Türkiye'de halk ağzından derleme sözlüğü'nde geçen küçük/küçültme anlamındaki kelimeler
The words meaning small/ lessen that take place in the colloquial language compilation dictionary in Turkey
- Tez No: 514762
- Danışmanlar: PROF. DR. AHMET BURAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Fırat Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 486
Özet
Bir dizi sosyal süreçlerin bileşkesi olan kültür, bir milletin hayat tarzını ifade ederken, tarih sahnesine çıkışından günümüze kadar elde ettiği birikimleri de gözler önüne sermektedir. Zira bugünün hayatı, dünün kültür birikimidir. Toplum olarak köklü bir geçmişe sahip olmamız bu birikimi giderek artırmıştır. Bu sebeple dilimizde mevcut olan ekler ve bu eklere dair oluşturulmuş kavram alanları, her türlü varlığı birbirinden ayırmaya fayda sağlayan, insanlık tarihi kadar eski ve aynı zamanda ona paralel olarak gelişen bir olgudur. Bu olgu insanın, hem kendisi hem de kendi dışındaki insanlarla ve diğer varlık alanlarıyla dil sayesinde iletişim kurmasına olanak sağlar. Bütün insanlar için ortak olan bir bilgi alanı oluşturur ve o alanı nesilden nesile dil yoluyla aktarır. Fakat toplumun bireye bağışladığı en güzel yurt olan dil, kendi başına yaşayamaz. Bireylerin kullanımı ile yaşar. Bu bakımdan dil tarihtir, coğrafyadır, tüm değerlerin yaşadığı alandır. Duyarlılığımızı, düşüncelerimizi, yaratıcılığımızı besleyen en bereketli topraktır. Bu topraklar geçmişi, geleceği ve sonsuzu birlikte kucaklar. Ancak zekâ, duygu ve düşünce sistemi bütün insanlarda ortak olmasına rağmen, zihin faaliyetlerinin sonucu olan ek ve kavramların kelimelerde buldukları anlam farklılık taşıyabilmektedir. Bu itibarla çalışmada, bir şeyin küçüğünü, nicelik ve nitelik olarak gösteren küçültme ekleri, kavramları ve kavram alanları 12 ciltlik Derleme Sözlüğü'nde ayrı ayrı tespit edilip incelenmiştir. Küçültme ekleri ve kavram alanları içerisine giren her türlü ek ve kelime, karşılarına kullanıldıkları anlam ve yöreler yazılarak oluşturulmuş ve bu şekilde tasnifi yapılmıştır. Küçültme eki ve kavram alanlarının yaygın bilinen küçük, ufak, az, minik gibi kelimelerin yanı sıra farklı ek ve kavramlarla da ifade edilmiş olduğu görülmüştür. Çünkü inanılan o dur ki; dilde oluşan ve tespit edilmiş olan küçük/küçültme anlamlarının çeşitliliği, dıştaki tabiat dünyasının küçük bir modeli gibidir. Ve dilimizin söz konusu zenginliğini gözler önüne sermektedir.
Özet (Çeviri)
The culture which is a product of a series of social processes, not only expresses the life style of a nation but also reveals the accumulation that gained from the starting in history scene to these days. Because the life of today is the culture accumulation of yesterday. The reason that we we have a long standing background has increased this accumulation. Therefore the affixes that are existing in our language and the concpetual fields which have been constituted about these appixes, are fact that avail to distinguish all kind of entity, not only as old as history of humanity but also improves collaterally to it. This fact enables the human to communicate with oneself, other people except oneself and the other realm of existence. It constitues an information field that is common for all humanity and transfers this field from generation to generation through language. However, the language which is the most beautiful country that community donated to person, is not able to live oneself. It lives due to person's usage. From this point of wiev, language is history, geography, a field where all values can live. It is the most fertile land that feeds our creativity, our thoughts and our susceptibility. These lands embraces the past, future and infinity. However, though the systemf of intelligence, emotion and idea are common, the meaning which affixes and concepts - that are result of cerebration – find in words, can differ. In this repect, reduction affixes, concepts and conceptual fields those show the smaller of something and fewness of something in terms of quality and quantity, are detected in 12 Volumes of Dictionary of Collation and examined. All kinds of affix and word which are in the scope of the reduction affixes and conceptual fields, are constituted by writing the meaning and region where they are used , to their opposite and classified in this way. It is seen that reduction affixes and conceptual fields are stated with not only words - which are common - such as; small, little, few, tiny but also with different affix and concept. Because it is believed that variety of reduction affix and conceptual field those occured and detected in language, are like a small model of nature world outside. And it also reveals the relevant wealth of our language.
Benzer Tezler
- Söz Derleme Dergisi 'Folklor Sözleri' adlı eserin söz varlığı
Vocabulary of the work called Söz Derleme Dergisi 'Folklor Sözleri'
ALEYNA YEŞİL
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıBayburt ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FERDİ GÜZEL
- Derleme Sözlüğü'nde sağlık ve sağaltmayla ilgili sözler
Words about health and healing in the Compilation Dictionary
FATMA GÜNAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Türk Dili ve EdebiyatıÇağ ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ŞİRVAN KALSIN
- Derleme sözlüğünde sanat ve zanaat ile ilgili kavramların söz varlığı
Art and craft in the dictionary of compilation vocabulary of related concepts
CEREN DEDER
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul Aydın ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SILA GEN KAYA
- Derleme sözlüğünde kadın giyim kuşamının söz varlığı
Vocabulary of womens clothing in derleme sözlüğü
YASEMİN GÜNGÖR
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DilbilimGaziantep ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HASAN KARACA
- Derleme sözlüğü'ndeki giyim kuşam adları
Names of the clothes in collation dictionary
BÜŞRA KARABULUT
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DilbilimFırat ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SÜLEYMAN KAAN YALÇIN