Diyaliz hastalarında egzersiz yararları/engelleri ölçeği'nin Türkçeye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması
Adaptation of the dialysis patient-perceived exercise benefits and barriers scale into Turkish, a validity and reliability study
- Tez No: 494593
- Danışmanlar: PROF. DR. ASİYE AKYOL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Hemşirelik, Nursing
- Anahtar Kelimeler: Kronik Böbrek Yetmezliği, Diyaliz, Egzersiz, Geçerlik, Güvenirlik, Chronic Renal Failure, Dialysis, Exercise, Validity, Reliability
- Yıl: 2016
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İç Hastalıkları Hemşireliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 119
Özet
Bu araştırma, "Diyaliz Hastalarında Egzersiz Yararları/Engelleri Ölçeğini (DPEBBS) Türkçe 'ye uyarlamak, geçerlik ve güvenirliğini değerlendirmek amacı ile yapılan metodolojik tipte bir çalışmadır. Araştırma 20 Mart-2 Mayıs 2016 tarihleri arasında Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Diyaliz Ünitesi, Aliağa Devlet Hastanesi Diyaliz Ünitesi, Özel Buca Diyaliz Merkezi ve Özel Bergama Diyaliz Merkezinde kronik hemodiyaliz tedavisi gören ve araştırmaya alınma kriterlerine uyan konik böbrek hastaları ile yapılmıştır (n=247). Araştırma verilerinin toplanmasında; Sosyo-demografik özellikler soru formu ve Jing Zheng ve ark tarafından geliştirilen DPEBBS ölçeği kullanılmıştır. Veriler araştırmacı tarafından yüz yüze görüşülerek toplanmıştır. Türkçeye uyarlanan Diyaliz Hastalarında Egzersiz Yararları/Engelleri Ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik analizleri yapılmıştır. DPEBBS ölçeğinin geçerlik çalışmasında; dil eşdeğerliği, içerik geçerliliği ve yapı geçerliliği yöntemleri, güvenirlik çalışmasında; iç tutarlık, madde analizi ve test-tekrar test güvenirliği yöntemleri kullanılmıştır. DPEBBS ölçeğinin geçerlik analizine dayalı sonuçlar: maddelerin uygunluğu açısından uzman görüşüne dayalı Diyaliz Hastalarında Egzersiz Yararları/Engelleri Ölçeği Kapsam Geçerlik İndeksi puanı 0.98 olup, uzman görüşleri arasındaki uyumun değerlendirilmesi için uygulanan Kendall's W iyi uyuşum analizi ile elde edilen değer 0.301'dir (p=0.000). Bu sonuç uzmanlar arasında görüş birliğinin olduğunu göstermektedir. Ölçeğin yapı geçerliliği için açıklayıcı faktör analizi ve faktör yapısının incelenmesinde Temel Bileşenler Analizi ve Varimax döndürme yöntemi kullanılmıştır. Temel bileşenler analizinde öz değeri biri aşan beş faktör elde edilmiştir ve bu beş faktörün açıkladığı toplam varyans %58,19 olarak bulunmuştur. DPEBBS ölçeğinin güvenirlik analizine dayalı sonuçlar: ölçeğin madde analizi sonucunda bir maddenin 0,20 nin altında olduğu, ölçek sorularına verilen yanıtların tek bir cevapta yoğunlaşmasının varyansı etkilediği göz önüne alınarak ölçekten çıkarılmamıştır. Ölçeğin diğer maddelerinin madde-toplam korelasyonlarının yeterli düzeyde olduğu saptanmıştır. Ölçek iç tutarlık güvenirlik katsayısı değerlendirildiğinde, ortalaması 80.10±9.87 olan ölçeğin Cronbach Alfa Güvenirlik Katsayısı α=0.80 olarak saptanmıştır. Ölçek ve alt boyutlarının zamana karşı değişmezliğini değerlendirmek için test-tekrar test ile elde edilen puan ortalamaları bağımlı gruplarda t testi ile karşılaştırılmış olup, ortalamalar arasındaki farkın istatistiksel olarak anlamlı olmadığı saptanmıştır. Bu sonuç ölçeğin her iki uygulamada tutarlı, benzer sonuçlar gösterdiğini ve zamana karşı değişmediğini göstermiştir. Ölçeğin Pearson Korelasyon analizi sonucunda birinci ve ikinci uygulamadan elde edilen puanlar arasındaki güvenirlik katsayısı r=0.84 olarak bulunmuş ve pozitif yönlü güçlü bir ilişki olduğu (p=0.000) saptanmıştır. Sonuç olarak DPEBBS ölçeğinin oldukça yeterli geçerlik ve güvenirlik göstergelerine sahip bir ölçme aracı olduğu, Türk Toplumunda kronik hemodiyaliz tedavisi alan kronik böbrek yetmezliği hastalarının egzersiz ile ilgili algılarını belirlemek amacıyla bu ölçeğin güvenli bir şekilde kullanılabileceğine karar verilmiştir.
