Kaşgar ve Yarkend ağzı sözlüğü
Kashghar and Yarkand dialect dictionary
- Tez No: 219284
- Danışmanlar: PROF.DR. ZÜHAL ÖLMEZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2007
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eski Türk Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 398
Özet
Bu çalısmada, Yeni Uygurca üzerine hazırlanan ilk sözlüklerden sayılan Robert B. Shaw'un 1880'de Kalküta'da yayımlanan A Sketch of the Turki Language as Spoken in Eastern Turkistan (Kashghar and Yarkand) (1880) adlı eseri ele alınarak Yeni Uygurca madde bası sözcüklerin ngilizce karsılıkları Türkçeye çevrilmistir. Böylece, Yeni Uygurca sözlük çalısmaları içinde önemli bir yeri olan bu sözlügün Türkiye'deki Türkoloji çalısmalarında kullanımının yaygınlastırılması amaçlanmıstır. Ayrıca XIX. yy. sonu Uygur yazı dili ile günümüz Uygur yazı dili arasındaki sözcük düzeyindeki degismeleri gözlemleyebilmek için Shaw'un sözlügündeki Yeni Uygurca madde bası sözcükler Uygur Tiliniñ zahlik Lugiti (1999) / Yeni Uygurcanın Açıklamalı Sözlügü ile karsılastırılmıstır. Bunun yanı sıra sözcüklerin kökenlerine dair açıklamalar da verilmistir. A Sketch of the Turki Language as Spoken in Eastern Turkistan (Kashghar and Yarkand) (1880) adlı eser sözcüklerin kısa karsılıklarının verildigi klasik bir sözlük olmayıp kimi zaman ansiklopedik bilgiler de içerir. Bu yönüyle Kasgar ve Yarkend'in tarihine, etnografik yapısına ve kültürüne ısık tutmaktadır. Yani sözlük bizlere yalnızca dil verisi sunmamaktadır. Shaw'un sözcükleri verirken bazen basit düzeyde çözümlemesi, kökenleri ile ilgili bilgiler vermesi de onun Türkoloji'ye çok da uzak olmadıgını göstermektedir. Özellikle bazen göndermelerde bulundugu kendisine ait Yeni Uygurca dilbilgisi kitabının yetkinligi bunu kanıtlamaktadır. Biz de bu sözlügü tez çalısması olarak ele alarak Shaw'un bu degerli çalısmasını gün ısıgına çıkarmaya çalıstık. Anahtar Kelimeler : Yeni Uygurca, Kasgar, Yarkend, Etimoloji, Robert Barkley Shaw, Agız Sözlügü.
Özet (Çeviri)
In this study, I dealt with Robert B. Shaw?s dictionary -A Sketch of the Turki Language as spoken in Eastern Turkistan (Kashghar and Yarkand) (Calcutta, 1880)- which is accepted as the first Modern Uyghur dictionary. Firstly, English equivalent of the Modern Uyghur entries were translated into Turkish. In this way, it is aimed to make prevalent the use of this significant Modern Uyghur dictionary in the Turcological studies in Turkey. Moreover, in order to see some changes on word level between the late XIX. century Uyghur literary language and contemporary Uyghur literary language, the Modern Uyghur entries of Shaw?s dictionary with the entries of Uygur Tiliniñ zahlik Lugiti (1999) / Explanatory Dictionary of Modern Uyghur were compared. Lastly, etymological explanations about the Modern Uyghur words were given. A Sketch of the Turki Language as Spoken in Eastern Turkistan (Kashghar and Yarkand) (1880) is not just a dictionary -in the classical sense- which gives short explanations of the entries. It also gives encyclopedic information which throws a light on historical, etnografical and cultural aspects of Kashghar and Yarkand. Namely, this dictionary does not only give linguistic data. Shaw sometimes analyses Modern Uyghur entries and makes etymological explanations. This shows that he is in no distance from Turcology. Especially competence of his linguistic book on Modern Uyhur which he sometimes gives references from is a proof for this situation. We try to bring a light to this significant work by studying as a master thesis. Keywords : Modern Uyghur, Kashghar, Yarkand, Etymology, Robert Barkley Shaw, Dialect Dictionary.
Benzer Tezler
- İli vilayeti Kulca-Tarançı ağzı giriş-inceleme-metin-çeviri-sözlük
İli city Kulca-Taranchi dialect (introduction-investigation-text-translation-dictionary)
MAHMUT SARIKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
1992
Türk Dili ve EdebiyatıErciyes ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TUNCER GÜLENSOY
- Ẕaḫīr-i Ḫārezm [4b-100b] (İnceleme–metin-dizin)
Ẕaḫīr-i Ḫārezm [4v-100v] (Study–text–index)
MUHAMMED KARASU
Doktora
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YAKUP KARASOY
- Ehet Turdi'nin Beḫtsiz Se'idiye romanındaki türemiş kelimeler üzerine tarihsel-karşılaştırmalı inceleme
Historical-comparative analysis on derived words in Ehet Turdi's novel Beḫtsiz Se'idiye
EBRU KARAMAN
Doktora
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜLYA KASAPOĞLU ÇENGEL
- Robert Shaw'un 'Visits to High Tartary, Yarkand and Kashgar (Formerly Chinese Tartary): And Return Journey Over the Karakoram Pass' adlı eserinin değerlendirilmesi, tercüme ve tahlili
Translation and analysis of Robert Shaw's 'Visits to High Tartary, Yarkand and Kashgar (Formerly Chinese Tartary): And Return Journey Over the Karakoram Pass'
MERYEM ÖZER
- Jarring Koleksiyonundan uygurca meslek risaleleri (Giriş-inceleme-metin-dizin)
Occupational booklets written in uyghur from the Jarring Collection (Introduction-analysis-text-index)
SERKAN ÇAKMAK
Doktora
Türkçe
2016
Türk Dili ve EdebiyatıAtatürk ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHARREM DAŞDEMİR