Kırmızı çamurdaki değerli metallerin hidrometalurjik proseslerle kazanılması
Recovery of valuable metals from red mud with hydrometallurgical processes
- Tez No: 511477
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ IŞIL KERTİ, DR. ÖĞR. ÜYESİ HAKAN BURAK KARADAĞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Metalurji Mühendisliği, Metallurgical Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Üretim Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 82
Özet
Bayer prosesi küresel alümina üretimin neredeyse tamamında kullanılmaktadır. Süreç boyunca boksit cevheri kostik soda ile çözündürülmektedir. Cevher içerisindeki alüminyumun önemli bir kısmı çözeltiye alınarak filtrasyon ile atık sınıfında olan kırmızı çamurdan ayrılmaktadır. Başlangıç cevher kütlesinin en az %35 oranını oluşturan kırmızı çamur başta demir olmak üzere, alüminyum, titanyum ve nadir toprak elementleri gibi değerli metaller içermektedir. Elementlerin bir kısmının radyoaktif olması, pH değerinin yüksek olması ve geniş depolama alanları gerektirmesi nedeniyle birçok çalışmanın odak noktasında bulunmaktadır. Metallerin uygun yöntemlerle kazanılması, farklı endüstriyel uygulamalar için alternatif hammadde kaynağı oluşturabilmektedir böylece artan çevresel kaygıların azalmasını sağlayacaktır. Bu çalışmanın amacı, hidrometalurjik proseslerle kazanılmasına yönelik kırmızı çamurda bulunan metallerin çözünme davranışlarını incelemektir. Seydişehir Alüminyum tesisinden alınan kırmızı çamur örneklerinin içeriği fiziksel ve kimyasal karakterizasyon yöntemleri ile belirlenmiştir. Mevcut metallerin çözeltiye alınması için farklı konsantrasyon, sıcaklık ve işlem süresi gözetilerek hidroklorik asit ve sitrik asit kullanılmıştır. Her iki asit için liç süresinin önemli bir etkisinin olmadığı, fakat konsantrasyonun önemli bir parametre olduğu saptanmıştır. Sıcaklığın etkisi ise mineral asit liçi için yüksek olmakla birlikte, organik asit liçinde farklı davranış göstermektedir. 100°C sıcaklıkta 8M HCl çözeltisi ile kırmızı çamur içerisindeki demirin tamamı, alüminyumun %84'ü, titanyumun ise %69'u çözeltiye alınmıştır. Ayrıca bazı nadir toprak elementleri (Sc, La, Ce, Nd, Y) liç verimleri maksimum %8 olarak bulunmuştur. Sitrik asit liçinde, asit konsantrasyonu arttıkça metal liç verimleri azalmıştır. Böylece 25°C sıcaklıkta 50 ml saf su içerisinde 10 gram sitrik asit çözdürülerek 5 saat sonunda %59 alüminyum ve %53 kalsiyum liç verimleri elde edilmiştir. Nadir toprak elementleri ve demir liç verimlerinin ise %1'den daha düşük olduğu tespit edilmiştir. Çalışmalar sonucunda, kırmızı çamur içerisindeki minerallerin hidroklorik asit ve sitrik asit içerisindeki çözünme davranışları ortaya konulmuştur. Sitrik asit ile alüminyum ve kalsiyum seçici olarak çözeltiye alınmıştır.
Özet (Çeviri)
The Bayer process is the most common way in global alumina production. During the process, the bauxite ore is dissolved with caustic soda. A considerable part of aluminium in the ore is leached out then separated from the red mud which is considered as waste by filtration. The red mud, which constitutes at least 35% of the ore body, contains mainly iron, valuable metals such as aluminium, titanium and rare earth elements. Red mud is at the focal point of most of the works because some of the elements in residue are radioactive, the pH value is high and they require large storage areas. Recovery of metals by suitable methods can provide an alternative source of raw materials for different industrial applications, thus reducing the environmental concerns. The purpose of this study is to investigate the behaviour of metals in red mud for the recovery with hydrometallurgical processes. The composition of red mud samples taken from Seydişehir Alumina Plant has been determined by physical and chemical characterization methods. For the removal of the existing metals, hydrochloric acid and citric acid were used with different concentration, temperature and process time. For both acids, it has been determined that the leaching time does not have a significant effect on dissolution, but xiv concentration is an important parameter. While the effect of temperature is high for mineral acid leaching, it exhibits different behavior for organic acid leaching. All of the iron, 84% of titanium and 69% of aluminium in the red mud have been dissolved in 8M HCl solution at 100°C. In addition, leaching efficiencies of some rare earth elements (Sc, La, Ce, Nd, Y) have been found to maximum 8%. Leaching efficiencies of metals in citric acid have decreased as acid concentration increased. The efficiencies of aluminium and calcium at the end of 5 hours have been obtained as 59% and 53% respectively in dissolved 10 g citric acid in 50 mL distilled water. However, rare earth elements and iron leaching yields have been found to be lower than 1%. As a result of the study, the dissolution behavior of the minerals in red mud in hydrochloric acid and citric acid has been revealed. Aluminium and calcium were selectively dissolved in citric acid solution.
Benzer Tezler
- Kırmızı Çamurdan Değerli Metal Kazanımında Pirometalurjik ve Solvometalurjik Yöntemlerin Araştırılması
Investigation of Pyrometallurgical and Solvometallurgical Methods for Recovery of Precious Metals from Red Mud
MEHMET YAŞAR ÇATAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Metalurji MühendisliğiKaramanoğlu Mehmetbey ÜniversitesiMetalurji ve Malzeme Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYDIN RÜŞEN
DR. MEHMET ALİ TOPÇU
- Characterization and recovery of rare earth elements from iron mining sludge
Demir madenciliği çamurundan nadir toprak elemanlarının karakterizasyonu ve geri kazanımı
AZMAT FATIMA SIDDIQUI
Yüksek Lisans
İngilizce
2020
Çevre Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
Prof. Dr. İSMAİL KOYUNCU
Assist. Prof. Dr. BÖRTE KÖSE MUTLU
- Kırmızı çamurdan pirometalürjik yöntemle demirin geri kazanımı
Recovery of iron from red mud by pyrometallurgical method
MUSTAFA VAROL
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Metalurji MühendisliğiAğrı İbrahim Çeçen ÜniversitesiFizik Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SAİD ERAY
DOÇ. DR. ENDER KESKİNKILIÇ
- Sulardan selenyum ve doğal organik maddenin çeşitli doğal ve endüstriyel atık malzemeler kullanılarak giderilmesi
Removal of selenium and natural organic matter from waters using various natural particles and industrial waste materials
SEDA TÖZÜM AKGÜL
Doktora
Türkçe
2015
Çevre MühendisliğiSüleyman Demirel ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NEVZAT ÖZGÜ YİĞİT
- Kırmızı çamurdan kavurma-liç yöntemi ile değerli metal kazanımının araştırılması
Investigation of valuable metal recovery from red mud by roasting-leaching method
HANAE CHOUBI
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Metalurji MühendisliğiKaramanoğlu Mehmetbey ÜniversitesiMetalurji ve Malzeme Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYDIN RÜŞEN