Osmanlı vakfiyelerinde mimari gerçekliğin ifadesi
Architectural reality in Ottoman waqfiyyas
- Tez No: 495286
- Danışmanlar: PROF. DR. BERRİN ALPER
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Mimarlık Tarihi ve Kuramı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 204
Özet
Mimarlık tarihi yazımı içinde Osmanlı Mimarlığı'na ilişkin çok sayıda araştırma yapılmışsa da bunların büyük kısmı mimariyi daha çok işlev, konstrüksiyon ve tasarım gibi güncel başlıklar altında değerlendirme ve anlatmaya yöneliktir. Bu çalışmaların ortak özellikleri Osmanlı Mimarlığı'nı işlevsel, akılcı ve“doğru”olarak kabul etmenin yanı sıra, bugünün simetriği bir Osmanlı dünyası yaratarak, güncel ve pre-modern olmak üzere iki farklı evreni çakıştırarak, anakronik ve homojen bir mimarlık üretimi yanılsaması oluşturmalarıdır. Mimariyi, onu üreten, ondan etkilenen ve yorumlayan, sosyal, kültürel bağlamı içinde değerlendiren anlama yönelik araştırmaların sayısı azdır. Benzer şekilde Osmanlı'nın modern epistemik altyapıdan farklı olarak kendi yazı dili içinde mimari gerçekliği nasıl ifade ettiği konusunda da henüz bir araştırma yapılmamıştır. Osmanlı arşiv belgelerinde bir yapının nasıl betimlendiğini ortaya koyan çok sayıda örnek mevcuttur. Bu araştırmada ise, Osmanlı'da bir vakıf kurucusunun (vâkıf), beyan ettiği biçimiyle bir vakfın amacı, vakfa tahsis edilen gelir kaynaklarının dökümü, vakfedilen taşınır ve taşınmazlar, gelirlerin nerelere harcanağı ve hangi kadrolar altında kimlerin istihdam edileceği, bunlara ödenecek ücretler, vakfın idaresi, denetimi gibi benzeri konuların yer aldığı hukuki bir belge olan vakfiyelerden yararlanılarak mimarinin anlamsal açıdan değerlendirilmesine çalışılacaktır. Toplumsal, hukuki ve bürokratik işlevleri olan vakfiyelerde Osmanlı'nın diğer söylem geleneklerinden farklı olarak kendi anlatım alışkanlıkları içinde mimari ürünleri yazı üzerinde inşa ettiği örüntüleri saptamak ve bunların genel olarak toplumsal, sosyal ve kültürel örüntülerle olan bağının ne şekilde kurulabileceği bu tez çerçevesinde sorgulanacaktır. Bu bağlamda, sözü geçen bileşenlerin hiçbiri birbirinden kopuk olmadığı gibi, ortaya konan mimarlık ürünleriyle de rastlantısal bir ilişki içinde değildirler.
Özet (Çeviri)
Although a high number of researches have been made on the Ottoman Architecture, a large number of them relate the researches and narratives under the contemporary titles such as function, construction and design. The common characteristic of these studies is that their comparisons on the contemporary and the pre-modern worlds by creating an Ottoman world which is symmetrical of the contemporary version and developing a reflection of a homogeneous architectural production. There is quite small number of studies focusing on semantics which assess architecture to its social and cultural context. Similarly, there is no study has yet been carried out to understand how the Ottomans expressed the architectural reality within their own written language which is different from the modern epistemic structure. There are many examples in the Ottoman archive documents which demonstrate the architectural descriptions. At this point the thesis focuses on a group of archival records which called waqfiyyas (endowment deeds) and tries to explore how did the Ottomans view and interpret their architecture in their own written language by paying attention to the interaction between language, visual discourse, spatial practices and the textual mediations of the architecture in the pre-modern Ottoman world. In Ottoman legal system, the terms of an endowment are recorded in a waqfiyya (endowment deed) and registered in the law-court. In the deed, the founder announces the purpose of the endowment, specifies the beneficiaries, describes the properties such as religious and secular buildings, rural properties and makes provisions for its administration, appoints persons to supervise the endowment. These semi-literary,semi-legal accounts expressed the language, social and cultural preoccupations, knowledge and ignorance of their time. From this perspective, these semi-legal, semi-literary written descriptions of Ottoman architecture, which were closely connected to the concerns and rhetorics of the day and projected from within without suggest some of the distortions in our contemporary models for interpreting the architecture, will be helpful in correlating the pre-modern architectural production to its social cultural and historical context.
Benzer Tezler
- Waqfs as political instruments: An examination of Murad II's waqfiyyas and endowments (1421- 1451)
Politik bir araç olarak vakıflar: II. Murad'ın vakıfları ve vakfiyeleri üzerine bir inceleme (1421-1451)
İREM GÜNDÜZ POLAT
- Mescid-i Aksâ iç avlusunu çevreleyen yapılar
Buildings surrounding the inner courtyard of Masjid Al-Aqsa
ABDURRAHMAN ŞİŞMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
MimarlıkYıldız Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURAN KARA PİLEHVARİAN
- Üsküdar Mihrimah Sultan Külliyesi
Üsküdar Mihrimah Sultan Complex
BEKİR YILMAZÖRNEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Dinİstanbul Üniversitesiİstanbul Araştırmaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET KAL'A
- Pertevniyal Valide Sultan Vakıflarının sosyal ve ekonomik yönleri
Social and economic aspects of Pertevniyal Sultana Waqfs
EMİNE YILDIZ
- Vakfiyelerine göre Kayseri vakıfları (H. 905-1115, M. 1500-1700)
Kayseri awares according to awares (H. 905-115 / G. 1500-1700)
ZÜBEYDE PEŞTER
Yüksek Lisans
Türkçe
2001
TarihGazi ÜniversitesiYakınçağ Tarihi Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. MEHMET ALİ ÇAKMAK
