Erken Cumhuriyet Dönemi (1923-1938) romanlarında militarizm
Militarism in the novels of early Republic Period (1923-1938)
- Tez No: 476460
- Danışmanlar: PROF. DR. ALAATTİN KARACA
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2017
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 405
Özet
Bu çalışmada, erken Cumhuriyet döneminin güçlü bir görüşü olan militarizmin bu dönemde üretilen romanlardaki kaynakları, etkileri ve görünümleri incelenmiştir. İki dünya savaşı arasındaki döneme tekabül eden erken Cumhuriyet dönemi (1923-1938) bütün dünyada olduğu gibi Türkiye'de de militarizmin her alanda yaygınlaştığı yıllardır. Ulus-devletlerin varlığının doğadaki hayatta kalma mücadelesiyle açıklandığı, ulusların büyük birer ordu olarak görüldüğü böyle bir atmosferde milliyetçiliğe kahramanlık, saldırganlık, savaşkanlıkla özdeşleştirilen militarizm aşısının yapılmasının meyveleri hızla alınmıştır. Cumhuriyet'in ilk yıllarında yeni rejimin ilke ve değerleri ile ulus-devletin vatandaşlık modelini topluma benimsetmek konusunda militer yöntemler izlenmiş ve bir propaganda aracı olarak görülen dönemin edebiyatından ciddi hizmetler beklenmiştir. Ortaya koyduğu eserlere bakıldığında bu beklentiyi fazlasıyla karşıladığı görülen erken Cumhuriyet dönemi romanları, söz konusu dönemde militarist zihniyetin toplum içinde yayılmasının anlaşılması için kapsamlı bir çalışmayı zorunlu kılmıştır. Erken Cumhuriyet döneminin gerek toplumsal tahayyülde gerek kurumsal yapılanmada sergilediği militer tasarım ve tasarrufun romanlardaki izlerinin incelendiği çalışma üç bölümden oluşmuştur.“Askerlik Mesleği ve Asker Tipler/Karakterler”başlıklı birinci bölümde, askerlik mesleği ve savaşların aktörleri olan askerlerin edebiyattaki temsili üzerinde durulmuştur.“Savaş ve Militarizm”başlıklı ikinci bölümde Kurtuluş Savaşı'nın son halkasını oluşturduğu savaşlar zincirinin edebiyata yansıması topyekûn savaş, cephe gerisi, ordu-millet, vatanseverlik, şehadet ve düşman kavramları üzerinden incelenmiştir.“Resmi İdeoloji ve Militarizm”başlıklı üçüncü bölümde, yeni vatandaşlık tanımını yaparken pek çok açıdan militer nitelikler gösteren ideolojik inşa sürecinin beraberinde getirdiği vatandaşlık, modernleşme, din, aile, kadın-erkek ilişkileri, çocuklar ve son olarak gençlik-beden konuları romanlar üzerinden tartışılmıştır. Çalışmanın sonuç bölümünde, genel bir değerlendirme yapılmış, döneme ait önemli görülen belgeler ekler bölümünde paylaşılmıştır. Kaynakça'da yararlanılan kaynaklar belirtilmiştir.
Özet (Çeviri)
This study examines sources, affects and appearances of militarism, which is a significant world-view of early Republic period, in novels. Early Republic period (1923-1938), which corresponds to a period between two world wars, is a time militarism flourished in every aspects of life in Turkey as well as all over the world. In a time in which existence of nation-states was built on survival race in nature, and nations were considered as big armies, nationalism was corroborated with militarism, an ideology identified with heroism, aggression and bellicism, and this turned out to be rather fertile. Military methods were used in early years of republican period in order to infuse principles and values of new regime and new citizenship model of state-nation into people, and literature was considered a useful indoctrination and propaganda means by the government. Depending on the propagandist and agitative works produced in this period, it could be derived that authors of the period duly responded this official call. In this sense, it could also be alleged there is a need for understanding the spread of militarist practices and mindset in early Republic period novels. This study, which examines the traces of military design and figuration, efficient both in social imagination and institutional structure of early Republic period, in novels comprises of three chapters. Main focus of first chapter titled“Soldiery and Soldier Characters”is the representation of soldiers, who are regarded as the agents of wars. Second chapter titled“Wars and Militarism”discusses reflections of a series of battle, last part of which is Turkish Independence War, over total war, homefront, army-nation, patriotism, martyrdom and enemy concepts in literature. In third chapter titled“Official Ideology and Militarism”, subjects of citizenship, modernism, religion, family, women-men relations, children and lastly, youth-body relations are discussed in the context of process of making new citizens, which show military qualities in many aspects. In the conclusion, a general evaluation is made, and documents deemed significant are annexed at the end of the study. Sources used herein are given in bibliography.
Benzer Tezler
- Türk romanında erkek(lik) kurguları (1923-1938)
Fictions of masculinity in the Turkish novel (1923-1938)
BÜLENT SAYAK
Doktora
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıErciyes ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜLYA ERAYDIN ARGUNŞAH
- Metin, imaj, ideoloji: Erken Cumhuriyet Dönemi Türk romanında dinsel tipolojiler (1923-1938)
Text, image, ideology: religious typologies in the Early Republican Turkish novel (1923-1938)
MEHMET RAGIP ETE
Doktora
Türkçe
2022
Türk Dili ve Edebiyatıİnönü ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BEYHAN KANTER
- Cumhuriyet Dönemi Türk romanında varoluş sorunu (1923-1938)
The problem of existence in the Turkish novel of the Republican Period (1923-1938)
SEMA ORUÇ
Doktora
Türkçe
2020
Türk Dili ve EdebiyatıFırat ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TARIK ÖZCAN
- Cumhuriyet Devri Türk romanında erkek (1923-1938)
The Men charecters in Turkish novels during the 'Republican Era' (1923-1938)
GÜLDEREN ÖZTÜRKER
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
Türk Dili ve EdebiyatıHacettepe ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. DİLEK YALÇIN ÇELİK
- Erken cumhuriyet dönemi Türk romanında bir kötülük mekânı olarak Şişli
Şişli as a place of evil in the early republican period Turkish novel
FEYZA HİLAL KUTLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEVAL ŞAHİN GÜMÜŞ