Hz. Peygamber'den nakledilen kıssalar ve hadis usûlü açısından değerlendirilmesi
The value of the stories which were narrated from the prophet (Pbuh) in terms of the hadith methodology
- Tez No: 516904
- Danışmanlar: PROF. DR. BEKİR TATLI
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Kıssa, mesel, Hz. Peygamber'in bilgi kaynağı, hadis, sünnet, israiliyat, şer'u men kablena, aslu's-sened, Qissa/story, mesel, cognitive resources of Prophet Muhammad (pbuh), Israiliyyat, the laws of the people of the book, aslu's-sanad
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çukurova Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 587
Özet
Hz. Peygamber'den Nakledilen Kıssalar ve Hadis Usûlü Açısından Değerlendirilmesi adlı çalışma Hz. Peygamber'den nakledilen kıssaların tespiti ve bunların sened-muhteva değerlendirilmesi mahiyetindedir. Kur'ân kıssaları hakkında pek çok çalışma yapılmasına karşın Hz. Peygamber'den nakledilen kıssalar alanında, özellikle de Türkiye'de yapılmış herhangi bir çalışma görülmemektedir. Bu itibarla konu ile ilgili yapılacak çalışmaların önemli bir boşluğu dolduracağı kanaatindeyiz. Araştırmamızın sağlıklı bir şekilde tamamlanması, ancak temel kaynakları oluşturan hadis musannefatının ve bunlar üzerine yapılan çalışmaların incelenmesi ile mümkündür. Dolayısıyla çalışmanın kaynaklarını daha ziyade hadis alanının temel eserleri; ayrıca bunlar üzerine yapılan çalışmalar, tezimizle ilgili doktora, yüksek lisans tezleri, makale, ansiklopedi maddesi vb. kaynaklar oluşturmaktadır. Çalışmada konu hakkındaki temel kaynaklar refarans alınmakla birlikte yeri geldikçe farklı görüşlerin değerlendirmesine, tespit, tedkik, mukayese ve tenkidine yer verilmiştir. Hz. Peygamber'den nakledilen 33 kıssa tespit etmiş bulunmaktayız. Çalışmamız neticesinde ulaştığımız sonuç bu olmakla beraber, bu sayının kesin olup değişmeyeceğini iddia etmiyoruz. Bu kıssalar 17 sahabî tarafından rivâyet edilmiştir. Hadis rivâyetlerinin genelinde olduğu gibi kıssalarda da rivâyetlerin çoğu Ebû Hüreyre (r.a.) tarafından nakledilmiştir. Bu bağlamda 33 kıssanın 19 tanesini sadece Ebû Hüreyre rivâyet etmiştir. Ancak bir kıssanın tek sahabî râvi tarafından nakledilmesi ona has olmayıp Suheyb b. Sinân er-Rûmî, Ebû Sa'îd el-Hudrî, Abdullah b. Mes'ûd, Abdullah b. Ömer, Abdullah b. Abbâs, Übey b. Ka'b ve Cündüb b. Abdullah el-Becelî'nin de rivâyetlerinde teferrüd ettiği kıssalar bulunmaktadır. Hz. Peygamber'den nakledilen bu kıssalardan iki tanesi Kur'ân-ı Kerim'de, altı tanesi ise Kitab-ı Mukaddes'te geçmektedir; diğer bir kısmı hakkında ise kaynaklarda herhangi bir bilgiye rastlanmamıştır. Bununla birlikte kıssaların bazılarında bunların Hz. Peygamber'e ilham edildiği, bir kısmında bir görüntü şeklinde izlettirildiği, bir tanesinde ise Cebrail tarafından haber verildiği anlaşılmaktadır. Tespit edilen bu kıssaların muhtevalarının ise Allah'a imandan“kişinin kendi iradesi ile hayatına son vermesi”anlamına gelen intihara kadar geniş bir yelpaze arz ettiği görülmektedir. Kıssalardan bir kısmı hem içerdikleri muhteva hem de Ebû Hüreyre tarafından isrâiliyatla irtibatlı olarak rivâyet edildiği gerekçesiyle eleştirilmiştir. Bu eleştiriler daha ziyade mucize, keramet vb. mahiyetteki aklın muhal gördüğü olayları muhtevi kıssalar hakkındadır. Ayrıca kıssanın Kitab-ı Mukaddes'te yer alması da bu hususta etkili olmuştur. Eleştiri konusu edilen rivâyetlerin muhtevaları, temel hadis kaynaklarında ve bunların şerhlerinde farklı açılardan tartışılmış; ancak bunların sıhhatleri itibariyle mevzû olduğu görüşüne yer verilmemiştir. Modern çalışmalarda ise tartışma konusu olan bu kıssalar, hem müsteşrikler hem de birtakım müslüman araştırmacılar tarafından Hz. Peygamber'e nispetinin uygun olmadığı iddiasıyla reddedilmiştir. Tamamının âhâd yolla geldiği anlaşılan kıssaların itikadda delil olmayacağında usûlcüler ittifak etmişlerdir. Muhaddisler ise karinelerle desteklenmiş haber-i vâhidin ilim/bilgi ifade edeceğini belirtmişlerdir. İncelediğimiz kıssaları konularına göre bir taksime tâbi tutacak olursak; iman, ibadet, ahkâm ve güzel ahlâk olmak üzere neredeyse hayatın her alanına dair insanlık için örnek tablolar ve izi takip edilecek bir muhtevanın varlığından söz edebiliriz. Netice olarak Kur'ân kıssaları kadar araştırmaya konu olmayan nebevî kıssalar pekçok yönden ele alınmış ve bu sahadaki boşluk bir nebze de olsa doldurulmaya gayret edilmiştir.
