Açık kamusal mekan tasarımında çocuk katılım yöntemlerinin etkinlik düzeyi değerlendirmesi
Evaluating the effectiveness of children participation methods in open public space design
- Tez No: 521655
- Danışmanlar: DOÇ. DR. EBRU FİRİDİN ÖZGÜR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Şehircilik ve Bölge Planlama, Urban and Regional Planning
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Kentsel Tasarım Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 192
Özet
Çocukların açık kamusal mekan tasarımına katılımı sürecinde ele alınacak model ve izlenecek yöntemler, etkin bir tasarım süreci ve çocuklar için yaşanabilir mekanlar yaratmak adına önemlidir. Bu nedenle karmaşık bir yapı olan çocuk katılımı sürecinde kullanılan yöntemlerin ne kadar etkili olduğu, katılım süreci planlanırken genelde göz ardı edilmektedir. Oysaki çocuk dostu açık kamusal mekanlar oluşturabilmek, çocuk katılımıyla sağlanabileceği gibi bu süreçte seçilen model ve yöntemin ne kadar etkili olduğu ile doğrudan ilişkilidir. Bu nedenle Açık Kamusal Mekan Tasarımında Çocuk Katılım Yöntemlerinin Etkinlik Düzeyi Değerlendirmesi adlı bu çalışmada açık kamusal mekan tasarım süreçlerinde uygulanan çocuk katılım yöntemlerinin tasarım/uygulama sürecinde etkinlik düzeylerini değerlendirmeye yönelik bir çerçeve ortaya konması amaçlanmıştır. Çalışma kapsamında, planlama ve tasarım alanında tanımlanan farklı çocuk katılım modelleri ve yöntemlerinin neler olduğu; açık kamusal mekan tasarımına çocukların katılımında kullanılan yöntemlerin neler olduğu ve nasıl uygulandığı; açık kamusal mekan tasarımında çocuk katılım yöntemlerinin etkinlik düzeylerini değerlendirmeye yönelik kriterlerin neler olduğu ve bu kriterlerin nasıl uygulandığı cevaplanmaya çalışılan araştırma alt sorularıdır. Tez çalışması kapsamında literatürde tanımlanan katılım kavramı, çocuk katılım modelleri, farklı çocuk katılım yöntemleri ve etkinlik değerlendirme kriterleri ayrıntılı olarak incelenmiştir. Katılım kavramının farklı tanımları bulunsa da gerçek anlamıyla çocuk katılımı, çocukların karar verme süreçlerine dahil edilmesi, kararlara müdahale edebilmesi olarak tanımlanabilir. Literatürde yer alan farklı çocuk katılım modellerinin ve katılım düzeylerinde ise çocuk ve yetişkin/tasarımcı/profesyonel arasındaki güç-yetki dağılımının nasıl yapıldığı oldukça önemlidir. Çocuk katılım modellerinde çocukların kararlara etki gücü arttıkça katılım düzeyinin de yükseleceği vurgulanmaktadır. Ardından çocuk katılımında etkinlik değerlendirmesinin nasıl yapıldığına dair yöntemler araştırılarak, literatürde belirlenmiş değerlendirme kriterleri ele alınmıştır. Yapılan incelemede katılım sürecinin değerlendirmesine dair literatürde yapılmış çeşitli çalışmalar ya da katılım sürecini uygulayan kurum ve kuruşlar tarafından yayınlanan bir takım