Geri Dön

Dikkat eksikliği/ hiperaktivite bozukluğu olan çocuk ve ergenlerde aile işlevselliği ve yürütücü işlevlerin aile işlevselliğine olan etkileri

Family functioning in children and adolescents with attention deficit/ hyperactivity disorder and effects of executive functions on family functioning

PDF İndir

  1. Tez No: 481076
  2. Yazar: UĞUR SAVCI
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. ALİ EVREN TUFAN
  4. Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
  5. Konular: Psikiyatri, Psychiatry
  6. Anahtar Kelimeler: DEHB, yürütücü işlevler, aile işlevleri, ADHD, executive functions, family functioning
  7. Yıl: 2017
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Abant İzzet Baysal Üniversitesi
  10. Enstitü: Tıp Fakültesi
  11. Ana Bilim Dalı: Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 165

Özet

Amaç: Son yıllarda DEHB'nin altta yatan sebebinin yürütücü işlev bozukluğu ile ilgili olduğu hipotezler ortaya konulmuştur (Russell A. Barkley,1997, Thomas Brown 2009). Bu hipotezlerin sonucu olarak hem performansa dayalı ölçümlerle, hem de ebeveyn ve öğretmenlere dayalı ölçekler aracılığıyla DEHB'de hangi yürütücü işlev bozukluklarının görüldüğü araştırılmaya başlanmıştır. DEHB ebeveyn-çocuk ilişkilerini ve aile işlevlerini etkileyen bir bozukluktur (Kandemir ve ark., 2014). Bu çalışmada, DEHB'nin aile işlevlerine etkilerinin ve DEHB'de görülen yürütücü işlev bozuklarının aile işlevlerine olan etkilerinin araştırılmasını amaçladık. Yöntem: Bu çalışma 2016 Ekim ve 2017 Mayıs ayı arasında AİBÜ Tıp Fakültesi Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları polikliniğine başvuran 8-17 yaş arasındaki DEHB tanılı hasta grubuyla yürütülmüş, kontrol grubu Bolu ilindeki ilk ve orta dereceli okullardan toplanmıştır. Sosyodemografik bilgiler araştırmacı tarafından oluşturulan sosyodemografik veri formu ile sorgulanmıştır. Araştırmaya katılan çocuk ve ergenlerdeki psikopatolojiler K-SADS formu aracılığıyla taranmıştır. Yürütücü işlevler stroop testi ve BRIEF-Ebeveyn formu aracılığıyla ölçülmüştür. DEHB belirtilerinin ve davranış sorunlarının şiddeti Turgay DSM-IV Kökenli Yıkıcı Davranış Bozuklukları Belirti Tarama Ölçeği aracılığıyla ölçülmüştür. Aile işlevlerinin değerlendirilmesi için Aile İşlevleri Değerlendirme Ölçeği (ADÖ) kullanılmıştır. Gruplar arası karşılaştırmalarda dağılım özelliklerine göre parametrik veya nonparametrik yöntemler kullanılmıştır. Yürütücü işlevlerin aile işlevine etkisi yol analizi ile değerlendirilmiştir. Bulgular: Çalışmamızda DEHB'de en sık görülen alt tipin kombine tip olduğu ve DEHB'nin erkek çocukların kız çocuklara oranının 2.6 olduğu bulunmuştur. DEHB'ye % 70.4 oranında komorbid bir psikopatolojinin eşlik ettiği bulunmuştur. En sık eşlik eden komorbiditenin KOKGB olduğu ve DEHB'ye % 57.4 oranında eşlik ettiği belirlenmiştir. DEHB'ye