مذاىب الكرد عبر العصور الإسلامية
Kürtlerın İslamlaşma sürecinde mezhepler
- Tez No: 506498
- Danışmanlar: PROF. DR. METİN BOZAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: Arapça
- Üniversite: Dicle Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 298
Özet
Bu araştırmada, Kürtler arasında yayılan İslam mezheplerinin aydınlatılması hedeflenmiştir. Bunun için Kürt coğrafyasının Müslümanlar tarafından fethedilme ve Ehl-i Sünnet mezhebinin söz konusu bölgeye hakim olma süreci ele alınmıştır. Ayrıca Kürt coğrafyasında faaliyet gösteren Sünnî fıkıh mezhepleri ve onların önde gelen isimlerinden söz edilmiş, bu arada Şâfiîliğin diğer mezheplere göre daha baskın olduğu vurgulanmıştır. Ardından Kürt bölgelerindeki Haricî hareketlere ve Kürtlerin bu hareketleri destekleme nedenlerine değinilmiş, yanı sıra Kürtlerin başlattığı veya desteklediği en önemli isyanlar zikredilmiştir. Daha sonra Haşebiyye, Zeydiyye, İmâmiyye ve Gulâtü'ş-Şiâ gibi bölgede zuhur eden Şiî fırkalara değinilmiştir. Öte yandan Kürt coğrafyasında faaliyet yürüten sûfî gruplar ve tarihi süreçleri de unutulmamıştır. Bunlardan Adeviyye Tarikatı merkeze alınmış; doğuşu, ilkeleri, önemli şahsiyetleri ve yaşadığı sapmalar izah edilmiştir. Belirlenen hedeflere ulaşmak için bu araştırmada üç metottan yararlanılmıştır. Bunlardan biri olan deskriptif metot sayesinde Kürt coğrafyasında görülen mezheplerin durumları hakkında derinlik sağlanmıştır. Ayrıca söz konusu zaman dilimindeki siyasi, sosyal ve diğer durumlar tasvir edilmiştir. Yine Kürt coğrafyasının Müslümanlarca fethi, tarihi olaylar ve mezheplerin söz konusu coğrafyada ortaya çıkış süreçleri ele alınırken de deskriptif metottan istifade edilmiştir. Daha sonra analitik metoda başvurularak gelişen olaylar, Kürt coğrafyasında farklı mezhep ve dinlerin ortaya çıkmasında etkili olan faktörler ve araştıma sonucunda elde edilen bulgular analiz edilmiştir. Bununla da muğlak olan bazı hususların açığa kavuşturulması ve sağlıklı sonuçların elde edilmesi hedeflenmiştir. Ayrıca tümevarım yönteminden de istifade edilerek, el-milel ve'n-nihal kitaplarının ve birincil tarihi kaynakların mezheplerle ilgili kaydettiği bilgiler bir araya getirilmiştir. Bu araştırmada bazı önemli sonuçlara ulaşılmıştır. İslam'ı benimseyen diğer uluslar gibi Kürtler de gelişen tarihi olaylardan etkilenmiş ve içlerinde birçok fırka neşet etmiştir. Ayrıca kimi zaman topraklarına hakim olan unsurlara karşı isyanlar geliştirmiş ya da başkalarının başlattığı isyanlara destek vermişlerdir. Şu kadar var ki İslam'ı benimseyen Kürtlerin büyük çoğunluğu Sünnîliği ve onun fıkhî mezheplerinden biri olan Şâfiîliği benimsemişlerdir. Bununla birlikte sınırlı sayıda diğer mezhepleri benimseyenler de olmuştur. Kimi Kürtler Haricileri desteklemiş ve başlattıkları isyanlara katılmış olsalar da aslında bunu hakim devletin sultasından ve vergi yükünden kurtulmak gayesiyle yapmışlardır. Bu araştırma Kürtlerin sûfî hareketlerden de etkilendiği sonucuna varmıştır. Adeviyye gibi bazı aşırı sûfî gruplar da Kürtler içinde görülmüştür. Adevilik, süreç içerisinde ikiye ayrılmış, bir bölümü İslam'dan saparak Yezidilik adıyla bağımsız bir dine dönüşürken diğer bölümü ise inanç esaslarına bağlı kalmıştır. Son olarak söz konusu bölgede zuhur eden mezheplerin tarihi süreçlerinin araştırılması gerektiği teklif edilmektedir. Zira daha önceki araştırmacıların değinmediği birçok şey bulunmaktadır. Bu araştırma ise bu hususta ancak mütevazi bir çalışma sayılabilir.
