Doğal taşın mekandaki kimliği üzerine bir değerlendirme
A review on the identity of natural stone in a place
- Tez No: 521267
- Danışmanlar: DOÇ. ÖZKAL BARIŞ ÖZTÜRK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, İç Mimari ve Dekorasyon, Architecture, Interior Design and Decoration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İç Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 63
Özet
Tezin konusu olan Doğal Taşın Mekandaki Kimliği'ni ele alırken, doğal taşın hem geçmişten günümüze hangi süreçlerden geçtiğini, hem de doğal taşın özellikle geleneksel dünyadaki öneminden dolayı, geleneksel dünya ile modern dünya arasındaki benzerlik ve farklılıklar karşılaştırmalı olarak değerlendirilmektedir. Doğal taşın mekandaki izlerinin öncelikle bu tarihsel bağlamda değerlendirilmesi, sonraki konu başlıklarının daha sağlıklı bir şekilde anlaşılması açısından önem taşımaktadır. Dolayısıyla ilk bölüm, geleneksel ile modern kültürler arasında çıkan çatışmaları gözlemleyerek, bu çatışmaların nedenlerini açığa çıkarmaktadır. Geleneksel ve modern süreçlerde oluşturulan mekan kavramından yola çıkarak, bu dönemlere ait formların öznenin her iki bakış açısıyla nesne ile olan mesafeleri, güncel ve tarihsel açılardan ele alınmaktadır. Bu güncel ve tarihsel süreçlere dahil olan akım ve üsluplar arasında bir analoji kurulup, ayrıca bunların dışında kalan kavramların da ayrışma noktaları incelenmektedir. Bahsedilen kavramların yerellik ile evrensellik iddialarının yapısal olarak formlara olan yansımalarına da değinilerek, aynı zamanda politik ve ticari ilişkileri de sorgulanmaktadır. Bir sonraki bölümde, öznenin doğal taşı bir nesne olarak kavraması ve estetik değer yüklemesi ile oluşan bütünlüğün mekandaki yeri ve doğal taş üzerindeki etkileri irdelenmektedir. Bu bağlamda öznenin doğal taş'ı, estetik değer olgusu bakımından nasıl bir diyalektik süreç içerisinde kavradığı ve kavradığı nesne üzerinde nasıl bir tavır aldığı açıklanmaktadır. Öznenin kavradığı ve algıladığı nesne ile sübjektif bir ilişki kurması ve bu ilişkiye estetik hoşlanma ve estetik hazzın dahil olmasıyla, nesnenin özne tarafından estetik bir tavırla değerlendirilme süreci başlamaktadır. Öznenin aldığı bu estetik tavır doğrultusunda, ortaya çıkabilecek diğer değer kavramları olan bilgisel ve ekonomik tavırların, öznede oluşan estetik değer olgusuna dahil olup olamayacakları da örnekler üzerinden değerlendirilmektedir. Bu değerlendirmeden sonra öznenin doğal taş üzerindeki estetik değer olgusunu, ne bakımdan güzel olarak nitelendireceği açıklanmaktadır. Bu bağlamda nesneye addedilen güzel söyleminin, günümüz mekan tasarımları açısından pratik-ekonomik bir bakış açısı ile değerlendirilmesi, nesnede nasıl bir güzel tanımlamasına dönüşeceği değerlendirilmektedir. Bu değerlendirme, geçmişten günümüze uzanan bir süreç içerisinde ele alındığında, nesnedeki güzellik tanımlamasının yarar (fayda) sınırlandırılmasıyla karşı karşıya kaldığı ve bu durumun da nesnenin öz güzelliğini perdelediği gözlemlenmektedir. Nesne üzerindeki bu yaklaşımlar doğal taş ile ilişkilendirilerek, doğal taş'ın mekan kavramındaki değeri ve bu değerin pratik-ekonomik bir değere dönüşmesi, onun bir kimliksizleşmeye ve değersizleşmeye doğru gitmekte olduğuna işaret etmektedir. Doğal taşın markalaşma süreci ve mekandaki aidiyetinin sorgulanmasında; üretici, tasarımcı ve izleyici açısından, günümüzde