Haldun Taner'in 'Keşanlı Ali Destanı' oyununun sinema ve televizyon uyarlamalarının analizinin yapılması
Analyzing the film and television adaptations of Haldun Taner's 'The ballad of ali of Keshan'
- Tez No: 510395
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ AYŞEGÜL KESİRLİ UNUR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Radyo-Televizyon, Sahne ve Görüntü Sanatları, Radio and Television, Performing and Visual Arts
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Bilgi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sinema Televizyon Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 110
Özet
Keşanlı Ali Destanı, Haldun Taner tarafından yazımı 1962 yılında tamamlanmış bir tiyatro oyunudur. Oyun; ilk kez sahnelendiği 1964'ten günümüze kadar tiyatro dünyasında popülerliğini korumuştur. Bertolt Brecht'in, klasik dramatik tiyatro yapısına karşı olarak sunduğu epik tiyatro yaklaşımı ile yerli geleneksel tiyatronun göstermeci özelliklerinin buluştuğu Keşanlı Ali Destanı; 1964'te sinemaya, 1988 ve 2011'de de televizyona uyarlanmıştır. Kaynak metin, sinema ve televizyona aktarılırken çeşitli değişimlere uğrasa da uyarlamalar; 'Brechtyen epik teknikleri kullanma' ve 'eleştirel gerçekçi çizgide kalma' yönlerinden önemli ortaklıklar göstermektedir. Bu durumun temel nedeni ise; Taner'in oyunu yazarken sunduğu ve eleştirdiği politik düzlemin, Türkiye siyasi tarihinde kendini belirli aralıklarla tekrarlamasıdır. Taner; oyunda, 1960 öncesini ve ağırlıklı olarak 1950-1960 yılları arasındaki Demokrat Parti dönemini ele alırken, oyunun uyarlamaları da 1960 Askeri Darbesi ile sonlandırılan Demokrat Parti'nin izini süren neo-demokrat yapıların etkisindeki dönemlerde üretilmiştir. Keşanlı Ali Destanı; uyarlamalarıyla Türkiye siyaset tarihindeki benzer zamanlarda karşımıza çıkarken sanatsal, metinsel ve anlatısal yönlerden değişimler gösterse de Brechtyen epik tekniklerin de yardımıyla politik olarak eleştirel gerçekçi tutumunu korumuştur. Bu tez çalışmasının hedefi; bir eserin farklı mecralardaki ve farklı dönemlerdeki uyarlamalarının politik olarak önemli ortaklıklar taşıyabileceğini ve bu nedenle de uyarlamaların, uyarlama çalışmaları altında politik olarak da incelenmesi gerektiğini göstermektir. Bu çalışmada; Keşanlı Ali Destanı ve uyarlamalarının dönemsel, metinsel ve anlatısal incelemeleri yapılmıştır. Tezin ilk bölümünde, oyunun yazarı Haldun Taner'in tiyatro yaklaşımı anlatılmıştır. Sonrasında da Keşanlı Ali Destanı; anlatısal ve dönemsel özellikleri üzerinden analiz edilmiştir. Oyunun uyarlamalarına geçmeden önce; ikinci bölüm içinde, 'uyarlama' kavramı incelenmiştir. Bu bölümde, 'uyarlama çalışmaları' üzerinde de durulmuştur ve bu akademik alan içinde uyarlamaların nasıl ele alındığı anlatılmıştır. Üçüncü bölümde ise birinci ve ikinci bölümdeki bilgiler birleştirilerek kaynak metin ve uyarlamalar arasında karşılaştırmalı bir analiz yapılmıştır. Bu analizin sonunda ise Keşanlı Ali Destanı'nın uyarlamalarının politik arka planları üzerinden ortak noktaları vurgulanmıştır. Böylece bu çalışma içinde, bir tiyatro eserinin sinema ve televizyon uyarlamalarının politik bir arka plan okuması yapılmıştır ve uyarlama çalışmaları adına bir örnek olay incelemesi sunulmuştur.