Özet (Çeviri)
This thesis named“The value of the stories which were narrated from the Prophet (pbuh) in terms of the Hadith Methodology”firstly endeavours to determine the stories which were narrated in the Hadith collections and their evaluation according to hadith methodology. The stories of the Quran have been the subject of many scholarly studies unlike the stories of hadith collections especially in Turkey. Hence this study will hopefully fill this gap. In order to reach healthy results the hadith collections have been studied as well as shcolarly works on these collections. Hence many PhD and master thesises have been studied in addition to many other secondary works. In the chapter of the conceptual perspectives, we have identified 33 stories narrated from the Prophet Muhammad (pbuh), having said we do not claim that this number is unchangable. There are 17 narrators of these stories, although Abu Hurayra is the central person who narrated these stories. He himself narrated 19 stories alone by himself. However this is not special to him and other companions also narrated such stories as the only narrator of the story, such as : Suheyb b. Sinân er-Rûmî, Ebû Sa'îd el-Hudrî, Abdullah b. Mes'ûd, Abdullah b. Omar, Abdullah b. Abbâs, Ubey b. Ka'b ve Jundub b. Abdullah el-Bajali. Stories narrated from the prophet (pbuh) are at times mentioned in the Quran and at times in the Bible. Some others having no resources in the holy books. Some of these stories are inspirations to the prophet, in one particular case the prophet was made to watch the incident and at another one, the story was informed to the prophet by the Archangel Jibril. The stories have different subjects varying from believing in God, to committing suicides, hence a wide range of interesting subjects. One of the stories narrated by Abu Hurayra has been criticised by the scholars due to its content and carrying Israiliyyat news. The criticism cantered over the subjects of extraordinary phenomena like miracles, karamat which are contrary to the reason. This story was also criticised because it was in the bible. All these criticism in the classical resources was limited to the content and no one ever blamed this story as fabrication. However, the modern Muslim researchers as well as some orientalists blamed this story as fabrication hence it could not be attributed to the prophet himself. The epistemological value of the stories mostly interested the Usulis rather than the muhaddith scholars. Usulis have consensus over the issue that these stories cannot be taken as a source in faith issues since they are narrated only by a single companion. However Muhaddith scholars think that these ahad narrations carry important information for us. The subjects of the stories can be categorised in the following way: faith, worship, divine rulings, good morality, covering all the walks of life, and setting good examples for the humanity. In conclusion the prophetic stories which were not studied as much as the Quranic ones have been studied thoroughly in this thesis hence endeavouring to fill the gap in this field.
Benzer Tezler
- 'İsrailoğulları olmasaydı et kokmazdı, Havva olmasaydı kadın kocasına ihanet etmezdi' rivayetinin hadis tekniği açısından tahlili
Analysis of the narrative 'Were it not for bani Israel, meat would not decay; and were it not for Eve, no woman would betray her husband' in terms of hadith technique
EMİNE ATAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinFırat ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MUSA ERKAYA
- Halîfe b. Hayyât'ta sahâbe bilgisi
Sahaba knowledge according to Halifa b. Hayyat
ADEM KARAASLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
DinSakarya ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDULLAH AYDINLI
- Hz. Muhammed ve kainat (Hz. Peygamber'den nakledilen kainat ile ilgili rivayetler)
The Prophet Muhammed and the cosmos (The relatings conveyed from prophet Muhammed pertaining to cosmos)
ADEM GÜNEŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
DinCumhuriyet ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. ENBİYA YILDIRIM
- Hz. Peygamber'in sünnetinde çevre duyarlılığı
The Environmental awareness according to the sunnah of The Prophet Muhammad
TUBA AKTEPE
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
DinErzincan Binali Yıldırım ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ İBRAHİM TOZLU
- Hadis tarihinde mehdî konusu, literatürü ve rivayetleri
The subject of mahdi in the science of hadith history, its literature and narrations
KENAN BARLAS
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DinMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET EFENDİOĞLU