Özet (Çeviri)
This methodological study was carried out to adapt the Dialysis Patient-Perceived Exercise Benefits and Barriers Scale into Turkish and to investigate the reliability and validity of the Turkish version of the scale. The study was conducted with patients with chronic renal failure who underwent chronic hemodialysis treatment between March 20, 2016 and May 2, 2016 in the Dialysis Unit of Ege University Medical Faculty Hospital, the Dialysis Unit of Aliaga State Hospital, Private Buca Dialysis Center and Private Bergama Dialysis Center in the Dialysis Center and met the inclusion criteria (n = 247 ). The study data were collected by the researcher through face-to-face interviews using the Socio-demographic characteristics questionnaire and the Dialysis Patient-Perceived Exercise Benefits and Barriers Scale developed by Jing Zheng. The validity and reliability analysis of the Turkish version of the Dialysis Patient-Perceived Exercise Benefits and Barriers Scale was also conducted. While for the validity study of the Dialysis Patient-Perceived Exercise Benefits and Barriers Scale, language equivalence, content validity and construct validity methods were used, for its reliability study, internal consistency, item analysis and test-retest reliability methods were used. Results based on the validity study of the Dialysis Patient-Perceived Exercise Benefits and Barriers Scale: The content validity index score of the scale based on expert opinions in terms of the fitness of the items was 0.98, and the value obtained with the Kendall's W good fit analysis used to assess the agreement between the experts was 0.301 (p = 0.000). These results show that there was an agreement between the experts. While the explanatory factor analysis was used for the construct validity of the scale, the Principal Components Analysis and Varimax rotation method were used for the analysis of the factor structure. With the principal component analysis, five factors with an eigenvalue greater than 1 were determined and the total variance explained by these five factors was 58.19%. Results based on the reliability study of the Dialysis Patient-Perceived Exercise Benefits and Barriers Scale: According to the results obtained from the reliability analysis of the scale, the value of one item was below 0.20, but because the responses given to questions in the scale concentrated on one single answer and affected the variance, the item was not removed from the scale. The item-total correlations of the other items of the scale were found to be adequate. The analysis of the internal consistency reliability coefficient of the scale revealed that the mean score of the scale was 80.10 ± 9.87 and the Cronbach's alpha reliability coefficient of the scale was α = 0.80. In order to assess the stability of the scale over time, the mean scores obtained from the scale and its subscales with the test-retest method were compared with the dependent samples T-Test. The difference between the mean scores was determined to be statistically significant. These results showed that the scale yielded consistent and similar results in both applications, and that its stability did not change over time. The reliability coefficient between the scores obtained with the Pearson correlation analysis of the scale during the first and second applications was r = 0.84, and there was a strong positive correlation (p = 0.000). Therefore, it was concluded that the Dialysis Patient-Perceived Exercise Benefits and Barriers Scale was a valid and reliable measurement instrument and that it could be safely used to assess exercise-related perceptions of Turkish patients with chronic renal failure undergoing chronic hemodialysis treatment.
Benzer Tezler
- Hemodiyaliz hastalarında egzersiz engellerinin belirlenmesi
Determination of exercise barriers in hemodialysis patients
MUHAMMED ENİS AKKOYUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Hemşirelikİstanbul Sabahattin Zaim ÜniversitesiHemşirelik Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ZÜLFÜNAZ ÖZER
- Hemodiyaliz tedavisi alan bireylerde egzersiz davranışı ve yaşam kalitesi arasındaki ilişki
The relationship between exercise and quality of life of i̇ndividuals receiving hemodialys treatment
AYŞENUR KAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
HemşirelikBalıkesir ÜniversitesiHemşirelik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SİBEL KARACA SİVRİKAYA
DOÇ. DR. AYSEL ÖZDEMİR
- Hemodiyaliz hastalarının egzersiz yararları ve engelleri algısının fiziksel aktivite düzeyine etkisi
The effect of hemodialysis patients' perception of exercise benefits and barriers on physical activity level
NAGİHAN TÜRKEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
HemşirelikBursa Uludağ ÜniversitesiHemşirelik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SEDA PEHLİVAN
- Hemodiyaliz hastalarında intradiyalitik yüksek yoğunluklu aralıklı ve orta yoğunluklu egzersizlerin diyalizin etkinliği ve fonksiyonel kapasite üzerine etkisi
The effect of intradialytic HİGH-intensity interval training and moderate intensity training on dialysis adequacy and functional capacity in hemodialysis patients
YASEMİN ASLAN KELEŞ
Doktora
Türkçe
2023
Fizyoterapi ve Rehabilitasyonİstanbul Üniversitesi-CerrahpaşaFizyoterapi ve Rehabilitasyon Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÖKŞEN KURAN ASLAN
- Hemodiyalize giren pediatri hastalarında anemi sıklığı ve böbrek yetmezliği nedenleri
Frequency of anemia and causes of renal failure in pediatric patients undergoing hemodialysis
ZAINAB MOHAMMED ABED AL-KHUZAMEE
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
HemşirelikKırşehir Ahi Evran ÜniversitesiÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ERDAL ÜNLÜ