standartlar olsa da, yapılan literatür taraması sonucunda, çocuk katılım yöntemlerini etkinliğini değerlendirebilecek net yaklaşımların geliştirilmediği görülmüştür. Yapılan literatür taraması ve değerlendirmesinin ardından bu çalışmada da çocuk katılımının sağlandığı açık kamusal mekan tasarımı süreçlerinde kullanılan yöntemlerin etkinliğini değerlendirmeye yönelik on kriterden oluşan bir kriter dizini belirlenmiştir. Bunlar karara etki, tasarıma etki, katılım aşaması, kaynaklara erişim, şeffaflık, gönüllülük, çocuk dostu, kapsayıcılık, eğitim ile desteklenen ve hesap verebilirlik kriterleridir. Uygulamada kullanılan çocuk katılım yöntemlerini irdelemek için çocukların katılımlarının sağlandığı altı uygulama örneği incelenmiştir. Projelerin incelemelerinin ardından, projelerde kullanılmış ve literatürde tanımlanmış olan 11 farklı katılım yöntemi belirlenmiştir. Belirlenen çocuk katılım yöntemlerinin etkinlik değerlendirme kriterlerini sağlayıp sağlamadığı üzerinden derecelendirildiği matrisler ve grafikler oluşturularak etkinlik düzeyi değerlendirmesi yapılmıştır. Örnek projelerin etkinlik düzeyi değerlendirmesinde, her bir proje kendi koşullarını ve öznelliklerini taşıdığı için kriterlerin değerlendirmesi açısından kesin yargılara ulaşabilmenin oldukça zordur. Ancak yöntemlerin farklı projelerde ya da bir projenin farklı aşamalarında kullanılış biçimi etkinlik düzeyi açısından farklılıklar getirdiğinden, her yöntemin etkili olduğu ve olamadığı yönlerinin belirlenmiş olması, proje süreçlerinde yöntemlerin geliştirilerek ve çeşitlendirilerek daha etkin hale getirilebilmesinde bir çerçeve sunmaktadır. Örnek projeler üzerinden yapılan bu değerlendirmede katılımı sağlamaya yönelik birden fazla yöntemin kullanıldığı, katılımcı profiline ve projenin amacına göre farklı yöntemlerin tercih edildiği, farklı katılım yöntemlerinin kullanılması farklı düzeylerde katılımı sağlarken, aynı yöntemin uygulamalardaki alternatif kullanımları katılım düzeyi ve etkinliğini değiştirebildiği görülmüştür. Bu nedenle projeden elde edilmek istenen sonuca, projenin gerçekleştirilme amacına ve katılımcı profiline (kültür, yaş, engel grubu, yetenek vb.) uygun yöntemlerin belirlenmesi ve uygulanması, katılımcı profiline uygun olarak yöntemlerin çeşitlendirilmesi ve bu yöntemlerin ihtiyaca göre proje süreci içerisinde farklı aşamalarda farklı amaçlarda tekrarlanması, projenin katılımcı sürecinin etkinliğinin arttırılması açısından oldukça önemlidir. Sonuç olarak, açık kamusal mekan tasarımında uygulanan çocuk katılım süreçlerinde kullanılan yöntemlerin etkinliğinin belirlenmesinin, gelecekte daha etkili katılım süreçlerinin planlanmasında kolaylık sağlayacağı ve yapılacak çocuk odaklı katılımcı açık kamusal mekan tasarımında seçilecek katılım yöntemleri için yol gösterici olacağı düşünülmektedir.
