Geri Dön

Atatürk Bulvarı örneğinde İstanbul'daki tarihsel katmanlaşma ve imar hareketleri

Historic stratification and planning movements in Istanbul on the example of Atatürk Boulvard

  1. Tez No: 521772
  2. Yazar: HAYRİYE İSMAİLOĞLU
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. ZELİHA HALE TOKAY
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Mimarlık, Architecture
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2018
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 207

Özet

Günümüzde koruma kavramının en önemli boyutlarından birini kentsel bellek oluşturmaktadır. Kentsel belleğin fiziksel boyutu ise tarihsel katmanlaşma ile belirlenir. Kentlerin birbirini izleyen uygarlıklar tarafından yeniden tekrar tekrar üretilmeleri aynı zamanda o kentin kültürel birikimini sergiler. Öte yandan fiziksel olmayan katmanlaşma, fiziksel katmanlaşma ile bağlantılı olup yer kavramının sosyolojik ve sosyo-kültürel ilişkilerini kurarak kentlinin kimlik arayışına bir yanıt oluşturur. Kentsel bellek, imar hareketleri nedeniyle zedelenirse kentin yaşam konforu ve kentlilerin kimlik arayışları da sekteye uğrar. Bu durumun en tipik örneklerinden biri Paris'te Haussmann Yıkımlarında görülür. Bu yıkımlar o denli olumsuz etki yaratmıştır ki literatüre“Hausmannism”adı altında geçmiş ya da“Hausmannia”adıyla kentte manik bir duruma işaret etmek için kullanılır olmuştur. Bu tezde Türkiye örneğinde İstanbul Atatürk Bulvarı'nın imar hareketleri sonucu tarihsel katmanlarını kaybediş süreci bu katmanların kendi tarihçeleri ışığında incelenecektir. Giriş Bölümü'nün ardından tezin ikinci bölümünde konunun arka planını oluşturan Kültür Varlığı ve Kent Arkeolojisi kavramı incelenmiştir. Bu amaçla ilkin kültür varlığının tanımı yapılmış ve geçirdiği aşamalar anlatılmıştır. Ardından Kent Arkeolojisi kavramının tarihçesi incelenmiştir. Bu tarihçe bize kavramın oldukça yeni olduğunu göstermektedir. Dolayısıyla kavramın Türkiye'deki gelişimi de bazı yazarlara göre oldukça geç olmuştur. Oysa tezin ilgili bölümünde kavramın dünyadaki gelişmelerle eş zamanlı olarak Osmanlı Döneminde uygulamalarla ortaya çıktığı ancak daha sonra bir kesintiye uğradığı ve günümüzde bile çoklukla koruma imar planlarının dışına bırakıldığı ayrıntılarıyla açıklanmıştır. Tezin üçüncü bölümünde ise Atatürk Bulvarında Tarihsel Katmanlaşma ayrıntılarıyla incelenmiştir. Bu incelemeyi yapabilmek için katmanlar ayrı ayrı ele alınmış ve Bizans Öncesi Dönem, Bizans Dönemi, Osmanlı Dönemi ve Cumhuriyet Dönemi olarak sınıflandırılmıştır. Her bir kategoride yapılar tek tek incelenmiş, hangilerinin bütün olarak günümüze ulaştığı, hangilerinin kısmen ayakta kaldığı ve hangilerinin tamamen yok olduğu araştırılmıştır. Bu araştırmayı yapmak için çeşitli yazılı kaynaklar, haritalar, arşiv belgeleri, tarihi fotoğraflar kullanılmış ve tüm bu malzeme Bulvarın günümüzdeki durumu ile karşılaştırılmıştır. Ayrıca alan araştırması yapılmış ve teorik çalışmanın sonuçları yerinde de doğrulanmıştır. Tezin dördüncü bölümünde, bu çok katmanlı alan örneğinde günümüzde çok katmanlı bir alanın nasıl korunabileceği ve gelecek kuşaklara aktarılabileceği tartışılmıştır. Son bölümde ise, bu tartışmada bilimsel veriler elde edebilmek amacıyla SWOT analizi yöntemi kullanılmış ve korumaya yönelik öneriler geliştirilmiştir.

