Ritual and social structure during the late neolithic and early chalcolithic: pit rituals of Uğurlu Höyük-Gökçeada
Geç Neolitik ve Erken Kalkolitik dönemlerde ritüel ve sosyal yapı: Gökçeada-Uğurlu Höyük çukur ritüelleri
- Tez No: 504966
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ÇİĞDEM ATAKUMAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Arkeoloji, Archeology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Orta Doğu Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Yerleşim Arkeolojisi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 347
Özet
Tarihöncesi yerleşimlerde bulunan çukurlar, sıklıkla çöplerin atıldığı ya da besinin depo edilmesinde kullanılan mekanlar olarak yorumlanmaktadır. Fakat yakın tarihli çalışmalar çukur kullanımının inançsal faaliyetlerle de ilişkili olduğunu göstermektedir. Bu çalışmanın amacı, Gökçeada Uğurlu-Zeytinlik Höyük prehistorik yerleşiminde, Geç Neolitik – Erken Kalkolitik dönemlerine tarihlenen çukurların işlevini anlamaktır. 37 adet çukur ve ilişkili mimari yapılar arasında, yapım teknikleri, zamansal ve mekânsal ilişkiler ve arkeolojik buluntuların dağılım analizlerine dayanarak, çukur alanının ve bu alanın sosyal işlevinin ortaya çıkışı incelenmektedir. Uğurlu'daki çukurların, komünal binalar, ölü gömüleri, sıva kullanımı ve“ev kapatma”nın yanında sembolik açıdan önemli nesneler ile ilişkili olmaları, yapılandırılmış bir sosyal eylemi gösterir ki bu ritüel olarak tanımlanmaktadır. Bölgesel farklılıklara rağmen, benzer şekilde gerçekleştirilmiş çukur ritüellerinin, MÖ 6. binyıl boyunca Kuzey Levant ve Anadolu'dan Ege ve Balkan'lara geniş bir bölgenin kendine özgü bir geleneği olduğunu gösterir. Bu yaygın çukur geleneğinin birçok ögesinin, Anadolu ve Levant'ın Erken Neolitik“Ata Kültü”ile birtakım ilişkilerin varlığını göstermesi açısından dikkat çekicidir. Bu ritüellerin, mekânın kurulması üzerinden sosyal grubun oluşum süreçlerini yansıttığı fikri ileri sürülmektedir. Sosyal bağlar, Erken Neolitik“Ata Kültü”nde bizzat ölüler, evler ve mekanlar arasında kurulmuş olan bağlar aracılığıyla müzakere ederken, Geç Neolitik ve Erken Kalkolitik“Ata kültü”ritüellerinde mekân ile yapılan bu müzakere, çukurların yanında ölüleri ve evleri metaforik olarak temsil eden birtakım nesnelerin üzerinden kurulmaktadır. Sonuçta, Uğurlu çukur ritüelleri, tarıma geçiş sırasında ve sonrasında meydana gelen büyük toplumsal dönüşümde, insanların kendi kimlikleri ve sosyal peyzaj algılarındaki değişimlerle iç içe geçmiş olan bir ara aşamayı yansıtmaktadır.
Özet (Çeviri)
Prehistoric pits are often interpreted as trash or food storage; however, recent studies indicate that pit-use is also related to ritual activities. The aim of this study is to understand the function of pits at Uğurlu Höyük- Gökçeada (Imbros Island) dated to Late Neolithic & Early Chalcolithic Periods (5900-4900 BC). Based on production techniques, temporal and spatial relations and artifact distributions among 37 pits and related architectural contexts, this thesis establishes history of the emergence of pit area and its social function. Many elements of Uğurlu pits; such as association with communal buildings, mortuary practice, plaster use and“house closing”, alongside association with symbolically significant artifacts indicate a structured social action, i.e.“ritual”. Considering regional variations, a comparative scheme demonstrates similarly structured pit rituals became the hallmark from Northern Levant and Anatolia to Aegean and Balkans during the 6th millennium BC. Strikingly, many elements of pit rituals also indicate links to the Early Neolithic“Ancestor Cults”of Anatolia and Levant reflecting processes of social group formation through the agency of place. Whereas this ancestor rituals negotiated social ties between place, actual houses and actual dead, the Late Neolithic and Early Chalcolithic ancestor rituals made the same negotiation with pits and symbolical artifacts referring to houses and dead metaphorically. Ultimately, pit rituals of Uğurlu reflect an intermediate stage in the major social transformation that took place during and in the aftermath of transition to agriculture intertwined with shifts in people's perception of their identity and social landscape.
Benzer Tezler
- The social and symbolic role of early pottery in the Near East
Yakındoğu'da erken çanak çömleğin sosyal ve sembolik rolü
BURCU YILDIRIM
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
ArkeolojiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiArkeoloji Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÇİĞDEM ATAKUMAN
- Social context of small find distribution at Domuztepe; ritual display and society
Domuztepe'de küçük buluntu dağılımının sosyal bağlamı; ritüel sergileme ve toplum
DENİZ ERDEM
Doktora
İngilizce
2013
ArkeolojiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiYerleşim Arkeolojisi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ÇİĞDEM ATAKUMAN
- Siyasal iletişimde şarkı kullanımı: 2019 yerel seçimlerinde AK Parti örneği
The use of songs in political communication: The case of AK Parti in 2019 local elections
HAKAN SİPAHİOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
İletişim BilimleriGalatasaray ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÜLSÜN GÜVENLİ
- Mardin Müzesi'nden bir grup silindir mühürün Anadolu ve Yakındoğu'daki benzerleriyle karşılaştırılması
Comparison of a group of cylinder seals from the Mardin Museum with their counterparts from Anatolia and the Near East
BİLGE DUMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
ArkeolojiAtatürk ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ RABİA AKARSU