Kırım Tatarcasının biçimbilimsel çözümlemesi ve Kırım Tatarcası-Türkçe biçimbilimsel makina çevirisi sistemi
A morphological analysis of Crimean Tatar and a Crimean Tatar-Turkish morphological machine translation system
- Tez No: 524543
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ATAKAN KURT
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrol, Computer Engineering and Computer Science and Control
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Bilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Bilgisayar Mühendisliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 57
Özet
Bu tezde, Türki dillerden olan Kırım Tatarcası'nın biçimbilimsel (morfolojik) analizi ve Kırım Tatarcası-Türkçe arasında biçimbilimsel bir makine çeviri sistemi gerçekleştirilmiştir. İlk olarak Kırım Tatarcasının morfolojik analizi, Koskenniemi'nin geliştirmiş olduğu İki Düzeyli Morfoloji yaklaşımı kullanılarak, 22 adet iki düzeyli yazım (ortografik) kuralı ve isim ve fiiller için birer adet sonlu durum makinası biçiminde modellenmiştir. Daha sonra, Kırım Tatarcasından Türkçeye biçimbilimsel makina çevirisi geliştirilerek Kırım Tatarcası metinleri test edilmiştir. Geliştirilen model bir morfolojik çözümleyici ve makina çeviri sistemi olan Nüve'yle gerçeklenmiştir. Biçimbilimsel makina çeviri testleri, ortografik kurallar ve morfolojik çözümleme örneklerle gösterilmiş ve bazı özel durumlar ve karşılaşılan problemler de bu çalışmada açıklanmıştır.
Özet (Çeviri)
This thesis presents a study on the morphological analysis of Crimean Tatar and Crimean Tatar to Turkish machine translation. Crimean Tatar and Turkish are two closely related Turkic languages. Firstly, the morphological analysis of the Crimean Tatar is modelled using 22 two-level orthographic rules and finite state machines (FSA) for nouns and verbs using the two-level morphology approach developed by Koskenniemi. Later, Crimean Tatar sample texts were used to test the morphological analysis and the translation system. The developed morphological model has been implemented in Nüve which is a morphological analyzer and machine translation system. The output of the tests of the machine translation system, orthographic rules and morphological analysis are given and important special cases and problems are also indicated.
Benzer Tezler
- Memet Nuzet'in eserleri örneğinde Kırım Tatarcasının Kuzey ağzı — İnceleme, metin, sözlük —
The steppe dialect of the Crimean Tatar language on the examples of Memet Nuzet's works —analyse, text, dictionary—
HULSUM ISLIAMOVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DilbilimAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÇETİN PEKACAR
- Kırım Tatarcasında Rusça kopyalar
Russian copies in Crimean Tatar
MERİH ERTEZKOŞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DilbilimHacettepe ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İBRAHİM AHMET AYDEMİR
- İlyas Bahşiş ve Edem Nalbandov'un derlediği 'Kırım Tatar Xalq yırları' (Yazıçevirimi- inceleme- dizin)
'Folk ballads of Crimean Tatars' compiled by İlyas Bahşiş and Edem Nalbandov (Transcription- examination- directory)
SEMA KEÇECİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Türk Dili ve EdebiyatıKocaeli ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TÜLAY ÇULHA
- Türkiye Türkçesi ve Kırım Tatarcasında zaman
The Tenses in Crimean Tatar and Turkish
AYDAN ERYİĞİT UMUNÇ
- Tatarca sarf-nahiv, yazı çevrimi, Türkiye Türkçesine çevirisi, sözlükler
Tatar language grammar book (sarf-nahiv) transcription, translation into Turkish, glossary
CEVAHİRE AYEDİNOVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
Türk Dili ve EdebiyatıHacettepe ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EMİNE YILMAZ