Özet (Çeviri)

One of the most important dimensions of heritage conservation in our present day is urban collective memory. The physical dimension of urban collective memory refers to historic stratification. Successive production of cities throughout time by various civilisations exhibits in the same time the cultural accumulation of the city in question. On the other hand the non-physical stratification being linked to physical stratification gives an answer to the identity search of the urbanized citizen by providing sociological an socio-cultural ties to the place concept. If collective memory is disturbed by urban planning mistakes life comfort and identity search of the urbanized citizen is destroyed. A typical example for such destruction in planning history is reflected through the Haussmann demolitions in Paris. These demolitions had such a destructive effect on society that the action was named Haussmanism in planning history or it is used as Haussmania to point out to a manic situation in urban affairs. This dissertation will investigate the Atatürk Boulevard in İstanbul by analysing the loss of its layers as a result of planning decisions including a detailed description of each historic building in each layer. Following the Introduction the second part of the dissertation investigates the generic framework of the topic as Cultural Property and Urban Archaeology. In order to accomplish this task firstly a definition of cultural property was made to be followed by its evolution stages. This part is followed by the historic evolution of urban archaeology. This research shows us that urban archaeology is a quite new academic discipline. Therefore according to some authors its introduction to Turkey was quite delayed. However the related part of the thesis shows that the discipline dates back to the Ottoman Period and urban archaeological excavations occurred in the Ottoman Empire in the same time like Europe. Interestingly later it disappeared and still today it is being neglected in conservation plans. The thrid part of the dissertation is dedicated to a detailed research of each layer of the Atatürk Boulevard. In order to conduct the research systematically each layer was handled singularly and categories were made such as Pro-Byzantine Period, Byzantine Period, Ottoman Period and Republic Period. In each layer buildings were investigated one by one by deciding whether this building survived completely or partly or has disappeared completely existing only in historic maps and photographs. In order to conduct this part of the research a number of written sources, historic and contemporary maps, archive documents and historic photographic material were used. In addition the theoretical results were controlled through fieldwork. The fourth part of the thesis is dedicated to a discussion based on the example of the case study leading to a generic discussion about the conservation principles of a multi-layered area and how it can be transferred to future generations. Finally the last part of the thesis contains a SWOT Analysis in order to develop suggestions with pros and contras in terms of the case study.

Benzer Tezler

  1. Istanbul City Hall: A case for the international style in Turkey

    İstanbul Belediye Sarayı: Türkiye'de uluslararası üslup üzerine örnek çalışma

    MELTEM ÇETİNEL

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2017

    Mimarlıkİstanbul Teknik Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MEHMET MURAT GÜL

  2. Ankara Atatürk Bulvarının Mekan organizasuyonunun 1980'den günümüze irdelenmesi

    The Examining of the inner and outer spatial organization of the Ankara Atatürk Bouleward since 1980

    GÖNÜL ÇELİK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1997

    MimarlıkGazi Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. SERCAN YILDIRIM

  3. Production of the sidewalks; the case of Ataturk Boulevard

    Kaldırımların üretimi; Atatürk Bulvarı örneğinde

    IŞIL GÜLKÖK

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2013

    Şehircilik ve Bölge PlanlamaOrta Doğu Teknik Üniversitesi

    Kentsel Planlama Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. HÜSEYİN ÇAĞATAY KESKİNOK

  4. Kent içi ana yolların görsel değerlendirmesinde matematiksel bir yaklaşım: Adana Atatürk Bulvarı örneği

    A mathematical approach in visual evaluation of main streets: In the case of Adana Atatürk Boulevard

    HAMİD JAFARZADEH

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2014

    Peyzaj MimarlığıÇukurova Üniversitesi

    Peyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. CENGİZ USLU

  5. The boulevard as a communication tool; Atatürk Boulevard

    Bir iletişim aracı olarak bulvar; Atatürk Bulvarı

    BERK KESİM

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2009

    Şehircilik ve Bölge PlanlamaOrta Doğu Teknik Üniversitesi

    Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. M. ADNAN BARLAS