Özet (Çeviri)
In this research, it was aimed to illuminate Islamic sects spreading among the Kurds. For this, the process of the conquest of the Kurdish geography by the Muslims and the domination of the Ahl-i Sunnah sect in the region was discussed. In addition, Sunni fiqh denominations operating in the Kurdish geography and their prominent names were mentioned, while Shafi'i was more dominant than the other denominations. Then it refers to the Khawarij movements in the Kurdish regions and the reasons why the Kurds supported these movements, as well as the most important rebellions initiated or supported by the Kurds. Later on, the Shiite sects that appeared in the region such as Hashabiyyah, Zaydiyyah, Imamiyyah and Gulat'sh-Shi'a were mentioned. On the other hand, the Sufi groups and their historical processes operating in Kurdish geography have not been forgotten. Adaviyyah order was centered from these; its birth, principles, major personalities and deviations that experienced. Three methods were used in this research to reach the determined targets. One of these is the descriptive method, thanks to it, it was ensured the depth in the situation of the sects seen in the Kurdish region. In addition, the political, social and other situations of the time period are depicted. Descriptive method was also used while the process of Kurdish geography was conquered by Muslims, historical events and the emergence of sects in this geography. Then the factors that have been influenced by the emergence of different denominations and religions in the Kurdish geography and the findings obtained from the research were analyzed with the analytical method. With this, it is aimed to acquire some ambiguities and to obtain healthy results. In addition, by taking advantage of the induction method, the information of the al-milal and nihal books and the records of the primary historical sources about the sects are put together. In this research, some important results have been achieved in this research. Like other nations adopting Islam, the Kurds have also been affected by the evolving historical events, and many sects have emerged between them. They have also developed rebellions against figures dominating their territory, or supported rebellions initiated by others. So much so that the majority of the Kurds adopting Islam adopted Sunniism and Shafii, one of its fiqh denominations. However, a limited number of them adopted another sects. Some Kurds supported the Khawarij and participated in the rebellions they have initiated, but in fact they have done so by freeing the dominant state and the tax burden. This research came to the conclusion that the Kurds were also influenced by Sufi movements. Some extreme Sufi groups, such as the Adaviyyah, were also seen in the Kurds. Adaviyyah was divided into two in the process, one of it deviates from Islam and transforms into an independent religion with the name of Yazidism, while the other part rests on the principles of faith. Finally, it is proposed that the historical processes of the sects that appeared in the region should be investigated. Because there are many things that previous researchers did not mention. This research can be regarded as a modest study in this field.
Benzer Tezler
- ' تعليقات الشيخ إسماعيل بن محمد الجديدي الكردي (ت. 1389هـ) على تفسير مدارك التنزيل للإمام النسفي من سورة المائدة إلى نهاية سورة الأنعام (دراسة وتحقيقاً)
Şeyh İsmail b. Muhammed el-Cedîdî el-Kürdî'nin (ö. 1389) İmam Nesefî'nin Medârikü't-Tenzîl'ine ta'likleri -Mâide'den En'âm Suresi'nin sonuna kadar (Dirase ve tahkîk) / Comments of Sheikh Ismail bin Muhammad al-Jadidi al-Kurdi (d. 1389 AH) on the interpretation of 'Madarik Altanzil' of Imam al-Nasafi from Sūrat al-Māʾida to the end of Sūrat al-Anʿām (Study and investigation)
FAISAL FADHIL RASHO
Yüksek Lisans
Arapça
2024
DinTokat Gaziosmanpaşa ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FAYSAL ARPAGUŞ
- حكم نشوز الزوجة عند المذاىب الأَربعة وأَثره في المجتمع العراقي
Dört mezhebe göre kadının nüşûzu ve Irak toplumuna yansıması
MOHAMMED BAKR MOHAMMED
Yüksek Lisans
Arapça
2023
DinÇankırı Karatekin ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET ALİ AYTEKİN
- القرآن وشبهات جولدزيهر في كتابه مذاهب التفسير الإسلامي
Kur'an ve Goldziher'in İslam yorumunun doktrinleri adlı kitabındaki şüpheleri
MUSTAFA TEMİMİ
Yüksek Lisans
Arapça
1992
DinUniversity of Jordan (Al-Jami'ah Al-Urdunia)Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ABULCELİL ABDURAHİM
- (ﺍﻟﻤﺴﺎﺋﻞ ﺍﻟﻔﻘﻬﻴﺔ التي انفرد بها شيخ الإسلام ابن تيمية عن المذاهب الأربعة في الأحوال الشخصية (الأسرة
Aile alanında Şeyhulislam ibn Teymiyye'nin dört mezhepten ayrıldığı fıkhi meseleler
NURETTİN ADIN
Yüksek Lisans
Arapça
2019
Dinİstanbul Sabahattin Zaim ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HASAN GADAOĞLU
- الهبة في مجلة الأحكام العدلية: دراسة فقهية مقارنة مع المذاهب الأربعة
Mecelle-i Ahkam-ı Adliyye'de yeralan hibe konusunun dört mezhebin temel fıkıh eserleri ile mukayesesi / The donation in the Journal (Mecelle) of Judicial (Adliyye) Judgments: A comparative study ofjurisprudence with the four schools of thought in Islam
NAFIAA DERŞEVI
Yüksek Lisans
Arapça
2023
DinKarabük ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NAİM HANK