Özet (Çeviri)
The Ballad of Ali of Keshan is a play written by Haldun Taner in 1962. The play has kept its popularity since 1964 when it was first put on stage. With its anti-classical theatrical approach and local traditional-presentational characteristics, the play was adapted to cinema in 1964 and to television in 1988 and 2011. Although the source text has undergone some changes, the adaptations show significant common characteristics with“the use of Brechtian epic techniques”and“keeping the critical realistic line”. The main reason for this is that the political plane presented and criticized by Taner while writing the play repeats itself at regular intervals in the political history of Turkey. While Taner addressing the pre-1960 and mostly the Democrat Party period between 1950-60, the adaptations of the play were produced in the period under the effect of neo-democrat structures following the Democrat Party ended by the Military Coup in 1960. As The Ballad of Ali of Keshan with its adaptations confronts the readers in similar times in the political history of Turkey, it preserves its critical realistic attitude politically with the help of the Brechtian epic techniques. The aim of this thesis is to show that the adaptations of a work of art on different platforms and in periods could politically share significant common points and because of this reason, the adaptations should also be examined politically under adaptation studies. In this study; periodical, textual and narrative analysis of The Ballad of Ali of Keshan and its adaptations is made. In the first part of the thesis, the theatrical approach of the author of the text, Haldun Taner is described. Afterwards, The Ballad of Ali of Keshan is analyzed by its narrative and periodical characteristics. In the second part, before the adaptations, the concept of“adaptation”is examined. In this part,“adaptation studies”is also emphasized and how adaptations are dealt with in the academic field is described. In the third part, a comparative analysis between the source text and the adaptations is made by combining the first and the second parts. At the end of the analysis, the common characteristics of adaptations based on the political background of The Ballad of Ali of Keshan are emphasized. Therefore, in this study a political background reading of the film and television adaptations of a play is made and a case study is presented for adaptation studies.
Benzer Tezler
- Karşılaştırmalı dramaturjik yorum ile tiyatro oyunundan televizyon dizisine 'Keşanlı Ali Destanı'
From play to tv series: 'Keşanli Ali Destani' with a comparative dramaturgical commentary
YALÇIN İMZALI
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Radyo-TelevizyonOrdu ÜniversitesiSinema Televizyon Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET YILMAZ
- Haldun Taner'in Keşanlı Ali Destanı oyununun edebi tahlilinin yapılması ve Zilha karakterinin Stanislavski sistemi üzerinden incelenmesi
Literary analysis of Keşanli Ali Destani which play is writting by Haldun Taner and examine Zilha character on the Stanislavski system
CANSU DİKTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Sahne ve Görüntü SanatlarıBahçeşehir Üniversitesiİleri Oyunculuk Ana Bilim Dalı
ÖĞR. GÖR. ZURAB SIKHARULIDZE
- Haldun Taner'in Keşanlı Ali Destanı adlı eserindeki İzmarit Nuri karakterinin Stanislavski yöntemiyle incelenmesi
In Haldun Taner?s Keşanli Ali Destanı İzmarit Nuri characteristics analysis by Stanislavski method
İSMAİL KAVRAKOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Sahne ve Görüntü SanatlarıBahçeşehir Üniversitesiİleri Oyunculuk Ana Bilim Dalı
ÖĞR. GÖR. ZURAB SIKHARULIDZE
- Haldun Taner'in tiyatro eserlerindeki halk bilimi unsurları
Folklore elements in Haldun Taner's theatrical works
GÖRKEM ADIYEKE
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıÇağ ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BEGÜM KURT
- Geleneksel Türk tiyatrosu'nun biçimsel özelliklerinin Haldun Taner'in oyunlarında değerlendirilmesi
Evaluation of the characteristics of traditional türkish theater in Haldun Taner's plays
GİZEM EKİNCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Sahne ve Görüntü SanatlarıSüleyman Demirel ÜniversitesiSahne Sanatları Ana Sanat Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FATİH NALBANTOĞLU