II. Abdülhamid Döneminde Osmanlı İstihbarat Ağı (1876-1909)
The Ottoman Intelligence Network during the period of Abdulhamid II (1876-1909)
- Tez No: 502175
- Danışmanlar: PROF. DR. RAMAZAN ACUN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 455
Özet
Osmanlı İmparatorluğu'nun istihbarat toplama faaliyetleri ve bu faaliyetlerin karar alma sürecine etkisi Osmanlı tarihinin en az anlaşılmış konularından biridir. Bilhassa, Osmanlıların Avrupa hakkındaki sözde bilgisizliği, Avrupa siyasetini yeterince takip edip kavrayamamış oldukları ve dış politika tercihlerinin hatalı olduğu yönündeki önyargılı ve kesin genellemeler, istihbarat çalışmalarıyla ilgili literatürün zayıflığından nemalanmaktadır. Oysa Osmanlı İmparatorluğu kuruluşuyla birlikte mevcut durumu, çevresindeki tehditleri ve düşmanları hakkında bilgi sahibi olmak amacıyla istihbarat faaliyetlerine özel önem vermiştir. Bu konuda Osmanlıların, imparatorluğun diğer bazı uygulamalarında olduğu gibi Ortaçağ İslam devletlerinin ve onların halefi olan Selçukluların örneğini takip ettikleri söylenebilir. Osmanlı idarecileri gerek ülkede dirliğin ve düzenin korunmasında, gerekse hasım/rakip devletlerin istihbarat çalışmalarına karşı konulmasında istihbarat faaliyetlerini ve mekanizmalarını her zaman aktif tutmak istemişlerdir. Dünyadaki diğer örneklerinde görüldüğü gibi haber toplama yöntemleri ve bilginin işlenişi, bunun için mekanizmaların kurulması belirli bir süreç ve tecrübe gerektirmiştir. Osmanlı İmparatorluğu'nda XX. yüzyıl başlarına kadar günümüz standartlarında bir istihbarat yapılanması mevcut olmamakla birlikte, istihbarat faaliyetlerine özel önem verildiği ve bu faaliyetlerden aktif olarak yararlanıldığı gözlemlenmektedir. Bu çalışmada II. Abdülhamid dönemi Osmanlı istihbarat ağının yapısı ve işlerliği ortaya koyulmaya çalışılmıştır. Nihai hedefimiz, değişen iç ve dış konjonktürün etkisiyle imparatorluğun çok kritik bir safhaya girdiği II. Abdülhamid döneminde, dönemin yönetici elitinin ve bilhassa II. Abdülhamid'in büyük önem verdiği istihbarat ağının, gerek iç politikada“Yıldız Sarayı”özelinde devletin otoritesinin korunmasında, gerekse dış politikada imparatorluğun politikalarına yön vermede temel araçlardan biri olarak nasıl kullanıldığını, bu ağın yapısal ve işlevsel yönünü ön planda tutarak ortaya koymaktır. Ayrıca bu çalışmada Osmanlıların istihbarat sağlamak amacıyla kullandıkları kanal ve stratejiler II. Abdülhamid dönemi özelinde irdelenmiş, sadece Osmanlı merkezî istihbaratı değil, vilayetlerdeki ve sınırlar ötesindeki istihbarat ağı da incelenmiştir.
Özet (Çeviri)
Intelligence gathering activities of Ottoman Empire and impact of such activities on decision-making process are one of the less understood subjects of Ottoman history. In particular, the purported ignorance of Ottomans about Europe, not sufficiently following and understanding the European politics by them and prejudiced and exact generalizations about which their foreign policy preferences are faulty take the advantage of weakness of the literature related to intelligence works. In fact, Ottoman Empire attached the special importance to the intelligence activities in order to be informed about the current situation, threats around it and their enemies from its establishment. It may be said that Ottomans follow the examples of Medieval Islamic states and Seljuk that succeed them as being in some other applications of the empire. Ottoman rulers always wanted to keep active the intelligence activities and mechanisms both in maintaining the peace and order in the country, and in counterworking against the intelligence works of hostile/opponent states. As seen in other examples worldwide, intelligence collection methods and processing of information and establishing the mechanisms for this purpose required the certain process and experience. Even though there is not any intelligence structuring in the today's standards in Ottoman Empire until the beginning of century XX, it is observed that a special importance is attached to the intelligence activities and that it is benefited actively from those activities. In this work, it is tried to reveal the structure and function of Ottoman intelligence network during the period of Abdulhamid II. Our final target is to reveal how the intelligence network, which the ruling elites of government of that period and especially, Abdulhamid II attach the great importance to, is used as one of the fundamental tools both in protecting the government's authority specific to“Yıldız Palace”in internal policy and in directing the policies of empire in the foreign policy during the period of Abdulhamid II when the empire enters into a critical phase under the impact of changing internal and external conjuncture giving particular importance to the structural and functional sides of this network. Furthermore, in this work, the channels and strategies, which Ottomans used in order to provide intelligence, are discussed specific to the period of Abdulhamid II, and the intelligence network is examined in the provinces and beyond borders, not only the Ottoman's central intelligence. Key Words Intelligence, Abdulhamid II, Ottoman Intelligence, Hafiye, Spy, Journal.
Benzer Tezler
- II. Abdülhamid döneminde Karadeniz bölgesindeki şehbenderliklerin istihbarat faaliyetleri (1876-1909)
The intelligence activities of consulates in the Black Sea region in period of II. Abdulhamid (1876-1909)
MÜSLİMEN ABACI
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Tarihİstanbul ÜniversitesiYakınçağ Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜLTEKİN YILDIZ
- II. Abdülhamid ve siyaseti
II. Abdulhamid and politics
ÜNAL KARAASLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Kamu YönetimiNiğde Ömer Halisdemir ÜniversitesiKamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ TANER DEMİRKOL
- 19. yüzyıl Yıldız Sarayı Albümleri ışığında Akdeniz uygarlıkları kültürel mirası
Cultural heritage of 19th century Mediterranean civilizations in the light of Yıldız Palace Albums
NACİYE KÜÇÜK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
ArkeolojiAkdeniz ÜniversitesiAkdeniz Eski Çağ Araştırmaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NİHAL TÜNER ÖNEN
- II. Abdülhamit döneminde Balkanlar ile ilgili istihbarat raporları
Intelligence reports about the Balkans in the reign of Abdülhamit II
ALİ ÇELEBİ
- Kemalist ideolojinin oluşumunda kitle iletişim araçlarının rolü: Matbuat ve İstihbarat Müdiriyet-i Umumiyesi 1920-1931
The role of mass media in formation of Kemalist ideology: Matbuat ve İstihbarat Müdiriyet-i Umumiyesi1920-1931
ZELİHA HEPKON
Doktora
Türkçe
2008
İletişim BilimleriMarmara Üniversitesiİletişim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURÇAY TÜRKOĞLU