Modern Uygurcada ve Türkçede geçmiş zaman: Karşılaştırmalı bir inceleme
A comparative analysis of past tense forms in modern Uighur and Turkish
- Tez No: 492325
- Danışmanlar: PROF. DR. NURETTİN DEMİR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çağdaş Türk Lehçeleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 107
Özet
Çağdaş Uygurca ile Türkçe iki akraba dil olarak fiil çekim sisteminde bir çok ortak biçimler bulundurmaktadır. Ancak bu benzer biçimlerin işlevleri kimi zaman bir birini karşılarken, kimi zaman karşılamamaktadır. Geçmiş zaman işaretleyen yapılarda ve bu yapıları oluşturan biçimbirimlerde de aynı durum söz konusu olmaktadır. Geçmiş zaman söz konusu iki dilde de en temel zaman ilişkisidir. Bu yüzden geçmiş zaman biçimleri hem biçimsel yönden, hem işlevsel yönden çok zengindir. Özellikle Çağdaş Uygurcada geçmiş zaman işaretleyen yapılarda karşımıza çıkan biçimbirimler sayıca çoktur. Bunlara yardımcı fiillerle oluşan katmerli yapılar da eklenirse, çok daha karmaşık bir görüntü sunmaktadır. Bu yüzden bu çalışmanın amacı geçmiş zaman işaretleyen yapılarda karşımıza çıkacak olan temel biçimbirimleri zaman-görünüş-kiplik açısından inceleyerek, işlevsel özelliklerini tespit etmektir. Çalışma beş bölümden oluşamaktadır. Birinci bölümünde çalışmanın amacı, literatür özeti, arştırma yöntemi ve temel kavramların açıklamalarına, İkinci bölümünde Çağdaş Uygurcanın geçmiş zaman biçimleri hakkında bilgi verilecek ve bu biçimlerin işlevsel yönden farklılıkları ve benzerlikleri örnekler ışığında incelenecektir. Çalışmanın üçüncü bölümünde Türkçedeki geçmiş zaman biçimlerinden bahsedilecek ve bu biçimleri oluşturan biçimbirimlerin işlevleri üzerinde kısaca durulacaktır. Dördüncü bölümde Çağdaş Uygurcadaki geçmiş zaman biçimleri ile Türkçedeki geçmiş zaman biçimlerinin incelenmesinden elde edilen sonuçlar karşılaştırılacaktır. En son bir sonuç bölümüyle çalışma tamamlanacaktır.
Özet (Çeviri)
Modern Uighur and Turkish possess some similar forms due to the fact that they both belong to Turkic languages. Meanwhile, they also have some different forms to indicate the past tense. Some of these forms consist of more than one morpheme or suffix to denote aspect or modality. In terms of inferring the TAM system, even a same marker can be able to indicate different functional features in these languages. There are various inflectional markers in modern Uighur to indicate the past tense with different aspectual and modalitical meanings. In some forms of modern Uighur, a suffix has more than one function in the TAM system. This paper provides an analysis of simple TAM markers that we would come across in the past tense forms of modern Uighur and Turkish. Thus, give an account to their usage in two languages. After a comparative analysis, the ultimate purpose of the study is to reveal the functional smilarities and distictions of all the markers which are involved in the past tense forms in mentioned languages. The study consists of five chapters. Chapter one is an introductory chapter in which includes general informations about the study. In second chapter, we tried to analyze the past tense forms and related suffixes in modern Uighur. Third chapter is for Turkish. The results of second and third chapter are essential for further comparison of these two languages in next chapter (fourth chapter). The chapter five is a final chapter of the study.
Benzer Tezler
- Eski Türkçede yinelemeler ve öncelemeler
Repetition and foregrounding in old Turkic
HAKAN GÜLER
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Türk Dili ve EdebiyatıOrdu ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HÜSEYİN YILDIZ
- Daśakarmapathāvadānamālā'da eşdizimlilik
Daśakarmapathāvadānamālā in collocation
YELİZ KARAHASAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıOrdu ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HÜSEYİN YILDIZ
- Prens Kalyanamkara Papamkara hikâyesi, metin (çeviriyazı ve aktarım), dil incelemeleri (cümle bilgisi ve sözcük yapımı), indeks
A story of Prince Kalyanamkara Papamkara
DUYGU YAVUZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
DilbilimMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TANJU ORAL SEYHAN
YRD. DOÇ. DR. C. ERALP ALIŞIK
- Eski Uygurca Ölüler Kitabı üzerine bir çeviri denemesi
A translation attempt on the old Uyghur Book of the Dead
GÖNÜL ARİS
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
DilbilimYıldız Teknik ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ÖLMEZ
- Kaşgar ve Yarkend ağzı sözlüğü
Kashghar and Yarkand dialect dictionary
FİKRET YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
Türk Dili ve EdebiyatıYıldız Teknik ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF.DR. ZÜHAL ÖLMEZ