Geri Dön

Fahreddin Râzî'nin zihnî varlık anlayışı: El-Mebâhisü'l-Meşrikiyye ve el-Mülahhas bağlamında bir inceleme

Fakhr Ad-dīn Ar-Rāzī's views on the mental existence: An analyse in the context of the al-Mabāhith al-Mashriqiyya and al-Mulakhkhas

  1. Tez No: 483973
  2. Yazar: HASAN KORKMAZ
  3. Danışmanlar: PROF. DR. ÖMER MAHİR ALPER
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Din, Felsefe, Religion, Philosophy
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2017
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İstanbul Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 159

Özet

Bu çalışma, Fahreddin Râzî'nin (ö. 606/1210) zihnî varlık anlayışını incelemektedir. İslâm düşünce tarihinde İbn Sînâ (ö. 428/1037) eleştirileri ile özgün bir felsefi faaliyetin doğmasına neden olan Râzî, düşünce tarihinde önemli teorik dönüşümlerin ve özgün açılımların önderi olmasıyla 'İmam' olarak anılmıştır. 'Zihnî varlık' meselesi de ilk defa Râzî tarafından teorik bir çerçeveye büründürülerek felsefe tarihine kazandırılmıştır. Bu, Fahreddin Râzî'yi zihnî varlık teorisinin ana şablonunu belirleyen ve sonraki dönemlerde meydana gelecek zihnî varlık geleneğinin ilk ve en önemli temsilcisi olarak tebârüz etmesine neden olmuştur. Araştırmamızın ilk bölümünde, İbn Sînâ ve Ebu'l-Berekât Bağdâdî'nin (ö. 547/1142 [?]) zihnî varlık tasavvurları ortaya konularak Râzî'ye giden yolda nasıl bir fonksiyon icra ettikleri ele alındı. Daha sonra Razî'nin zihnî varlığı nasıl bir bağlamda işlediği analiz edildi. İkinci bölümde, fer'i kaide, mahiyet, mutlak varlık, mutabakat, ma'dum ve Eflâtuncu ideler bağlamında zihnî varlığın ontolojik boyutu ortaya konuldu. Son bölümde ise nefs, intiba, bilginin izafet oluşu, bilginin kategorisinin araz oluşu ve küllîler bağlamında zihnî varlığın psikolojik, epistemolojik ve mantıksal boyutları ele alınarak zihnî varlık teorisinin ilişki halinde bulunduğu konular bütüncül bir şekilde incelendi.

Özet (Çeviri)

This study examines the understanding of mental existence (al-wujūd al- dhihnī) of Fakhr ad-Dīn ar-Rāzī (d. 606/1210). Causing an authentic philosophical activity to rise through criticism of Avicenna (d. 428/1037) in the history of Islamic thought ar-Rāzī had been mentioned as 'Imam' because of his theoretical transformations and original expansions in the Islamic thought. Mental existence was also brought in history of philosophy in a theoretical framework by ar-Rāzī for the first time. This caused ar-Rāzī to become the most important and first representative of tradition of mental existence for the later periods. It also made ar-Rāzī to designate the main template of the theory of mental existence. In the first chapter of this study, the approaches of Avicenna and Abu'l-Barakāt al-Baḡdādī (d. 547/1142 [?]) to mental existence are analyzed and presented in terms of how their ideas effected ar-Rāzī on forming mental existence. Then, how and in which context ar-Rāzī evaluated the mental existence is analyzed. In the second chapter, the ontological dimension of mental existence is revealed in the context of principle of subsidiarity (qāida far'iyya), quiddity (māhīyyah), the absolute existence (al-wujūd al-mutlāq), correspondence (mutābaqat), non-existence (ma'dūm) and Platonic ideas. In the last chapter, it is tried to reveal the topics related to the theory of the mental existence in a holistic way by dealing with the psychological, epistemological and logical dimensions of mental existence in the context of soul, impression, the relativity of knowledge, ontological status of knowledge as accident and universals.

Benzer Tezler

  1. İbn Sînâ'nın zihnî varlık ve tümellik anlayışı ve Fahreddin Râzî'nin eleştirileri

    Ibn Sīnā's (Avicenna) concept of mental existence and universality and Fakhr al-Din al-Rāzī's criticisms

    AHMET TARIK AKSAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    DinMarmara Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HATİCE KELPETİN ARPAGUŞ

  2. Seyyid Şerif Cürcânî'de zihnî varlık

    Al-Sayyid al-Sharif al-Jurjânî on mental existence

    MURAT KAŞ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2017

    DinMarmara Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. YUSUF ŞEVKİ YAVUZ

  3. Fahreddin Razi'nin düşüncesinde Eflatuncu ideler

    Theory of ideas in Fahreddin Razi's thought

    KÜBRA ŞENEL

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2015

    FelsefeMarmara Üniversitesi

    Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. İLHAN KUTLUER

  4. Zihnî varlık kavramının İbn Sînâ felsefesindeki temelleri

    The foundations of the concept of mental existence in the philosophy of Ibn Sina

    AYŞE KASIMOĞLU ŞİRİN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    FelsefeMarmara Üniversitesi

    Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. İLHAN KUTLUER

  5. Cürcânî'de mâhiyet sorunu: Şerhu'l-mevâkıf ve hâşiyeleri bağlamında

    The question of quiddity in al-Jurjānī: 'Māhiyya' in the context of Sharḥ al-Mawāqif and its glosses

    RIDVAN CİRU

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Dinİstanbul Üniversitesi

    Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ÖMER MAHİR ALPER