Sigara kullanımı ve sigarayla ilişkili ipuçlarının sanal hafta görevindeki ileriye dönük bellek performansına etkilerinin incelenmesi: Stratejik izlemenin, geriye dönük belleğin ve çalışma belleğinin rolü
Effects of smoking and smoking cues on prospective memory performance during a virtual week: The roles of strategic monitoring, retrospective memory, and working memory
- Tez No: 492350
- Danışmanlar: PROF. DR. BANU CANGÖZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Deneysel Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 218
Özet
Bu tez çalışmasının temel amacı, sigara kullanımı ve sigarayla ilişkili ipuçlarının ileriye dönük bellek (İDB) görevindeki performansı ne şekilde etkilediğini incelemektir. İkincil amaçlar ise, stratejik izleme, geriye dönük bellek (GDB) ve çalışma belleğinin (ÇB), İDB görevi performansı üzerindeki katkısını göstermek, aynı zamanda, bir İDB görevi olan Sanal Hafta Görevi'nin (SHG) (Rendell ve Henry, 2009) ülkemiz kültürüne uyarlamasını yapıp genç örneklem üzerindeki işlerliğini incelemektir. Bu amaç doğrultusunda SHG, sigara kullanan (60) ve sigara kullanmayan (60) olmak üzere toplam 120 katılımcıya uygulanmıştır. Katılımcılar seçkisiz olarak sigarayla ilişkili ipucu (40), sigarayla ilişkisiz ipucu (40) ve ipucunun olmadığı koşula (40) atanmıştır. SHG, bir alıştırma günü ve 3 sanal günü içerip toplamda 30 İDB görevinden oluşmaktadır. Her sanal günün sonunda Tanıma Testi uygulanıp katılımcıların GDB performansları kontrol edilmiştir. Ayrıca, ÇB görevi (2-geri görevi) verilip ÇB ile İDB görevleri arasındaki ilişki de incelenmiştir. Araştırmada 2 (Sigara Kullanımı: Sigara Kullanan-Sigara Kullanmayan) X 3 (İpucu Türü: Sigarayla İlişkili İpucu- Sigarayla İlişkisiz İpucu- İpucu Yok) X 2 (Görevin Düzenliliği: Düzenli-Düzensiz) X 2 (Görev Türü: Olay Temelli-Zaman Temelli) son iki faktörde tekrar ölçümlü deneysel desene uygun karma ANOVA uygulanmıştır. Sigara kullanımı ve ipucu türü değişkenleri gruplar arası, görev türü ve görev düzenliliği değişkenleri denek içi olarak değişimlenmiştir. SHG'den sonra uygulanan Tanıma Testi, gerçek zamanlı görevlerden olan zaman kontrolü görevi ve SHG'yi tamamlama süresi ayrıca analiz edilmiştir. Bu görevler için 2 (Sigara Kullanımı: Sigara Kullanan ve Sigara Kullanmayan) X 3 (İpucu Türü: Sigarayla İlişkili İpucu, Sigarayla İlişkisiz İpucu- İpucu Yok) faktöriyel desene uygun ANOVA'lar yapılmıştır. Yapılan post-hoc karşılaştırmalar için Bonferroni düzeltmesi uygulanmıştır. Yapılan analizlere göre, sigara kullananların İDB görevindeki doğru yanıt performansı sigara kullanmayanlardan anlamlı bir farklılıkla daha düşük çıkmıştır. Ayrıca, ÇB ve İDB arasında olumlu yönde korelasyon bulunmuştur. Ancak sigara kullananlar ile kullanmayanlar arasında SHG'yi tamamlama süresi bakımından anlamlı bir farklılık bulunmamıştır. Buna ek olarak, sigara kullananlarda İDB doğru yanıt performansında ipucu türü açısından anlamlı bir fark bulunmamıştır. Araştırma sonuçları sigara kullanımının İDB görevi performansında olumsuz etkiye sahip olduğunu göstermiştir fakat ipucu reaktivitesi kuramı desteklenmemiştir. Görev düzenliliği ve görev türüne ilişkin bulgular, Çoklu Süreçler Kuramı ve Hazırlayıcı Dikkat ve Bellek Süreçleri Kuramlarını desteklemiştir. Bu çalışmayla, genç yetişkinlerde SHG'nin Türkçe versiyonunun İDB performansını değerlendirmek için güvenilir bir ölçüm aracı olduğu gösterilmiştir. Anahtar Sözcükler İleriye Dönük Bellek, Sanal Hafta Görevi, Sigara Kullanımı, Nikotin, İpucu Reaktivitesi, Çoklu Süreçler Kuramı, Hazırlayıcı Dikkat ve Bellek Süreçleri Kuramı, Stratejik İzleme, Geriye Dönük Bellek, Çalışma Belleği
Özet (Çeviri)
The main purpose of this thesis is to examine how smoking and smoking cues affect performance on prospective memory (PM). Secondary aims are to examine the contribution of strategic monitoring, retrospective memory (RM), and working memory (WM) on PM task performance, to make an adaptation of Virtual Week (VW) (Rendell and Henry, 2009), which is considered as a PM task, to our country's culture, and to test its functioning on young sample. For this purpose, VW was applied to a total of 120 young participants, including smokers (60) and non-smokers (60). Participants were assigned randomly a smoking cue (40), unrelated smoking cue (40), and no-cue (40) conditions. VW consists of a training day and 3 virtual days which has totally 30 PM tasks. At the end of each virtual day, the Recognition Test (RT) was applied and participants RM performance were controlled. In addition, WM task (2-back task) was given and the relationship between WM and PM tasks was also examined. 