tez kapsamında bugünkü Hakkari İl sınırları olan, Merkez İlçe, Çukurca, Yüksekova, Şemdinli ilçeleri ve köylerindeki 32 adet Nasturi kilisesi ve manastır yapısı incelenerek daha önceki veriler ışığında, plan ve mekan anlayışları, yapılarda bulunan mimari öğeler, yapım teknikleri, kullanılan malzemeler ve mevcut yapılardaki süsleme anlayışı, Hakkari ve çevre illerde yaşayan diğer Hıristiyan topluluklar ve mezheplere ait kilise yapılarıyla karşılaştırılarak değerlendirmeler yapılmıştır. Nasturi kiliselerinin konum, plan ve mekan anlayışları yönünden diğer Hıristiyan kiliselerinden ayrıldıkları ve özgün oldukları görülmüştür. Nasturilerin mezhepsel inançlarından dolayı süsleme ve ikonografiye karşı çıkmalarından dolayı kilise yapılarında süslemeye ve ikonografiye yer vermemişlerdir. Bu bakımdan kilise yapıları sade ve yalındır. Nasturiler kilise yapılarını kendi mezhepsel inançlarına uygun bir şekilde inşa etmişlerdir. Ülkemizde sadece Hakkari ve kısmen Şırnak ili sınırları dahilinde görülen Nasturi kiliselerinin kültür varlığı olarak korunması ve inanç turizmine kazandırılması gerekmektedir.
Özet (Çeviri)
The Hakkari province, located in the border area on the southeast side of the borders of the Republic of Turkey, today consists of Çukurca, Yüksekova and Şemdinli districts along with the central district. Hakkari, small province as territorial boundaries, had once a wider border in Ottoman period. The borders of Hakkari, which is the Sanjak Center of Van Vilayet during the Ottoman period, cover a wide geographical area for that period, from Mosul to the south, Van Lake to the north, Cizre to the west and Urmiye Lake to the east. Different ethnic groups and religious communities live in the Hakkari sanjak. Different ethnic groups and religious communities also live in the Hakkari shrine, which has wider lands. One of these communities, the Nestorians, as well as being Christian, distinguish themselves from other Christian peoples not only in their lifestyles but also their beliefs as a different community. Nasturis XIII century migrated from Mosul around, where they lived until a century ago, to Hakkari region as a result of Mongol attacks and pressures. They first settled in Çukurca area in the Hakkari region. Towards the end of XIX century, they were scattered in more mountainous are of the Hakkari region and form settlement units as a result of Tymur. After the end of the Middle Ages and afterwards, these settlements in the mountainous regions were naturally resulted in a closed life style due to the Nasturians moving away from civilization day by day. Closed-minded way of life made alterations and shaped their political, cultural, economic and religious life as well as social one. Their social, cultural and economic relations were mostly was with the Muslim Kurdish people in the region. Nasturians living out of sight became known for the missionaries coming to the region upon XIX century. They completely abandoned the Hakkari from the first years after founding the Republic of Turkey. For the Nasturians, the Hakkari region gained importance because of being the center of the Patriarchate moved from Mosul to Hakkari along with the XVII century. During this period they built a larger church and habitat for the patriarchal center. Within the scope of the thesis, 32 Nasturi churches and monasteries in Hakkari provincial borders, central districts, Çukurca, Yüksekova, Şemdinli districts and villages have been examined and some evaluations have been made with the help of architectural elements in construction, construction techniques. Materials used and existing, the ornamentation concept in the buildings by comparing Hakkari and other Christian communities living in the surrounding areas and the church structures belonging to the sects understood that. It has been seen that the Nasturi churches distinguish themselves from other Christian churches in terms of location, plan and space, and they are regarded as unique. The churches known as plain with ornamentation and iconography were found to have the characteristics of their own beliefs. Nasturi churches, being merely in Hakkari and in partially some parts in Şırnak, need to be preserved as cultural assets and to be brought into faith tourism.
Benzer Tezler
- 1914-1924 yılları arasında Hakkâri'deki Nasturi olaylarının sosyo-politik analizi
Socio-political analysis of Nestorian events in Hakkari between 1914-1924
ENGİN KORKMAZ
Doktora
Türkçe
2021
Siyasal BilimlerHasan Kalyoncu ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EMEL TOPÇU
- Hakkari'deki ortaöğretim kurumlarında kimya eğitiminde anlaşılmayan kavramların araştırılması
The Study of some concepts understood difficultly chemistry education by the students of intermediate education Hakkari
MÜKAİL KILIÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
Eğitim ve ÖğretimYüzüncü Yıl ÜniversitesiOrtaöğretim Fen ve Matematik Alanları Eğitimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MEHMET ŞAHAN
- Hakkâri'de siyaset 1961-1980 (Tarih-toplum-kültür)
Politics in Hakkâri 1961-1980 (History-social-culture)
POLAT SARKMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Siyasal BilimlerMuş Alparslan ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İRŞAD SAMİ YUCA
- Tükenmişlik sendromu bağlamında Hakkâri şark hizmeti yapan kamu personeli üzerine bir araştırma
A research in the context of burnout syndrome through public employees who are doing their compulsory eastern duties in Hakkâri
VURAL DURSUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Kamu YönetimiMarmara ÜniversitesiHalkla İlişkiler ve Tanıtım Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYDA UZUNÇARŞILI SOYDAŞ