Türkiye'de anayasal denetimin ekonomik analizi
The economic analysis of constitutional review in Turkey
- Tez No: 464539
- Danışmanlar: DOÇ. DR. TAMER ÇETİN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2017
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 204
Özet
Anayasa ile teminat altına alınan özel mülkiyet ve sözleşme güvenliği rant kollama ve siyasi yandaşlık gibi nedenlerden dolayı her zaman sağlanamamaktadır. Bu nedenle yasama ve yürütme erklerinin yaptığı ve uyguladığı hukuki normlar anayasa mahkemesinin anayasallık denetimine tabi olmalıdır. Bu denetim bağımsız olduğu ölçüde iktisadi birimlere istikrarlı ve öngörülebilir bir ortam temin etmektedir. Böylece ekonomilerin üretim ve yatırım hacmi artmakta, finans piyasaları genişlemektedir. Ancak anayasa mahkemesinin bağımsızlık derecesi çeşitli etkenlere göre değişiklik göstermektedir. Bunun en önemli nedenleri: mahkemenin, anayasanın siyasi bir metin olmasından dolayı siyasi çıktılar üretmesi, hâkimlerin karar verirken yorum yapabilmeleri, iptal davalarının erkler arası çatışmalara sahne olması ve mahkeme üyelerinin siyaset kurumu tarafından atanmasıdır. Bahsedilen nedenler, hâkimlerin oy davranışlarının stratejik yaklaşım ile açıklanabilmesine olanak tanımaktadır. Literatürde yapılan çeşitli çalışmalar bu sonucu doğrulamakla beraber ülkelerin hukuk sistemlerinin ve yapılanmalarının farklı olması, ülkelere özgü analizlerin yapılmasını gerekli kılmaktadır. Bu çalışma, Türk Anayasa Mahkemesinin 1984-2014 yılları arasında karara bağladığı 419 adet iptal davasını Hukuk ve İktisat disiplini perspektifinden inceleyerek Mahkeme kararlarının belirleyicilerini tespit etmeye çalışmaktadır. Belirlenen bağımlı değişkenleri etkilediği düşünülen faktörler; politik, sosyo-demografik, ekonomik ve diğer değişkenler olarak gruplanan bağımsız değişkenler ile temsil edilmektedir. Bağımlı değişkenler kategorik yapıda olduğu için oluşturulan modeller lojistik regresyon yöntemi ile tahmin edilmektedir. Sonuçlara göre sağ/liberal görüşlü siyasi iktidarların hayata geçirdiği hukuki normların iptal edilme olasılığı yüksektir. Ancak karar günü cumhurbaşkanının sağ/liberal görüşlü olması veya hükümetin tek başına iktidarda bulunması ret kararı olasılığını güçlendirmektedir. Hâkimlerin kişisel özellikleri de oy davranışlarını etkilemektedir. Buna göre; kadın hâkimlerin ve kariyer hâkimlerinin iptal oyu kullanma olasılığı daha yüksektir. Ayrıca hâkimlerin ekonominin genel gidişatını dikkate alarak oy verme olasılıkları kuvvetlidir. Sonuçlar, istikrarlı ve öngörülebilir kurumsal çıktıların varlığı ile ekonomik performans arasındaki ilişki düşünüldüğünde, literatüre önemli bir katkı sunmaktadır. Türkiye için yapılan ilk çalışma olması nedeniyle de özgün bir değere sahiptir Anahtar Kelimeler : Hukuk ve İktisat, Kurumsal İstikrar, Anayasal Denetim,Yargı Bağımsızlığı, Mülkiyet Hakları, Rant Kollama, Lojistik Regresyon.
Özet (Çeviri)
Private property and contractual security are not always provided by constitution for reasons such as rent-seeking and logrolling. Therefore, the legal norms that legislative and executive powers have exercised and enforced must be subject to the constitutional court's constitutional review. This review provides a stable and predictable environment for the agents to the extent that the court is independent. Thus, the production and investment capacity of the economy increase, and the financial markets expand. However, the degree of independence of the constitutional court varies according to some factors. The most important reasons are followings. The court produces politic outcomes because of the political nature of the constitution. Judges have the freedom to interpret constitution. The abstract review can be scene of conflict among powers. Finally, court judges are appointed by politicians. The reasons mentioned allow the judge's voting behavior to be explained by the strategic approach. In the literature, there exits papers that confirm this approach. However, analyses should be country-specific due to their different in the legal systems and structures. This study attempts to reveal the determinants of the Turkish Constitutional Court decisions by examining 419 abstract review between 1984 and 2014 through the perspective of Law and Economics discipline. We specify political, socio-demographic, economic and other variables that can affect the dependent variables. Since the dependent variables are categorical, the models generated are estimated by logistic regression method. According to the results, it is likelihood that the legal norms that enacted by right-wing parties will be rescinded. Yet, on the appearance day, if the president is right-wing alliant or the government comes to power alone, it is more likelihood that decision to reject. Socio-demographic characteristics of judges also influence voting behavior. According to this result, female judges and career judges are more likely to vote for rescind. Moreover, judges consider the business cycles when they vote for constitutionality. The results provide an important contribution to the literature, considering the relationship between the stable and predictable institutional outputs, and economic performance. Also, this paper is an original one because it is the first study for Turkey. Keywords : Law and Economics, Institutional Stability, Constitutional Review,Judicial Independence, Property Rights, Rent-seeking, Logistic Regression.
Benzer Tezler
- Sigortacılık sisteminde aktif-pasif yönetimi ve Türkiye hayat sigortası örneğinde portföy performansının boyutlarını belirleyen faktörlerin irdelenmesine ilişkin bir model denemesi
Assets and liablity management in the insurance sector and investigating sectors that are determinating dimensions of the portfolio performance by relating to model testing in the Turkish life insurance sector
ALİ İHSAN DOĞAN
Doktora
Türkçe
2001
SigortacılıkMarmara ÜniversitesiBankacılık Ana Bilim Dalı
PROF.DR. ABDÜLGAFFAR AĞAOĞLU
- Düzenleyici ve denetleyici kurulların idari işlemlerinde yargısal denetiminin kapsamı ve etkinliği
Scope and efficiency of judicial review of administrative actions of independent regulatory agencies
EGEMEN FALCIOĞLU
- İdarenin yargı dışı denetim yollarından biri olan Ombudsmanlık (Kamu denetçiliği) kurumu ve İdari yargı ile ilişkisi
Ombudsman institution (which is one of the ways of nonjudicial audit) and its relationship with Administrative judiciary
ABDİ SAĞLAM
- Fransa, İngiltere ve Türkiye'de yerel yönetimler
Local governments in France, England and Turkey
ZÜBEYDE YILMAZ
Doktora
Türkçe
2002
Kamu YönetimiAnkara ÜniversitesiKamu Yönetimi ve Siyaset Bilimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OĞUZ ONARAN