en sık eşlik eden komorbiditelerin KOKGB ve anksiyete bozuklukları olduğu sonucu elde edilmiştir. Çalışmamızda DEHB ile kontrol grubu arasında ADÖ-Gereken İlgiyi Gösterme ve ADÖ-Duygusal Tepki Verme alt ölçeklerinde farklılıklar olduğu belirlenmiştir. Eşlik eden KOKGB tanısı alan ve almayan DEHB olgularının ADÖ'nün iletişim, roller, gereken ilgi ve duygusal tepki alt ölçeklerinde farklılıklar gösterdiği bulunmuştur. Kız kontroller ve kız DEHB olgularının sadece Stroop TBAG-5 testi düzeltme sayıları bakımından anlamlı fark gösterdiği, erkek kontroller ve kız DEHB olgularının sadece Stroop TBAG-5 testi düzeltme sayıları bakımından anlamlı fark gösterdiği, erkek kontroller ve erkek DEHB olgularının da Stroop TBAG-3 süresi bakımından anlamlı fark gösterdiği belirlenmiştir. BRIEF ölçeğinde Dikkat Eksikliği Baskın Tip ve Hiperaktivite ve Dürtüselliğin önde geldiği tipin BRIEF- Başlatma alt testi bakımından anlamlı fark gösterdiği görülmüştür. Dikkat Eksikliği Baskın Tip, bileşik alt tipten ise Bastırma alt testi puan ortancaları bakımından anlamlı fark göstermektedir. Hiperaktivite ve Dürtüselliğin önde geldiği alt tip ise Bileşik tipten; bastırma, planlama ve organizasyon, materyal düzenleme, gözlem, davranış düzenleme ve üst biliş indeksleri ve global yürütücü işlevler bakımından anlamlı fark göstermektedir. DEHB olgularında hiperaktivite-dürtüsellik alt testi puanları ADÖ- Roller ve Genel İşlevler, KOKGB puanları ise ADÖ- İletişim ve Gereken İlgi alt test puanları ile anlamlı ilişki göstermektedir. DEHB olgularında BRIEF-Emosyonel kontrol alt testinin ADÖ-roller, gereken ilgi, davranış kontrolü ve genel işlevler alt ölçekleriyle ilişkili olduğu; üst biliş indeksi ve global yürütücü işlevlerin ADÖ-Davranış kontrolü alt ölçeğiyle ilişkili olduğu; davranış düzenleme indeksinin ADÖ-problem çözme alt ölçeği dışındaki tüm alt ölçeklerle ilişkili olduğu gösterilmiştir. BRIEF testi alt test puanları ile en yakın ilişkinin Stroop TBAG Testi dördüncü bölüm hata sayılarında gözlendiği saptanmıştır. Stroop TBAG-4 hata sayısının, BRIEF'in bastırma ve gözlem alt testinden oluşan toplam yürütücü işlev puanı ve ADÖ-Genel işlevler alt ölçeği ile ilişkili olduğu, AT-KOKGB ve DB puanlarından oluşan davranış sorunları puanıyla ADÖ genel işlevler alt ölçeğinin ilişkili olduğu belirlenmiştir. Sonuç: Çalışmamızda DEHB olgularının gereken ilgi gösterme ve duygusal tepki verme alt ölçeklerinde bozukluklar olduğu belirlenmiştir. KOKGB'unun DEHB'li olgularda aile işlevselliğinin bozulmasına ek katkı sağladığı saptanmıştır. DEHB'li bireylerde kontrol grubuna göre yürütücü işlev yetersizlikleri olduğu gösterilmiştir. DEHB'de davranış sorunlarının şiddeti arttıkça aile işlevlerinin daha fazla etkilendiği bulunmuştur. DEHB'de görülen yürütücü işlev bozukluklarının aile işlevselliğindeki bozukluklarla ilişkili olduğu belirlenmiştir.

