Geri Dön

Klasik felsefede ve İslam felsefesinde inâyet: İbn Sînâ örneği

Providence in classical philosophy and Islamic philosophy: The case of avicenna

PDF İndir

  1. Tez No: 482094
  2. Yazar: EMİNE TAŞÇİ YILDIRIM
  3. Danışmanlar: PROF. DR. İBRAHİM MARAŞ
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Felsefe, Philosophy
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2017
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Ankara Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: İslam Felsefesi Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 347

Özet

İnâyet kavramı, felsefenin en temel kavramlarından biridir. Çok geniş bir anlam zenginliğine sahip olan inâyet kavramı, Tanrı-âlem ve insan ilişkisine ışık tutmaktadır. Antik çağdan beri inâyet düşüncesine ilişkin lehte (Stoacılar, Eflatuncular, Peripatetikler ve Helenistik Okul) ve aleyhte (Epikürcüler) çeşitli görüşler ortaya konulmuştur. İslam filozofları arasında Kindî, inâyeti nizam delili, tedbir kavramıyla; Fârâbî, sudûr teorisi ve erdemli toplum düşüncesiyle ilişkilendirerek değerlendirmektedir. Âmirî'ye gelince o da meseleye sudûr teorisi ekseninde yaklaşmaktadır. İbn Sînâ'ya geldiğimizde inâyet, İbn Sînâ felsefî sistemi içerisinde ontolojik, epistemolojik ve ahlakî boyutları olan merkezi bir kavram halini almıştır. Ona göre inâyet, Allah'ın her şeyi mutlak bilgisiyle bilmesi(hikmet), yaratması ve yarattıklarının varlığını sürdürmesi (cömertlik) ve mümkün en mükemmel iyilik düzenini var etmesidir (kudret). İbn Sînâ, ayrıca inâyetin neredeyse bütün tanımlarında iyilik düzenini vurgulamakta, kötülük problemini de İlk Sebeb dışındaki varlıklardaki çokluk ve bilkuvveliğe dayandırarak çözmeye çalışmaktadır. Kötülüğün âlemin tamamında var olan inâyetin genişliği içerisinde bir nevi yok mesabesinde olduğunu göstermeye çalışarak bu problemi minimize etmektedir. Sonuç olarak şu söylenebilir ki, onunla birlikte inâyet, kötülük problemi içerisindeki dar bağlamından sıyrılmakta ve felsefenin bütün konularıyla ilişkili olan varlık, zorunluluk gibi bir kavram haline gelmektedir. Başka bir deyişle İbn Sînâ felsefesinde bütün yollar bir şekilde inâyete çıkmaktadır.

Özet (Çeviri)

The concept of providence is one of the central notions of philosophy. This notion which has rich meanings, sheds light on the relationship between God, the world and human beings. Since ancient times, many varying ideas have been proposed concerning thought of providence, some favorable (Stoics, Platonists, Peripatetics, Hellenistic School) and some unfavorable (Epicureans). Among the Islamic philosophers, providence is interpreted and associated with the proof of order, precausation by Kindî, the theory of emanation and the idea of virtuous society by Fârâbî. As for Âmirî, he also approaches it through the axis of the theory of emanation. As for Ibn Sînâ, providence has become a central concept within his philosophical system, including the ontological, epistemological and moral dimensions. According to him, providence is handled in such a way that God knows all things with pure knowledge (wisdom), creates and sustains their existence (generosity) or creates the most perfect world possible (power). Avicenna emphasizes the order of good in all his definitions of providence and he tries to solve the problem of the evil based on the plurality and potentiality outside the First Reason. He tries to show that the evil is almost nonexistent within providence, and as a result the problem is minimized. Consequently, it can be said that providence is being stripped of its narrow context in the problem of evil, and associated with all matters of philosophy, and thus becomes a concept like necessity, or entity. In other words, all the discussions in Ibn Sînâ's philosophy end up with providence in some regards.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    590167

    'Bereketzâde İsmail Hakkı'nın 'Metâlib-i Aliye' adlı eserinin çeviri yazısı ve eserin teleolojik delil bağlamında tahlili'

    The trans-literation of Barakatzâda İsmail Hakki's 'Matâlib-i Aliya' and its analysis in the context of teleological argument

    RUVEYDA TEZEL

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Dinİstanbul Üniversitesi

    Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. RECEP ALPYAĞIL

  2. Tez No

    345504

    Meşşai felsefede siyaset kavramı

    The concept of politics in peripatetic philosophy

    MUHAMMED NURULLAH TURAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2013

    FelsefeRecep Tayyip Erdoğan Üniversitesi

    Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. HÜSEYİN KARAMAN

  3. Tez No

    264549

    Muhammed Hüseyin Tabâtabâî'de varlık kavramı

    The concept of being in the philosophy of Muhammad Hossein Tabatabai

    YASİN APAYDIN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2010

    Felsefeİstanbul Üniversitesi

    Felsefe Bölümü

    DOÇ. DR. ÖMER MAHİR ALPER

  4. Tez No

    190773

    Farabi'de siyaset-ahlak ilişkisi

    Relationship between politics and ethics

    MÜNEVVER MÜCAHİDE YILMAZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2006

    DinGazi Üniversitesi

    Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı

    Y.DOÇ.DR. ŞABAN HAKLI

  5. Tez No

    440869

    Fuzûlî'de güzellik tasavvuru

    Imagination of beauty in Fuzuli

    KENAN BOZKURT

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2016

    Türk Dili ve Edebiyatıİnönü Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. SADIK ARMUTLU

Geri Dön