Hayati'nin Tuhfe-i Vehbi Şerhi üzerine bir sözlük incelemesi
A dictionary review on Hayati's Tuhfe Serhi
- Tez No: 465503
- Danışmanlar: PROF. DR. MUHAMMET NUR DOĞAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Sözlük, şerh, klasik Türk edebiyatı, sözlükçülük, Arap ve Fars dilleri, manzum sözlükler, Dictionary, commentary, classical Turkish Literature, lexicography, languages of Arabic or Persian, verse dictionnaries
- Yıl: 2017
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 461
Özet
Manzum sözlükler, klasik Türk edebiyatı içinde önemli bir yer tutar. Bu eserler özellikle eğitim çağındaki çocuklara Arapça veya Farsça öğretmek için yazılmıştır. Tuhfe-i Vehbi, Sünbülzade Vehbi'nin Farsça-Türkçe manzum sözlüğünün ismidir. Bu eser, 18. yüzyılda büyük rağbet görmüş ve uzun yıllar medreselerde ders kitabı olarak okutulmuştur. Bu ilginin bir sonucu olarak eserin şerhleri yapılmıştır. Hayati Şerhi de bunlardan biridir. Şerhte bütün beyitler tek tek açıklanmaktadır. Ayrıca eser, Farsça gramer bilgileri de içerir. Şerhin içinde kelimelerin kökeni, farklı anlamları ve nüanslar konusunda önemli açıklamalar vardır. Bu çalışmada Hayati'nin Tuhfe Şerhi incelenmektedir. Birinci bölümde sözlükçülük, Türk edebiyatında sözlükçülük ve manzum sözlükler hakkında bilgi verilir. İkinci bölümde Ahmed Hayati Efendi ve Tuhfe Şerhinden bahsedilir. Eserin önsöz ve mukaddimesi de günümüz harflerine çevrilmiş şekliyle bu bölümde yer alır. Üçüncü ve son bölüm ise çalışmanın esas kısmını içermektedir. Bu bölümde bir sözlük yer alır. Bu sözlük Tuhfe Şerhi'nin incelenmesiyle oluşturulmuştur. Alfabetik olarak tertip edilen sözlükte şerhin içinde açıklanan bütün kelimeler bulunur. Klasik edebiyatımızı daha iyi anlamak ve yorumlamak bakımından sözlüklere ihtiyacımız vardır. Sözlükler hem edebiyat araştırmaları hem de sözlük bilimi açısından çok önemli eserlerdir. Tuhfe Şerhi sözlüğünün günümüz okuyucu ve araştırmacıları için bir kaynak olması hedeflenmektedir.
Özet (Çeviri)
Verse dictionaries hold an important place in classical Turkish literature. These works were written especially for to teach languages of Arabic or Persian to children in the educational age. Tuhfe-i Vehbi is name of Sünbülzade Vehbi's Persian-Turkish verse dictionary. This work was very popular in in the 18th century and it has taught as a textbook in madrasah for many years. As a result of this interest, commentaries of work had been made. Commentary of Hayati is one of them. All couplets are explained one by one in commentary. The work also includes Persian grammar knowledge. There is important explanations about origin of words, different meanings and nuance in commentary. In this study, Hayati's Şerh is examined. In the first part, the information about lexicography, lexicography and verse dictionaries in Turkish literature is given. In the second part Ahmed Hayati Efendi and Tuhfe Şerhi is mentioned. This chapter also as the preface and introduction part of the book is included in this chapter as translated into present-day letters. The third and final section contains the main part of the study. There is a dictionary in this chapter. This dictionary was created by examining the Tuhfe Şerhi. The alphabetically arranged dictionary contains all the words in commentary. We need a dictionaries in order to better understand and comment our classical literature. Dictionaries are very important works for both literary researches and lexicography. It is aimed that the Tuhfe Şerhi dictionary is will be a resource for today's readers and researchers.
Benzer Tezler
- Ahmed Hayâtî-yi Elbistânî'nin Şerh-i Tuhfe-yi Vehbî adlı eseri 'Şerhü Tuhfeti'l-Manzûmeti'd-Dürriyye fî-Lügati'l-Fârisiyye ve'd-Deriyye'(İnceleme-tenkitli metin-sözlük–tıpkıbasım)
Ahmed Hayâtî-yi Elbistânî'nin Şerh-i Tuhfe-yi Vehbî adlı eseri 'Şerhü Tuhfeti'l-Manzûmeti'd-Dürriyye fî-Lügati'l-Fârisiyye ve'd-Deriyye' (İnceleme-tenkitli metin-sözlük–tıpkı basım)
ÖZLEM ŞAHİN
Doktora
Türkçe
2016
Türk Dili ve EdebiyatıErciyes ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ATABEY KILIÇ
- Şerhü Tuhfeti'l-Manzûmeti'd-Dürriyye fî-Lügati'l-Fârsiyye ve'd-Deriyye: Bir sözlük denemesi
Şerhü Tuhfeti'l-Manzûmeti'd-Dürri'yye fî-Lügati'l-Fârsiyye ve'd-Deriyye: A trial of dictionary
SELDA ALPARSLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Türk Dili ve EdebiyatıAnkara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDULKADİR GÜRER
- Mîrsadu'l-Etfal (Şahrahê Kûdekan) Ferhenga menzûm a Kurdî-Farisî (Vekolîn-Tekst)
Mîrsadu'l-Etfal (Şahrahê Kûdekan) Kürtçe-Farsça manzum sözlük (İnceleme-Metin)
RAMAZAN PERTEV
Yüksek Lisans
Kürtçe
2012
Doğu Dilleri ve EdebiyatıMardin Artuklu ÜniversitesiKürt Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KADRİ YILDIRIM
- Bosnalı Sûdî (Ö. 1600)'nin Tuhfe-i Şâhidî şerhi (İnceleme- çeviriyazılı metin)
Sharh of Tuhfe-i Shahidi written by Sudi of Bosnian (Analysis - transcribed text)
İLHAM KÖSE
Doktora
Türkçe
2017
Türk Dili ve EdebiyatıMarmara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÜZEYİR ASLAN
- Alî er-Ruhâvî Tuhfe-i Taksîrî (48B-92B inceleme-tenkitli metin)
Alî er-Ruhâvi's Tuhfe-i Taksîrî (Review-reinforced text)
FAYSAL ÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Türk Dili ve EdebiyatıHarran ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÖKHAN ALP