Özet (Çeviri)

ABSTRACT Aim: In recent years, hypotheses have been put forward that the underlying cause of ADHD is related to executive function impairments (Russell A. Barkley,1997, Thomas Brown 2009). As a consequence of these hypotheses, it has begun to investigate which executive dysfunctions are seen in ADHD through both performance-based measures and scales based on parents and teachers. ADHD is a disorder that affects parent-child relationships and family functioning (Kandemir et, al., 2014). In this study, we aimed to investigate the effects of ADHD on family functioning and ADHD executive dysfunctions on family functioning. Method: This study was conducted between October 2016 and May 2017 with a group of patients diagnosed with ADHD between the ages of 8-17 who applied to the AİBÜ Medicine School Child and Adolescent Psychiatry. The control group was collected from primary and secondary schools in Bolu. Sociodemographic information was searched by the sociodemographic data form created by the researcher. Psychopathologies in the children and adolescents participating in the research were screened through the K-SADS form. Executive functions were measured via the Stroop test and BRIEF-Parent form. The severity of ADHD symptoms and behavioral problems was measured via the Turgay DSM-IV Disruptive Behavioral Disorders Symptom Screening Scale. The Family Assessment Device (FAD) was used to assess family functioning. Parametric or non-parametric methods were used for comparison of groups according to features of dispersion and path analysis was used to evaluate effects of executive functions on family functioning. Results: In this study, we found that the most common subtype in ADHD is the combined subtype and male / female ratio was found to be 2.6. We found that ADHD was accompanied by a comorbid disorder of 70.4 %. The most common comorbiditon was ODD and it was determined that ADHD was accompanied by 57.4 %. We determined that the most common comorbidities with ADHD are ODD and anxiety disorders. In our study, it was determined that there were differences between ADHD and control groups in FAD-Family involvement and FAD-Affective responsiveness subscales. It has been found that ADHD cases with or without the presence of accompanying ODD differ in communication, roles, family involvement and affective responsiveness subscales. Female controls and female ADHD cases showed significant difference only in terms of Stroop TBAG-5 test correction numbers, male controls and female ADHD cases showed significant difference only in terms of Stroop TBAG-5 test correction numbers. Male controls and male ADHD cases showed significant differences in completion time of Stroop TBAG-3 form. Predominantly inattentive subtype and predomonantly hyperactivity/ impulsivity subtype showed significant differences in BRIEF-Initiate subtest. Predominantly inattentive subtype and combined subtype showed significant differences in BRIEF-Inhibition subtest. Predominatly hyperactivity/ impulsivity subtype and combined subtype showed significant differences in inhibition, planning/ organization, monitoring, organization of materials subtests, behavior regülation index, metacognition index and global executive composite. In ADHD cases, hyperactivity scores were significantly related to FAD-Roles and General functions subscales. ODD scores were significantly related to FAD-Communication and Family Involvement subscales. In the case of ADHD, the BRIEF-Emotional Control subscale was associated with FAD-roles, family involvement, behavioral control, and general functions subscales; metacognitive index and global executive composite were related to the FAD-Behavioral control subscale; behavior regülation index was associated with all subscales except the FAD-problem solving subscale. The closest relation to the BRIEF subtest scores was found to be observed in the Stroop TBAG-4 Test error numbers. It was determined that the Stroop TBAG-4 error numbers were related to the total executive function score of the inhibition and monitoring subtests of BRIEF and the FAD-General functions subscale, and the FAD-General function subscale correlated with scores of behavior problems in which consisting of ODD and CD scores. Conclusions: In our study, it was determined that ADHD cases had disturbances in the family involvement and affective responsiveness subscales. It has been found that the ODD contributes to the deterioration of family functioning in cases of ADHD. Individuals with ADHD have been shown to have executive dysfunctions according to the control group. In our study we found that ODD and hyperactivity symptom levels correlated with family dysfunctions. It has been determined that executive dysfunctions in ADHD are associated with disorders in family functioning.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    806532

    Kronik dermatolojik hastalığı olan çocuk ve ergenlerde aile işlevsellik düzeylerinin eşlik eden psikiyatrik bozukluklar ve baş etme becerileri üzerine etkisinin incelenmesi

    Investigation of the effect of family functioning levels on comorbid psychiatric disorders and coping skills in children and adolescents with chronic dermatological diseases

    DİDEM AYYILDIZ

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2016

    PsikiyatriMarmara Üniversitesi

    Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. NEŞE PERDAHLI FİŞ

  2. Tez No

    861698

    Klinik örneklemde internet oyun oynama bozukluğu prevalansının belirlenmesi, eşlik eden psikopatoloji ve ebeveyn tutumlarına yönelik müdahaleler sonrası bozukluk şiddeti değişiminin değerlendirilmesi

    Determining the prevalence of internet gaming disorder in a clinical sample, evaluating the change in disorder severity after interventions on comorbid psychopathology and parental attitudes

    ŞAZİYE MERT

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    PsikiyatriAnkara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi

    Çocuk Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. SELMA TURAL HESAPÇIOĞLU

  3. Tez No

    865461

    Obezitesi olan ergenlerde bilinçli farkındalık düzeyleri ve obezitenin komorbid psikiyatrik tanılarla ilişkisi

    Mindfulness levels in adolescents with obesity and the relationship of obesity with comorbid psychiatric diagnoses

    ELİF PEKMEZCİ YAZGI

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    PsikiyatriOndokuz Mayıs Üniversitesi

    Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. YUSUF YASİN GÜMÜŞ

  4. Tez No

    910193

    12-18 yaş aralığında dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu tanısının ve ilişkili faktörlerin makine öğrenmesi ile incelenmesi

    Investigation of attention deficit and hyperactivity disorder diagnosis and related factors in 12-18 age group with machine learning, Hacettepe University Faculty of Medicine, thesis in child and adolescent psychiatry

    NAGİHAN ÖZER

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    PsikiyatriHacettepe Üniversitesi

    Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. DİLŞAD FOTO ÖZDEMİR

  5. Tez No

    281113

    Obsesif kompulsif bozukluğu olan çocuk ve ergenlerin sosyodemografik ve klinik özellikleri

    Sociodemographic and clinical characteristics of children and adolescents with obsessive compulsive disorder

    MERYEM ÖZLEM KÜTÜK

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2010

    PsikiyatriMersin Üniversitesi

    Çocuk Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. FEVZİYE TOROS

Geri Dön