2 (Smoking: Smokers- Non-Smokers) X 3 (Cue Type: Smoking Cue- Unrelated Smoking Cue- No Cue) X 2 (Task Regularity: Regular- Irregular) X 2 (Task Type: Event Based- Time Based) mixed ANOVA design repeated at last two factors was applied. Smoking and cue type were manipulated with between groups and task regularity and task type were manipulated with within subject. RT which was applied after VW, time check task which was a real-time task, and the completion duration of VW were analyzed separately. For this analysis, 2 (Smoking: Smokers and Non-Smokers) X 3 (Cue Type: Smoking Cue, Smoking- Unrelated Smoking Cue - No Cue) mixed ANOVA was carried out. Bonferroni correction was applied for the post-hoc comparisons. According to the analyzes performed, smokers' correct response performance on PM was significantly lower than the non-smokers. Also, it was found a positive correlations between WM and PM. However, there was no significant difference between smokers and non-smokers in terms of completing time of VW. In addition, there was no significant difference on smokers' correct response performance according to cue type. The results demostrated that, smoking had a negative effect on correct PM response performance but the theory of Cue Reactivity was not supported. In addition, findings of task regularity and task type were supported the Multiprocess Theory of PM and Preparatory Attentional and Memory Processes -PAM- Theory. It has shown that Turkish version of VW in young adults is a reliable measurement tool for evaluating the PM performance. Keywords Prospective Memory, Virtual Week, Smoking, Nicotine, Cue Reactivity, Multiprocess of Prospective Memory, Preparatory Attentional and Memory Processes Theory, Strategic Monitoring, Retrospective Memory, Working Memory
Benzer Tezler
- Aydın Adnan Menderes üniversitesi Uygulama ve Araştırma Hastanesi Aile Hekimliği Sigara Bırakma Polikliniği'ne başvuran hastalarda sigara bırakma başarısı
Smoking cessation success in patients admitted to family medicine smoking cessation outpatient clinic of Aydin Adnan menderes university practice and research hospital
AHMET ŞENGÜN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2019
Aile HekimliğiAydın Adnan Menderes ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYFER GEMALMAZ
- Uzun süreli proton pompa inhibitörü (Ppi) kullanan hastaların ilaca başlangıç sebepleri, ppi kullanım özellikleri ve bilgi düzeyleri
Patients using long-term proton pump inhibitor (Ppi) reasons for starting the drug, ppi use features and knowledge levels
YAVUZ SELİM GÖRMÜŞ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2023
Aile HekimliğiSağlık Bilimleri ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. İSMAİL KASIM
- Sigara içen ve içmeyen sağlıklı kişilerde egzersiz kapasitesi, fiziksel aktivite düzeyi, yaşam kalitesi ve sigarayla ilişkili hastalıklar hakkındaki bilgi düzeyinin karşılaştırılması
Comparison of the level of knowledge about exercise capacity, physical activity level, life quality and smoking-related diseases in smoker and nonsmoker healthy people
CİHAT ÇELEBİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Fizyoterapi ve RehabilitasyonHacettepe ÜniversitesiFizyoterapi ve Rehabilitasyon Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EBRU ÇALIK KÜTÜKCÜ
- KOAH'ın sigarayla ilişkili oksidatif stres patogenezinde NRF2/KEAP1 yolağının rolü
The role of NRF2/KEAP1 pathway in the pathogenesis of smoking-related oxidative stress of COPD
DİLAN ZORLU
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2022
Göğüs HastalıklarıGaziantep ÜniversitesiGöğüs Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MAHŞUK TAYLAN
- Sigara kullanan ve kullanmayan genç, yetişkin ve yaşlılarda dikkat yanlılığı
Attentional bias in young, adult, and old cigarette smokers and non-smokers
ESRA KISACIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
PsikolojiHacettepe ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. LEVENT ŞENYÜZ