nasıl bir değer kavramıyla ele alındığının ve bunun sonucunda doğal taş'ın nasıl bir kimliklendirme girişimiyle mekandaki aidiyetini koruduğunun değerlendirmesi yapılmaktadır. Son bölümde ise doğal taş'ın salt nesne kökeni incelenmekte olup, var olduğu çevreyle bir bütün olarak ilişkilendirilmesi sonucunda öz varlığının değerlendirilmesi yapılmaktadır. Doğal taş'ın sahip olduğu öz niteliklerin var olduğu çevre ile ilgili bir oluşum durumunu kapsaması, onun öz kimliğinin oluşmasında da belirleyici bir rol oynamaktadır. Bu bağlamda doğal taşın salt nesne varlığından araç nesnesine (nesnelleştirilmiş nesne) dönüştürülmesi ve sanat yapıtındaki varlığının izleri de, onun salt nesne kimliğinde vücut bulmaktadır. Doğal taşın sanat yapıtındaki varlığının değerlendirilmesinde, özne ve nesne birlikteliğinden varlık kazanan sanat yapıtının ortaya çıkış sürecindeki belirleyici etkenler, örnekler ile açıklanmaya çalışılmıştır. Bu verilen örneklerle, öznenin sanat yapıtını nasıl bir değerlendirme ile ele alması gerekliliğine vurgu yapılmak istenilmiştir. Bu kapsamda doğal taş'tan varlık kazandırılan bir sanat yapıtının, varlığının bir parçası olan çevre-mekan ilişkisi içerisinde, yapıtın yapıt varlığındaki yeri değerlendirilmiştir. Bu değerlendirme sonucunda, izleyicinin bir bütün olarak ele aldığı biçimlenişin, yapıt ve izleyici arasında oluşan bağı ile nesne (doğal taş), yapıttaki varlığını sürdürmeye devam etmektedir. Aksi takdirde varlık alanından koparılan bir sanat yapıtının, onu tanımlayan kimliğinin kaybolması ve bir araç nesnesi gibi işlevini tamamlayıp kenara atılması kaçınılmaz görünmektedir. Doğal taş'ın tasarım nesnesindeki varlık izlerinin aranması, salt nesnenin araç nesnesine dönüştürülmesi ile başlayan bir sürecin konu edilmesini gerekli kılmaktadır. Bu bağlamda 'doğal taş', öz varlığında olan niteliksel özellikler doğrultusunda tasarım nesnesindeki kimliğine sahip olmaktadır. Fakat bu süreç, onun varlık kazandığı nesnede kendisinden beklenilen işlevi karşılaması durumuna kadar geçerlidir. Gelişmekte olan teknoloji, günümüzde doğal taş'ın betimleyici yapısının, bir kimliksizleştirme ve değersizleştirme girişimiyle karşı karşıya kalmasına neden olmaktadır. Belirtilen bu durum, doğal taş'ın günümüz için geçici bir zevk nesnesi gibi görülmesine ve dolayısıyla da kolay tüketilebilen bir malzeme olarak algılanmasına neden olmaktadır. Doğal taş'ın işlevine uygun olmayan yanlış kullanımı ve mekanlarda bir süs objesi tavrına maruz bırakılması, onun nitelendirildiği 'şey' üzerinde varlığını kaybetmesine neden olmaktadır. Geçmişteki örnekler üzerinden değerlendirildiğinde ise, doğal taşın işlevsel olarak doğru kullanımı, varlığını uzun süre koruyabilmesinde önemli bir yer tutmaktadır. Dolayısıyla öznenin dikkat etmesi gereken şeyler, bu ipuçlarını doğru okumak, benimsemek ve yaratıcılığını da ortaya koyarak doğal taşın kimliğiyle estetik değerleri buluşturmaktır. Ancak o zaman doğal taş, tasarım nesnelerinde varlığını koruyabilir ve bu sayede onun üzerinde oluşturulan kimliksizleştirme girişimleri de engellenmiş olur. Doğal taşın mekandaki kimliğinin bu başlıklar üzerinden ele alınması ile; salt nesne kimliğinin tarihsel süreçte nasıl bir değişime uğradığı açıklanmakta olup, onun estetik açıdan nasıl değerlendirilmesi gerektiği ve özne-nesne ilişkisinin hangi doğrultuda yeniden tanımlanabileceği amaç edinilmiştir.
