Erbaa'da bazı tıbbi aromatik bitkilerin coğrafi dağılışı ve kırsal kalkınma ilişkisi (Tokat)
Geographical distribution of some medical aromatic plants in Erbaa and relationship with rural development (Tokat)
- Tez No: 523808
- Danışmanlar: PROF. DR. CEVDET YILMAZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Coğrafya, Geography
- Anahtar Kelimeler: Tıbbi Aromatik Bitkiler, Kırsal kalkınma, Göç, Erbaa, Tokat, Medical Aromatic Plants, Rural Development, Migration, Erbaa, Tokat
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ondokuz Mayıs Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Coğrafya Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 103
Özet
Türkiye'de kırdan kente göç süreci devam etmektedir. Bu süreçte kırdaki mevcut ve muhtemel potansiyeli değerlendirecek aktif nüfus da göçe katılmaktadır. Gerek kırsal aktif nüfusu yerinde tutmak, gerekse bu nüfus vasıtası ile kır potansiyelinin değerlendirilerek ülke ekonomisine katkısının sürdürülmesi için hem devlet, hem de özel sektör tarafından arayışlar devam etmektedir. Çeşitli plan ve teşviklerle bu kötüye gidiş durdurulmaya ya da en azından yavaşlatılmaya çalışılmaktadır. Kırdan kente göçü önlemek için kırsal nüfusun gelir kaynaklarının arttırılması ve hayat şartlarının iyileştirilmesi öncelikli başlıca tedbirler olarak görülmektedir. Bu araştırmada Erbaa yöresi örneğinden hareketle tıbbi aromatik bitkilerin yetiştiriciliği yapılarak kırsal kesimde refah düzeyinin arttırılması ve bu yolla kırdan kente göçlerin azaltılmasının mümkün olup olamayacağı ortaya konulmaya çalışılmıştır. Dünya genelinde antibiyotik ve türevlerinin neden olduğu zararların dikkat çekmeye başlaması buna bağlı olarak insanların hastalıklardan kurtulmak için daha doğal yolları tercih etmesi tıbbi aromatik bitkilerin kullanımını yaygınlaştırmıştır. Böylelikle insanların kimyasallardan uzaklaşma isteğiyle dünyada ve Türkiye'de tıbbi aromatik bitkilerin gerek alternatif tıp gerek kozmetik alanındaki kullanımının arttırılmasına yönelik çalışmalar hız kazanmıştır. Tokat'ın Erbaa İlçesi kırsal kesimi tıbbi ve aromatik bitki çeşitliliği bakımından oldukça zengindir. Çoğunlukla toplayıcılık yoluyla temin edilen tıbbi aromatik bitkiler çeşitli hastalıkların tedavisinde yerel halk tarafından kullanılmaktadır. Ayrıca bu bitkiler dönem dönem bazı şirketler tarafından toplatılıp İstanbul, İzmir, Mersin, Yalova, Bursa gibi illerdeki fabrikalara götürülmektedir. Erbaa İlçesi kırsal kesiminde var olan tıbbi ve aromatik bitkilerin coğrafi dağılışı arazi çalışmaları ile tespit edilmiştir. Bu bitkilerden bazıları değerlendirilip her bitki için ArcGIS 9.3 programı ile genel dağılış haritası oluşturulmuştur. Bu yayılış haritalarına göre bitkilerin yetişme ortamlarının genel özelliklerinden yola çıkılarak hangi bitkilerin kültüre alınma yoluyla kırsal kalkınmaya destek olabileceği üzerinde durulmuştur. Böylelikle bu bitkilerin sürdürülebilir kırsal kalkınma için devlet desteği ile kontrollü bir şekilde üretilmesinin, kırsalda yaşayanlara alternatif ürün olarak gelir kapısı olabileceğine dikkat çekilmiştir. Araştırmalar Erbaa yöresinde her köyde en az bir tıbbi aromatik bitkinin var olduğunu göstermektedir. Tespit edilen türlerden sarı kantaron en çok yayılışa sahip olan türdür ve 50 köyde yayılış göstermektedir. Bunun dışında çuha çiçeği, kekik, civanperçemi ve atkuyruğu 20'den fazla köyde görülen türlerdir. Yörede en az yayılma alanına sahip olan kırmızı kantaron ise yalnızca bir köyde tespit edilmiştir. Doğal yaşam alanı dışında iki türün yetiştiriciliği yapılmaktadır. Bunlardan birincisi olan tıbbi nane Kale, Hacıpazarı, Yukarı Çandır, Tepekışla köyleri ve Erbaa ilçe merkezinde yetiştirilirken, diğer tür olan sumak ise Meydandüzü köyünde yetiştirilmektedir. Tıbbi nane yetiştiriciliği sözleşmeli tarım olarak yapılırken sumak için herhangi bir destek alınmamıştır. Yapılan bu çalışma ile Erbaa'da kırsal kalkınmayı desteklemek için alternatif bir yol önerilmiştir. Tıbbi ve aromatik bitkilerin, Erbaa örneği üzerinden değerlendirilmesi yoluyla bu çalışmanın diğer çalışmalara altlık oluşturabileceği öngörülmüştür.
