Geri Dön

Batı Türkçesi ve Doğu Türkçesinde -sA biçimbirimi ve şart ifadesi üzerine karşılaştırmalı bir çalışma (15. ve 16. yüzyıllardan seçilen metinler örnekleminde

A comparative study on suffix -sa and condition expression at western Turkish and eastern Turkish (In the sample of selected texts from the 15th and 16th centuries)

  1. Tez No: 518329
  2. Yazar: ÇİĞDEM KALEGERİ
  3. Danışmanlar: PROF. DR. AYŞEHAN DENİZ ABİK
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2018
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Çukurova Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 490

Özet

Bu çalışmada Batı Türkçesi ve Doğu Türkçesinde -sA biçimbirimi ve şart ifadesi, 15. ve 16. yüzyıllardan seçilen metinler örnekleminde karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Çalışma kapsamında Batı ve Doğu Türkçelerine ait beşer metin bulunmaktadır. Bunlar, 15. ve 16. yüzyıllarda Doğu Türkçesinden Batı Türkçesine çevrilmiş metinlerden Kitâb-ı Güzîde'nin (Akâid-i İslâm), Mecâlisü'n-Nefâis'in ve Tevârîh-i Mülûk-i Acem'in Doğu Türkçesi ve Batı Türkçesi metinleri ile Gülistan Tercümesi ve Tezkîretü'l-Evliyâ'nın Farsçadan Doğu ve Batı Türkçesine yapılmış çevirileridir. Giriş bölümünde çalışmanın konusu, amacı, önemi, sayıltıları ve sınırlılıkları ile çalışmada kullanılan bazı terimler ile ilgili bilgiler verildikten sonra, ikinci bölümde kuramsal açıklamalar yapılmıştır. Üçüncü bölümde ise araştırma modeli, araştırma evreni ve veri toplamada kullanılan araçlar ile ilgiler bilgiler yer almaktadır. Dördüncü bölümde, Doğu Türkçesi metinlerindeki -sA biçimbiriminin tüm kullanımları ve bunların Batı Türkçesindeki -sA biçimbirimli olan ve olmayan karşılıkları verilmiştir. Beşinci bölümde ise yalnızca Batı Türkçesinde -sA biçimbirimli olan yapılar sınıflandırılmıştır. Altıncı bölümde, -sA biçimbirimli yapılar, söz öbeği ve cümle ögesi oluşları bakımından, yedinci bölümde ise şart anlamı içermeleri ve içermemeleri bakımından tasnif edilmiştir. Şart anlamı taşımayan yapılar içerisinde, dilek, gereklilik ve yeterlilik anlamı taşıyan -sA biçimbirimli yapılara da yer verilmiştir. Sekizinci bölümde, Batı ve Doğu Türkçesi metinlerinde -sA biçimbirimi ile birlikte kullanılan bağlaçlar belirlenip, şartın basit ve birleşik çekimleriyle kullanılışlarına göre sınıflandırılmıştır. Dokuzuncu bölümde ise -sA biçimbirimini kullanmadan, şart ifade eden birimler tespit ve tasnif edilmeye çalışılmıştır. Çalışma, bulguların yorumlanması ve elde edilen sonuçların paylaşılması ile tamamlanmıştır.

Özet (Çeviri)

In this study, the -sA morpheme and conditional expression in Eastern Turkish and Western Turkish have been studied comparatively in the sample of texts selected from the 15th and 16th centuries. In the scope of the study, there are five texts of Western and Eastern Turkish. These are the Eastern and Western Turkish texts of Kitâb-ı Güzîde (Akâid-i İslâm), Mecâlisü'n-Nefâis and Tevârîh-i Mülûk-i Acem which are translated from Eastern Turkish to Western Turkish in the 15th and 16th centuries and also the texts of Gülistan Tercümesi and Tezkîretü'l-Evliyâ that are translated from Persian to both Eastern and Western Turkish in the same centuries. After giving information about the subject, aim, importance, supposition and limitations of the study and also some terms used in the study in the introduction part, the theoretical explanations were made in the second chapter. In the third chapter, the information about research model, research universe and the methods used in collecting data are included. In the fourth chapter, all the uses of the -sA morpheme in the Eastern Turkish texts and their equivalents in the Western Turkish which are with or without -sA morpheme are given. In the fifth chapter, the structures with -sA morpheme only in Western Turkish are classified. In the sixth chapter, the structures with -sA morpheme are classified in terms of being a word group or an element of a sentence and in the seventh part they are classified in terms of having or not having conditional expression. Within the structures that do not have conditional expression, the structures which means wish, necessity and sufficiency also take place. In the eighth chapter, the conjunctions used with -sA morpheme in the texts of Western and Eastern Turkish are identified and they are categorized according to their use as a simple or a compound conjugation. In the ninth chapter, it has been tried to identify and classify the units expressing the condition without using -sA morpheme. The study was completed with the interpretation of the findings and the sharing of the results obtained.

Benzer Tezler

  1. Nesimi divanının gramer yönüyle incelenmesi

    The research of nesimi divan grammatically

    ZEYNEP YİĞİTSÖZLÜ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2007

    Türk Dili ve EdebiyatıNiğde Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    Y.DOÇ.DR. MUZAFFER AKKUŞ

  2. Ermeni harfli 'İnciler' isimli Türkçe dua kitabının Türk latin alfabesine aktarımı ve ses bilgisi

    Transcription to Turkish latin alphabet and phonology of Turkish prayer book written with Armenian letters called 'Koharner'

    AYLA KANDEMİR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2016

    Türk Dili ve EdebiyatıNevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MEHMET DURSUN ERDEM

  3. Yabancılara Türkçe öğretiminde ders materyalleri çok dilli bir sözlük örneği

    Course materials in Turkish teaching to foreigners a multilingual dictionary sample

    TALHA GÖKTENTÜRK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2016

    Eğitim ve ÖğretimMarmara Üniversitesi

    Türkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. SİNAN KAÇALİN

  4. Oğuz grubu Türk şivelerinde sözcük türleri

    The word types in the Turkish vernaculars of Oguz group,

    SEBAHAT ARMAĞAN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2017

    DilbilimCumhuriyet Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. H. İBRAHİM DELİCE

  5. Lutfi Divanı ile Ahmed-i Da'i Divanı'nın ses ve şekil bilgisi açısından karşılaştırılması

    Lutfi Divan comprasion Ahmed-i Da'i Divan in terms of voice and morphological

    VOLKAN GÜNAY

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2013

    Türk Dili ve EdebiyatıCumhuriyet Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. BİLAL YÜCEL

  6. Özbek Türkçesinin leksikolojisi

    Başlık çevirisi yok

    SELAHİTTİN TOLKUN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1994

    Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul Üniversitesi

    Eski Türk Dili Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. NURİ YÜCE