Eski Türkçede çokluk ve topluluk yapıları
Plural and collective forms in old Turkish
- Tez No: 469679
- Danışmanlar: PROF. DR. FERRUH AĞCA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Linguistics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2017
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dili Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 248
Özet
Çalışma, dünya dillerinde bulunan çokluk ve topluluk yapılarının Eski Türkçedeki gelişimini incelemek için oluşturulmuştur. Çokluk ve topluluk yapısının Türkler tarafından ne zamandan itibaren kullanılmaya başlandığı, bu yapının Eski Türkçedeki durumu, çokluk ve topluluk yapısının eklerle mi yoksa kelimelerle mi kullanıldığı, eklerle yapılan çoklukların hangi anlamlara sahip olduğu, bu anlamları koruyup koruyamadıklarını irdelemek amacıyla yapılmıştır. Çalışmada, Köktürk dönemi, Uygur dönemi ve Karahanlı dönemi eserleri incelenmiştir. İncelemeler sonucunda da çokluk ve topluluk yapılarının, ekler ve kelimeler ile yapıldığı, çokluk eklerinin +lAr, +t ve +s ekleri olduğu, topluluk eklerinin ise +An ve +AgU/+AgUn şeklinde görüldüğü tespit edilmiştir. Çokluk yapısının Köktürk yazıtlarında daha çok sözlüksel ifadelerle yapıldığı, çokluk ve topluluk ifadesi için birden fazla ekin kullanıldığı, Uygur Türkçesinden itibaren ise, ek sayısının azaldığı, +lAr çokluk ekinin ise kullanımının genişlediği görülmüştür. Türk dilinde ilk önce topluluk yapısının olduğu daha sonra, yerleşik yaşama geçilmesiyle birlikte çokluk ifadesinin ortaya çıktığı izah edilmiştir. Anahtar Sözcükler Çokluk, Topluluk, Yapı, Eski Türkçe, Köktürk Yazıtları, Uygur Türkçesi, Karahanlı Türkçesi, Dilbilim, Biçimbilim, Sözcükbilim.
Özet (Çeviri)
This study was made to analyze the development of plural and collective forms, found in all the world's languages, in Old Turkish. The study was designed to examine the development of the plurality structure of the world languages in the Old Turkic. The situation in the Old Turkic has been explored since the time when the plurality and the collectivity forms started to be used by the Turks. It was done in order to investigate the forms of plurality and collectivity, whether it was used with suffixes or words and what meanings are possessed by the suffixes and whether they can protect them. In the study, the works of Köktürk period, Uygur period and Karahanlı period were examined. As a result of the examinations, it is determined that the the plurality and collectivity forms are made with the suffixes and words. Plurality suffixes is determined that +lAr, +t and +s; also collectivity suffixes; +An and +AgU/+AgUn. It is seen that the forms of collectivity is made more lexical expressions in the Köktürk inscriptions, and more suffixes are used for the plurality and collectictivity expression. From Uighur Turkish, it is seen that the number of suffixes is decreasing while that of +lAr multiplicity is expanding. It is known that in the Turkish language, first the collective forms and then to the settlement of life, together with the emergence of the expression of plurality. Key Words Plurality, Collectivity, Forms, Old Turkic, İnscription of Köktürk, Old Uighur Turkic, Karakhanid Turkish, Linguistic, Morphology, Lexicology.
Benzer Tezler
- Orta Türkçede isim çekim eklerinin kullanılış şekilleri ve fonksiyonları
Usage ways and functions of noun's infexional affixes in middle Turkish
BURHAN BARAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Türk Dili ve EdebiyatıDicle ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. MÜNİR ERTEN
- Özbek Türkçesinin leksikolojisi
Başlık çevirisi yok
SELAHİTTİN TOLKUN
Yüksek Lisans
Türkçe
1994
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiEski Türk Dili Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURİ YÜCE
- Ortaokul Türkçe ders kitaplarında çokluk kavramı
Concept of multiplicity in secondary school Turkish texsbooks
AYŞE ERDOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DilbilimFırat ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SERDAR YAVUZ
- Kuzey-Batı (Kıpçak) grubu Türk lehçelerinde çokluk şekilleri
North-West (Kipchak) Turkish dialects plural forms
İLKER AVCIOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Türk Dili ve EdebiyatıOrdu ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SALİM KÜÇÜK
- XVII.-XVIII. yüzyıl metinlerinde kelime grupları
Başlık çevirisi yok
OSMAN KEMAL KAYRA
Yüksek Lisans
Türkçe
1988
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MERTOL TULUM