Özet (Çeviri)
The model to be considered in the process of participation of children in the design of open public spaces and the methods to be followed are important for creating an efficient design process and livable spaces for children. For this reason, the complexity of the methods used in the child participation process, which is a complex structure, is often ignored when the participation process is planned. On the other hand, being able to create child-friendly open public spaces is directly related to the effectiveness of the chosen model and method in this process as it can be achieved with child participation. For this reason, in this study named“Evaluating The Effectiveness of Children Participation Methods in Open Public Space Design”, it is aimed to establish a framework for evaluating the efficiency levels of child participation methods applied in open public space design processes in the design/implementation process. Within the scope of the study, what are the different child participation models and methods defined in the field of planning and design; what are the methods used in the participation of children in the design of open public spaces and how they are applied; what about the criteria for evaluating the effectiveness levels of child participation methods in open public space design and how these criteria are applied is the research sub-questions to replies. In the thesis study, participation description, child participation models, different child participation methods and efficiency evaluation criteria defined in the literature are examined in detail. Although there are different definitions of participation description, child participation in the true sense can be defined as involvement of children in decision making processes and intervention in decisions. It is very important how is done the distribution of power-authority between child and adult/designer/professional in different child participation models and participation levels in the literature. In the children's participation models is emphasized that will increase the level of participation as children become more influential in decisions. Then, methods of evaluating the effectiveness in child participation were investigated and the evaluation criteria determined in the literature were discussed. Although there have been a number of studies in the literature on the evaluation of the pariticipation process in the review or a number of standards published by the institutions and institutions, it has been observed that clear approaches to evaluating the effectiveness of child participation methods have not been developed as a result of the literature review.After reviewing the literature, in this study identified a set of criteria for evaluating the effectiveness of the methods used in the open public space design process in which child participation was provided. These are the criteria accountability, access to resources, transparency, volunteering, child friendly, inclusiveness, stage of participation, design impact, decision impact and supported with education. In order to examine the methods of child participation used in practice, six examples of applications provided by children's participation were examined. Following the reviews of the projects, 11 different participation methods were determined which were used in the projects and defined in the literature. Matrixes and graphs were used to assess the level of effectiveness by determining whether or not the selected child participation methods met the criteria for evaluating effectiveness. In evaluating efficiency levels of sample projects, each project carries its own circumstances and subjectivity, so it is difficult to reach definitive judgments in terms of evaluating the criteria. However, since the way in which the methods are used in different projects or at different stages of the project bring about differences in efficiency level, the fact that the methods are effective and can not be determined for each method provides a framework in which the methods can be developed and diversified and more effective in the project processes. It has been observed that more than one method for participating in this evaluation is used on the sample projects, different methods are preferred according to the participant's profile and the purpose of the project, use of different participation methods enables participation at different levels and alternative uses of the same method can change the participation level and effectiveness. For this reason, the desired outcome of the project is the determination and application of suitable methods for the purpose of the project and the participant profile (culture, age, barriers, talent, etc.), diversification of the methods in accordance with the participant profile, and the need for these methods at different stages in the project process is very important in terms of increasing the effectiveness of the participatory process of the project. In conclusion, it is considered that evaluationing of the effectiveness of the methods used in the child participation processes applied in open public space design will facilitate the planning of the more effective participation processes in the future and will be a guide for the participation methods.
Benzer Tezler
- Çocukların kentsel yaşama katılımlarında sokak mekânının önemi
The importance of street concept in children's participition in urban life
SEVGİ GENÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Peyzaj MimarlığıYıldız Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NİLGÜN ÇOLPAN ERKAN
- Kentteki oyun alanları üzerine eleştirel bir okuma: Beyoğlu örneği
Critical reading on playgrounds in the city: Beyoğlu example
DERYA İYİKUL KOTAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MELTEM AKSOY
- Universal design for social inclusivity andsustainability: A case study in Cyrene, Libya
Sosyal kapsayıcılık ve sürdürülebilirlik için evrensel tasarım: Libya, Kirene'de bir alan çalışması
AHMED A. M. KHANFER
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
MimarlıkBahçeşehir ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SALİH CEYLAN
- Fiziksel çevre - çocuk ilişkileri, açık oyun mekanları ve çocuk dostu çevre kriterleri üzerine bir değerlendirme; bakırköy ve beylikdüzü örnekleri
Physical environment ? child relations , outdoor play spaces and criterias of child-friendly environment; bakirköy & beylikdüzü samples
FÜSUN SELÇUK KİRAZOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. İPEK AKPINAR
- The effects of environmental factors on social interaction in outdoor spaces: The multiple case of children's villages
Çevresel faktörlerin dış mekanlarda sosyal etkileşim üzerine etkisi: Çocuk evleri siteleri çoklu vaka çalışması
ECEM KARA
Doktora
İngilizce
2022
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DİLEK YILDIZ ÖZKAN