Özet (Çeviri)
While the 'identity of natural stone in a place' that constitutes the subject of the thesis is addressed, the processes that natural stone has gone through from the past to present are reviewed; and in addition, the similarities and differences between the traditional and the modern worlds are comparatively reviewed because of the importance of natural stone in particular in the traditional world. Reviewing the traces of natural stone in a space primarily in this historical context is important to better understand the following subject headings. Therefore, the first chapter observes the conflicts between traditional and modern cultures, and reveals the causes of these conflicts. Based on the concept of 'space' that has been created in traditional and modern processes, the distances of the forms belonging to these periods with the object are addressed according to the current and historical aspects, form the both points of view of the subject. An analogy is established between trends and styles involved in these current and historical processes, and on the other hand, the differentiation points of the concepts other than these are investigated. The reflections of the locality and universality claims regarding the aforementioned concepts, on structural forms, are also mentioned; and at the same time, their political and commercial relations are questioned. The next chapter examines the place of the entireness—originates when the subject perceives natural stone as an object and assigns an aesthetic value to it—in a space as well as its effects on natural stone. In this context, the chapter explains the nature of the dialectical process, in which the subject perceives natural stone in terms of aesthetic value; and the attitude that he/she assumes regarding the object that he/she perceives. The process in which the subject evaluates object with an aesthetic attitude starts when he/she establishes a subjective relationship with the object that he/she perceives and comprehends, and when this relationship includes aesthetic enjoyment and aesthetic pleasure. Whether or not the informational and economic attitudes—among the other value concepts that may emerge in line with such attitudes that the subject assumes—will be involved in the aesthetic value phenomenon that will originate in the subject are also reviewed through examples. After this review, in what respect the subject will qualify the aesthetic value phenomenon on the natural stone is explained. In this context, the kind of the description of 'beautiful', to which the expression 'beautiful' attributed to an object will converted, is reviewed from a practical-economic point of view, in terms of today's space designs. In this review, it is observed that the description of 'beauty' regarding an object encounters the limitation of benefit, when evaluated in a process from the past to present, and this curtains the intrinsic beauty of the object. The value of natural stone in the space concept, and converting this value to a practical-economic value by associating these approaches regarding an object with natural stone, indicates that it is going towards loss of identity and unworthiness. The kind of value concept, with which natural stone is addressed today in terms of manufacturer, designer and viewer, and the kind of identification attempt, with which natural stone maintains its belongingness in the space as a result of this are reviewed when questioning the branding process of natural stone and its belongingness in the space. In the last chapter, the absolute objective root of natural stone is examined, and its self-entity is evaluated based on the results of its association, as a whole, with its surrounding environment. The fact that the attributes of natural stone cover a formation circumstance related to its surrounding environment plays a determinative role in the formation of its self-identity. In this context, conversion of natural stone from an absolute objective entity to an instrumental object (objectified object), and the traces of its existence on an artwork, come into existence in its absolute objective entity, as well. In the review of the entity of natural stone in an artwork, the determinant factors in the creation process of the artwork that comes into existence as a result of the togetherness of the subject and object are explained with examples. These given examples are intended for emphasizing the way of reviewing, with which the subject should address the artwork. In this context, the place of an artwork in its entity is reviewed within the scope of the environment-space relationship, which is a part of the entity of an artwork created from natural stone. The configuration that the viewer addresses as a whole in consequence of this review as well as the object (natural stone) with its bond formed between the artwork and the viewer maintain their presences in the artwork. Otherwise, it is considered inevitable that an artwork torn from its place of entity will lose its identity that defines it, and will be left aside after completing its function like an instrumental object. The search for the entity traces of a natural stone in a design object makes it necessary to mention about a process that starts with the conversion of natural stone from an absolute objective to an instrumental object. In this context, the 'natural stone' has its identity in the design object, in line with the qualitative characteristics of its self-entity. However, this process is valid as long as it provides the function expected from it, in the object where it has come into existence. Due to the ever-developing technology, the descriptive structure of natural stone today encounters an attempt to make it lose its identity value. As a result of the mentioned situation, natural stone is today seen as a temporary pleasure object; and therefore, it is perceived as an easily consumable material. The misuse of natural stone, which is not compatible with its function, and its exposure to an attitude considering it as an ornamental object in places, cause it to lose its entity on the 'thing', with which it is characterized. When reviewed through the examples from the past, functionally proper use of natural stone has an important place in its ability to maintain its entity for a long time. Hence, the things that the subject should take into consideration are to adopt and read these tips correctly, and bring the identity of natural stone together with its aesthetic values. Only then natural stone can maintain its presence in design objects, and by this means, the de-identification attempts can be prevented. By addressing the identity of natural stone in the place, on the basis of these headings, the nature of the change that its absolute objective identity has undergone in the historical process is explained. It is intended to reveal the required way of reviewing natural stone in terms of aesthetics, and the direction, in which the subject-object relationship can be defined.
Benzer Tezler
- Urban ecotherapy: A comparative evaluation on the therapy potentials of park features in Istanbul
Kentsel ekoterapi: İstanbul'daki park özelliklerinin terapi potansiyelleri üzerine karşılaştırmalı bir değerlendirme
DİDEM KARA
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiKentsel Tasarım Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜLDEN DEMET ORUÇ
- Osmanlı estetizmi ve Aşiyan
Ottoman aestheticism and Aşiyan
UFUK DEMİRGÜÇ
Doktora
Türkçe
2023
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZEYNEP KUBAN TOKGÖZ
- Modernist mekanın evrimi yüzyıl başı modern mekan düşüncesinin günümüze yansımaları
Evolution of the modernist space
EMİN BALKIŞ
- Eve ototopografik bir bakış: Evin yaratıcı kayıtlarla film düzleminde yeniden üretimi
An autotopographical look at home: The filmic reproduction of home through creative recordings
MERT ZAFER KARA
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Güzel Sanatlarİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MELTEM AKSOY
DR. BİHTER ALMAÇ
- Kentsel açık mekân olarak caddelerin kalite kriterleri bağlamında değerlendirilmesi ve kavramsal bir model önerisi: Van Cumhuriyet Caddesi örneği
The evaluation of main streets as urban open space in context of quality criteria and a conceptual model proposal: The case of Van Cumhuriyet Main Street
ASUDE BOLAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiKentsel Tasarım Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ İSMAİL EREN KÜRKÇÜOĞLU