Geri Dön

El yazma eserlerin ciltlerinde kullanılan deriler üzerine bir araştırma

A research about the leathers used in bookbindings of manuscripts

  1. Tez No: 469361
  2. Yazar: NADİDE ÇINAR
  3. Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. MERAL BÜYÜKYAZICI
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: El Sanatları, Crafts
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2017
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Gazi Üniversitesi
  10. Enstitü: Güzel Sanatlar Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Geleneksel Türk El Sanatları Ana Sanat Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 297

Özet

Yazma eserlerin ciltlerinde kullanılan derilerin incelendiği bu tezde, yazma kitapları korumak için yapılan ciltlerin deri çeşitleri, derilerin özellikleri, işlenme usulleri ve üretim süreci araştırılmıştır. Ciltlerin en önemli malzemesi olan deri, çeşitli hayvanlardan elde edilir ve doğal bir üründür. Cilt yapımında keçi, koyun, dana ve az da olsa diğer hayvan derileri kullanılmıştır. Bu araştırmada, klasik Türk ciltlerinde tarih boyunca en fazla keçi derisinin kullanıldığı görülmüştür. Türklerin kendilerine özgü yöntemle tabakladıkları keçi derisi sahtiyan adıyla, yüzyıllar boyunca tüm dünyada tanınır olmuş ve cilt yapımında kabul görmüştür. Nitekim müzelerde ve yazma eser kütüphanelerinde sergilenmekte olan Selçuklu ve Osmanlı dönemine ait yazma eserlerin ciltleri incelendiğinde, kullanılan derilerin tüm özelliklerini koruyarak günümüze kadar gelebilmesi, bu derilerin çok iyi tabaklandığını kanıtlamaktadır. Geçmişte tamamen bilek gücüne dayanan geleneksel üretim doğal ve bitkisel maddelerle yapılmıştır. Günümüzde genellikle organize sanayi bölgelerinde sürdürülen dericilikte, modern yöntemlerle çeşitli özellikte deriler üretilmektedir. Ancak seri üretimle kimyasal maddeler kullanılarak işlenmekte ve doğal olmayan boyalar ile boyanan bu derilerin, cilt yapımı için uygun olmadığı tespit edilmiştir. Zamanla değişen üretim uygulamalarının deri kalitesine nasıl bir etkisi olduğunu belirlemek amacıyla, günümüz debbağlarıyla görüşmeler yapılmıştır. Elde edilen verilere göre; sahtiyan, meşin vb. deriler bugün de bitkisel maddelerle tabaklanıyor olsa da, üretimin çeşitli aşamalarında kullanılan asit ve kimyasalların, uygulanan mekanik işlemlerin deriye zarar verdiği ve geçmişteki kalitesinde olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Özet (Çeviri)

In this thesis, which is mainly about the examination of leathers used in bookbindings of manuscripts, the kinds of leathers used in bookbindings to protect the manuscripts, the properties of these leathers, the methods of tanning and the manufacturing processes are mentioned. The leather, which is the most important material of bookbindings, is obtained from various animals and is a natural product. In the production of bookbinding, the skins of the goats, sheep, calves and fewer of other animals are used. In this research, it is seen that the most widely used leather is goat leather throughout the history of Classical Turkish Bookbinding Art. The goat leathers, called as“Saffian”, were being tanned by Turks with their own methods and they are recognized in all over the world for centuries and are widely accepted in the production of bookbindings. Likewise, when the leathers of the manuscripts are examined, which belong to Seljuk's period and Ottoman period and exhibited in museums and manuscript libraries, it is understood that the presence of these leathers, without almost any decay until today, is a proof that leathers were very well tanned. In the traditional production, that is done completely by handmade in the past, natural herbal materials were used. Today, in leather crafting that is usually made in organized industrial regions, the leathers which have variety of properties are produced by using modern methods. However, these leathers are not suitable for making bookbindings because they are been tanned with chemical substances in mass production and are been painted with unnatural dyes. To detect how the production practices those were changed in time, affected on the quality of leather, the interviews were done with tanners. According to the information that is obtained, even though the Saffians, calf leathers and sheep leathers are tanned with herbal substances, it is concluded that, the mechanical procedures and the acidic and chemical substances, used in various manufacturing stages, are damaging to the leathers and these leathers do not have the same quality as in the past.

Benzer Tezler

  1. Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi Şehzade Mehmed Koleksiyonu Katı' ciltlerinde tezyinat ve teknik

    Ornamentation and technique in the bindings of Şehzade Mehmed Collection Found in the Suleymaniye Manuscript Library

    ELİF TAŞKIN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Güzel SanatlarMimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi

    Geleneksel Türk El Sanatları Ana Sanat Dalı

    PROF. DR. AHMET SACİT AÇIKGÖZOĞLU

  2. Beyazıt Devlet Kütüphanesi'nde bulunan şemseli yazma Kur'an ciltleri

    The binders of handwriting Koran (Quran) with rosette ornamentations in Beyazit State Library

    AYŞEN KARAKOÇ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2010

    El SanatlarıSakarya Üniversitesi

    Geleneksel Türk El Sanatları Bölümü

    YRD. DOÇ. M. HÜLYA DOĞRU

  3. Azerbaycan Milli İlimler Akademisi Mehmet Fuzuli adına Elyazmalar Enstitüsü'ndeki seçilmiş yazma kitap çeşitleri

    Chosen handwritten book bindings in Azerbaijan National Sciences Academy handwritings institute on behalf of Mehmet Fuzuli

    ZAUR ORUCOV

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2005

    Güzel SanatlarMimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi

    Geleneksel Türk El Sanatları Ana Sanat Dalı

    Y.DOÇ.DR. HABİB İŞMEN

  4. Süleymaniye kütüphanesi Hamidiye Murakka koleksiyonu cilt uygulamaları

    Hamidiye Muraqqa collection bookbinding impositions in Suleymaniye library

    BURAK KARA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    El SanatlarıMimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi

    Geleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı

    PROF. DR. AHMET SACİT AÇIKGÖZOĞLU

  5. İbrahim Hakkı Konyalı Kütüphanesi'ndeki ebrulu ciltler

    The marbled bookbindings in Ibrahim Hakkı Konyalı Library

    ZEYNEP SÖNMEZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Güzel SanatlarFatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi

    Geleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ NİHAL ARACI