Özet (Çeviri)
The rural-to-urban immigration process continues in Turkey. In this process, the active population that will make use of the existing and probable potential in the rural area also takes part in the immigration. Both the state and the private sector continue to their searches in order to keep the active rural population in their place and to maintain their contribution to the country economy by making use of the potential of these rural areas. With various plans and incentives, this deterioration is tried to be stopped or at least to be slowed down. Increasing the income sources of the rural population and improving the living conditions are regarded as the primary measures to prevent immigration to the city from the rural areas. In this research, through the example of Erbaa region, efforts have been made to put forth whether it would be possible to increase welfare in the rural areas by cultivating medical aromatic plants and to decrease the immigration from rural areas to the cities. The fact that the disadvantages of antibiotics and its derivatives started to attract attention throughout the world and accordingly, that the people prefer more natural remedies to eliminate diseases popularized the usage of medical aromatic plants. Thus, with the desire of people to move away from chemicals, the studies have been accelerated to increase the usage of medical aromatic plant in alternative medicine and in cosmetics throughout the world and in Turkey. The rural part of Tokat's Erbaa district is quite rich in terms of medical and aromatic plant diversity. Medical aromatic plants, mostly supplied by collecting, are used by local people in the treatment of various diseases. In addition, these plants are collected by some companies from time to time and they are taken to the factories in big cities like Istanbul, Izmir, Mersin, Yalova and Bursa. The geographical distribution of the medical and aromatic plants existing in the rural part of the Erbaa district has been determined by field studies. Some of these plants have been evaluated and a general distribution map has been created with the CBS program for each plant. According to these distribution maps, it is emphasized which plants can support rural development by cultivation by moving forward from general characteristics of plants' growing environments. Thus, it has been pointed out that the production of these plants in a controlled manner with state support for sustainable rural development could be an income channel as an alternative product to those living in rural areas. The studies show that there is at least one medical aromatic plant in each village in the Erbaa region. Among the species identified, Tipton's weed is the most common species and spread in 50 villages. In addition, plum, thyme, yarrow and great horsetail are the species seen in more than 20 villages. Common centaury, which has the least distribution in the region, was found only in one village. There are two kinds of cultivation except natural living area. Medical mint, which is the first of these, is grown in Kale, Hacpazarı, Yukarı Çandır, Tepekışla villages and Erbaa district center while sumac, the other species, is grown in Meydandüzü village. While medical mint cultivation is conducted as contractual agriculture, no support is received for sumac. This study has suggested an alternative way to support rural development in Erbaa. It has been envisaged that this study could constitute a base for other studies by evaluating medicine and aromatic plants through the Erbaa sample.
Benzer Tezler
- Bazı kişniş genotiplerinin (Coriandrum sativum L.) Erzurum ekolojik koşullarında verim ve başlıca tarımsal özellikleri
Yield and major agricultural characteristics of coriander (Coriandrum sativum L.) genotypes in Erzurum ecological conditions
ZEKİ YALÇIN
- Umbelliferae familyasından bazı önemli kültür türlerinin Isparta ekolojik koşullarında tarımsal ve teknolojik özelliklerinin belirlenmesi
Agricultural and technological properties of some important culture species within the family Umbelliferae in Isparta ecological conditions
SEVİL KESKİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
ZiraatSüleyman Demirel ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HASAN BAYDAR
- Uygurlarda halk tıbbı
Folk medicine in Uyghurs
KAMİLE SERBEST
Doktora
Türkçe
2024
Halk Bilimi (Folklor)Hacettepe ÜniversitesiTürk Halk Bilimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖZKUL ÇOBANOĞLU
- Tıp El Kitabı (Handbook of Medicine) filolojik inceleme-metin-dizin-tıpkıbasım
Başlık çevirisi yok
SEDEF BUĞDAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FATİH BAKIRCI
- Türkiye'ye psikiyatrinin girişi ve ilk eserler
The introduction of psychiatry in Turkey and first works
TARIK TUNA GÖZÜTOK
Doktora
Türkçe
2019
Deontoloji ve Tıp TarihiAnkara ÜniversitesiFelsefe Ana Bilim Dalı
PROF. DR. REMZİ DEMİR