Geri Dön

Arketipsel eleştiri bağlamında tiyatro metinlerinde gölge arketipinin incelenmesi

The analysis of the shadow archetype in dramatic texts in terms of the archetypal criticisim

  1. Tez No: 502208
  2. Yazar: TUĞÇE GÖZDE PELİSTER
  3. Danışmanlar: PROF. DR. HÜLYA NUTKU
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Sahne ve Görüntü Sanatları, Performing and Visual Arts
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2018
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
  10. Enstitü: Güzel Sanatlar Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Sahne Sanatları Ana Sanat Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 186

Özet

Arketipsel Eleştiri, İsviçre'li psikanalist Carl Gustave Jung'un kolektif bilinçdışı ve arketip kuramını temel alan bir edebi analiz yöntemidir. Yöntem, yirminci yüzyılın başlarından itibaren kullanılmaya başlanmıştır. Jung, kolektif bilinçdışını tüm insanlığın ortak deneyim deposu olarak tanımlamaktadır. Arketipler ise içgüdüsel bilinçdışı özlerdir. Arketipler kendilerini sonsuz sayıda arketipsel imgeyle gösterebilmektedir. Hikayenin arketipi olan mitler, arketiplerin evidir. Kolektif bilinçdışının belli başlı arketipleri Gölge, anima-animus ve benliktir. Bunlar aynı zamanda, kişinin ruhsal olarak bir bütünlüğe ulaşması anlamına gelen bireyleşme sürecinin parçasıdır. Bireyleşme sürecinin ilk aşaması olan gölgeyle yüzleşme, kişinin gerçek benliğine ulaşmak için çıktığı yolculukta, bilinçdışının karanlık köşelerine attığı gölge özelliklerinin farkına varmasını temsil etmektedir. Kişi, ancak gölgesiyle yüzleştiğinde, karanlık özellikleri üzerinde hakimiyet kurabilmektedir. Tiyatro metinleri bu zamana kadar edebi metinler kadar arketipsel eleştirinin konusu olmamıştır. Kolektif bilinçdışının başlıca arketiplerinden gölge, tiyatro metinlerindeki karakterlerin motivasyonlarını daha katmanlı bir şekilde anlamak için oldukça işlevseldir. Çünkü gölge arketipi çoğu kez antagonist olarak oyunlarda ortaya çıkmaktadır. Dolayısıyla metnin merkezindeki çatışmanın bir parçasıdır. Böylece gölge, farklı oyunlarda farklı şekillerde imgeleşerek, karakteri bireyleşme sürecine davet etmektedir. Bu tez, seçilmiş oyunlarda protagonistin gölgesi olan bir kişi, durum, olay ya da ruhsal bir etkiyi ortaya koyarak, protagonistin bireyleşme sürecini tamamlayıp tamamlamadığını araştırmaktadır. Arketipsel eleştiri metinleri arketipsel boyutta yeniden analizini yapmaya yardımcı olmaktadır. Bu analiz, dramaturjik olarak metne farklı yorum imkanları vermekte, oyuncular ve sahneye koyucular için karakterleri ve durumu daha katmanlı bir şekilde anlama fırsatı yaratmaktadır.

Özet (Çeviri)

Archetypal Criticism is a literary analyse method which based on Swiss psychoanalyst Carl Gustave Jung's Collective unconcious and archetype theory. The method has been used since the very beginning of the twentieth century. Jung explains the collective unconcious as the common experience store of humankind. As for the archetypes are instinctive unconscious substances. Archetypes can also be reprensented by numberless archetypal images. Besides, as the archetype of the story the myths, are home to the archetypes. The principle archetypes of the collective unconscious are the shadow, anima-animus and the self. Those are also the parts of the individuation process which means a person's reach for spiritual wholeness. Meeting with the shadow as the first step of the individuation represents the awareness of one's dark sides that have been thrown to the dark corners of the collective unconcious as travelling to the real self. A person can control his/her dark features only by confronting his/her shadow. Theatre texts have not been the subject to archetypal criticism as much as the literary texts. The shadow, as being one of the principle archetypes of the collective unconscious, is rather functional for understanding deeply the motivations of the characters in theatre texts. Because the shadow archetype often comes up as the antagonist in the plays. Therefore it is a part of the central conflict. Thus in different plays, the shadow can appear as different images, invites the character to the individuation process. This thesis, searches if the protagonist of the play can complete his/her individuation process by revealing a person, a situation, an event or a psychic effect as the shadow of the protagonist. Archetypal criticism helps to reanalyse the texts in an archetypal dimension. This analyse, enables different dramaturgic interpretation and it creates the opportunity of deeper understanding of characters and the story of the play for the actors and the directors.

Benzer Tezler

  1. Carl Gustav Jung'un Dört arketipi üzerinden Anton Çehov'un büyük oyunlarının incelenmesi

    Examining Anton Chekhov's great plays through Carl Gustav Jung's four archetypes

    ALİ YÜKSELİR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Sahne ve Görüntü Sanatlarıİstanbul Aydın Üniversitesi

    Drama ve Oyunculuk Ana Sanat Dalı

    PROF. DR. MÜNİP MELİH KORUKÇU

  2. Archetypal examples in Paul Auster's Moon Palace, Invisible, The Invention of Solitude, and Sunset Park

    Paul Auster'ın Moon Palace, Invisible, the Invention of Solitude, ve Sunset Park romanlarında arketipsel örgeler

    RIZGAR BAL

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2022

    Amerikan Kültürü ve EdebiyatıVan Yüzüncü Yıl Üniversitesi

    İngiliz Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. GÜLŞEN TORUSDAĞ

  3. Modern dünya edebiyatında medea mitinin görünümlerine arketipsel bir yaklaşım

    An archetypal approach towards the representations of the myth of medea in contemporary world literature

    ARZU YETİM

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Batı Dilleri ve EdebiyatıEskişehir Osmangazi Üniversitesi

    Karşılaştırmalı Edebiyat Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MEDİNE SİVRİ

  4. Selim İleri'nin romanlarında yer alan şahıslar kadrosunun ilk örneksel (arketipsel) özellikleri

    First example (arcetypical) features of the staff in Selim İleri's novels

    BÜŞRA ÖZSÖZGÜN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Türk Dili ve EdebiyatıErciyes Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MÜMTAZ SARIÇİÇEK

  5. An archetypal criticism of Dune and Watership Down: A Fryean reading

    Dune ve Watership Tepesi'nin ilkörneksel eleştirisi: Fryeci bir okuma

    BURAK CANDAN

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2022

    Batı Dilleri ve EdebiyatıSüleyman Demirel Üniversitesi

    Batı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ÖMER ŞEKERCİ