Batı Türkçesi ve Doğu Türkçesinde -sA biçimbirimi ve şart ifadesi üzerine karşılaştırmalı bir çalışma (15. ve 16. yüzyıllardan seçilen metinler örnekleminde
A comparative study on suffix -sa and condition expression at western Turkish and eastern Turkish (In the sample of selected texts from the 15th and 16th centuries)
- Tez No: 518329
- Danışmanlar: PROF. DR. AYŞEHAN DENİZ ABİK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çukurova Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 490
Özet
Bu çalışmada Batı Türkçesi ve Doğu Türkçesinde -sA biçimbirimi ve şart ifadesi, 15. ve 16. yüzyıllardan seçilen metinler örnekleminde karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Çalışma kapsamında Batı ve Doğu Türkçelerine ait beşer metin bulunmaktadır. Bunlar, 15. ve 16. yüzyıllarda Doğu Türkçesinden Batı Türkçesine çevrilmiş metinlerden Kitâb-ı Güzîde'nin (Akâid-i İslâm), Mecâlisü'n-Nefâis'in ve Tevârîh-i Mülûk-i Acem'in Doğu Türkçesi ve Batı Türkçesi metinleri ile Gülistan Tercümesi ve Tezkîretü'l-Evliyâ'nın Farsçadan Doğu ve Batı Türkçesine yapılmış çevirileridir. Giriş bölümünde çalışmanın konusu, amacı, önemi, sayıltıları ve sınırlılıkları ile çalışmada kullanılan bazı terimler ile ilgili bilgiler verildikten sonra, ikinci bölümde kuramsal açıklamalar yapılmıştır. Üçüncü bölümde ise araştırma modeli, araştırma evreni ve veri toplamada kullanılan araçlar ile ilgiler bilgiler yer almaktadır. Dördüncü bölümde, Doğu Türkçesi metinlerindeki -sA biçimbiriminin tüm kullanımları ve bunların Batı Türkçesindeki -sA biçimbirimli olan ve olmayan karşılıkları verilmiştir. Beşinci bölümde ise yalnızca Batı Türkçesinde -sA biçimbirimli olan yapılar sınıflandırılmıştır. Altıncı bölümde, -sA biçimbirimli yapılar, söz öbeği ve cümle ögesi oluşları bakımından, yedinci bölümde ise şart anlamı içermeleri ve içermemeleri bakımından tasnif edilmiştir. Şart anlamı taşımayan yapılar içerisinde, dilek, gereklilik ve yeterlilik anlamı taşıyan -sA biçimbirimli yapılara da yer verilmiştir. Sekizinci bölümde, Batı ve Doğu Türkçesi metinlerinde -sA biçimbirimi ile birlikte kullanılan bağlaçlar belirlenip, şartın basit ve birleşik çekimleriyle kullanılışlarına göre sınıflandırılmıştır. Dokuzuncu bölümde ise -sA biçimbirimini kullanmadan, şart ifade eden birimler tespit ve tasnif edilmeye çalışılmıştır. Çalışma, bulguların yorumlanması ve elde edilen sonuçların paylaşılması ile tamamlanmıştır.
Özet (Çeviri)
In this study, the -sA morpheme and conditional expression in Eastern Turkish and Western Turkish have been studied comparatively in the sample of texts selected from the 15th and 16th centuries. In the scope of the study, there are five texts of Western and Eastern Turkish. These are the Eastern and Western Turkish texts of Kitâb-ı Güzîde (Akâid-i İslâm), Mecâlisü'n-Nefâis and Tevârîh-i Mülûk-i Acem which are translated from Eastern Turkish to Western Turkish in the 15th and 16th centuries and also the texts of Gülistan Tercümesi and Tezkîretü'l-Evliyâ that are translated from Persian to both Eastern and Western Turkish in the same centuries. After giving information about the subject, aim, importance, supposition and limitations of the study and also some terms used in the study in the introduction part, the theoretical explanations were made in the second chapter. In the third chapter, the information about research model, research universe and the methods used in collecting data are included. In the fourth chapter, all the uses of the -sA morpheme in the Eastern Turkish texts and their equivalents in the Western Turkish which are with or without -sA morpheme are given. In the fifth chapter, the structures with -sA morpheme only in Western Turkish are classified. In the sixth chapter, the structures with -sA morpheme are classified in terms of being a word group or an element of a sentence and in the seventh part they are classified in terms of having or not having conditional expression. Within the structures that do not have conditional expression, the structures which means wish, necessity and sufficiency also take place. In the eighth chapter, the conjunctions used with -sA morpheme in the texts of Western and Eastern Turkish are identified and they are categorized according to their use as a simple or a compound conjugation. In the ninth chapter, it has been tried to identify and classify the units expressing the condition without using -sA morpheme. The study was completed with the interpretation of the findings and the sharing of the results obtained.
Benzer Tezler
- Nesimi divanının gramer yönüyle incelenmesi
The research of nesimi divan grammatically
ZEYNEP YİĞİTSÖZLÜ
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
Türk Dili ve EdebiyatıNiğde ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. MUZAFFER AKKUŞ
- Ermeni harfli 'İnciler' isimli Türkçe dua kitabının Türk latin alfabesine aktarımı ve ses bilgisi
Transcription to Turkish latin alphabet and phonology of Turkish prayer book written with Armenian letters called 'Koharner'
AYLA KANDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Türk Dili ve EdebiyatıNevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET DURSUN ERDEM
- Yabancılara Türkçe öğretiminde ders materyalleri çok dilli bir sözlük örneği
Course materials in Turkish teaching to foreigners a multilingual dictionary sample
TALHA GÖKTENTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Eğitim ve ÖğretimMarmara ÜniversitesiTürkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SİNAN KAÇALİN
- Oğuz grubu Türk şivelerinde sözcük türleri
The word types in the Turkish vernaculars of Oguz group,
SEBAHAT ARMAĞAN
Doktora
Türkçe
2017
DilbilimCumhuriyet ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. H. İBRAHİM DELİCE
- Lutfi Divanı ile Ahmed-i Da'i Divanı'nın ses ve şekil bilgisi açısından karşılaştırılması
Lutfi Divan comprasion Ahmed-i Da'i Divan in terms of voice and morphological
VOLKAN GÜNAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Türk Dili ve EdebiyatıCumhuriyet ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BİLAL YÜCEL
- Özbek Türkçesinin leksikolojisi
Başlık çevirisi yok
SELAHİTTİN TOLKUN
Yüksek Lisans
Türkçe
1994
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiEski Türk Dili Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURİ YÜCE