Ayaktan kemoterapi uygulamasının kanser hastalarında anksiyete-depresyon-insomniya kümesi üzerindeki etkisinin değerlendirilmesi
Evaluation of the chemotherapy effect on insomnia-anxiety-depression cluster in outpatient cancer patients
- Tez No: 525356
- Danışmanlar: PROF. DR. FİLİZ ÇAY ŞENLER
- Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
- Konular: Onkoloji, Oncology
- Anahtar Kelimeler: Kemoterapi, insomniya, anksiyete, depresyon, PSQI skoru, kanser, Chemotherapy, insomnia, anxiety, depression, PSQI score, cancer
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Tıp Fakültesi
- Ana Bilim Dalı: İç Hastalıkları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 52
Özet
Giriş ve Amaç: İnsomniya, uykunun çeşitli basamaklarına ait yakınmalarla karakterize heterojen semptomlar topluluğudur. Etyolojisinde birçok medikal veya non-medikal neden mevcuttur. Kanserli hasta grubunda insomniya sık görülmektedir. Kemoterapi insomniyanın nedenleri arasında gösterilmektedir. Bu çalışmada kanser hastalarında kemoterapinin insomniya-anksiyete-depresyon kümesi üzerine olan etkisini değerlendirmeyi amaçladık. Materyal-Metod: Çalışmaya 18 yaş üzeri, yeni tanı ya da primer onkolojik hastalığı nüks eden, en son kemoterapisini en erken 1 yıl önce alan toplam 217 hasta dahil edildi. 76 hasta çeşitli nedenlerle çalışmadan çıkarıldı. (exitus, sık hospitalizasyon, kemoterapi tedavisini bırakma gibi..) Hastalara kemoterapi öncesi ve en erken kemoterapi başlangıcından 2 ay sonra olmak üzere sosyodemografik ve klinik bilgi formu, Hastane Anksiyete ve Depresyon Ölçeği, Pittsburgh Uyku Kalite Ölçeği uygulandı. Elde edilen veriler istatistiksel olarak karşılaştırıldı. Bulgular: Çalışma grubunda medyan yaş 60 olup hastaların çoğu yeni tanı ve geç evre hastalardan oluşmaktaydı. En sık kanser alt tipleri akciğer ve meme kanserleri olarak saptandı. Bu çalışmada; KT öncesi dönemde aktif psikiyatrik morbiditeye sahip olma anksiyete ve depresyon için ve kadın cinsiyet anksiyete için, KT öncesi ve sonrası dönemde ağrı varlığı anksiyete-depresyon ve insomniya için istatistiksel olarak anlamlı risk faktörleri olarak saptanmıştır. Bu risk faktörlerinin yanı sıra istatistiksel olarak anlamlı olmasa da bazı risk faktörleri saptanmıştır. Bunlar; KT sonrası dönemde kadın cinsiyet ve KT öncesi dönemde 65 yaş ve üzerinde olma anksiyete için, KT sonrası dönemde ileri evre hastalığı olma depresyon için, KT öncesi dönemde kadın cinsiyette olma ve 65 yaş üzeri ileri evre hastalığı olma insomniya için ortaya konulmuştur. Kemoterapi öncesi ve sonrası dönem arasında anksiyete, depresyon ve PSQI skorları açısından anlamlı fark izlenmemiştir. Tartışma: Literatürde kemoterapi insomniya etiyolojisinde rol oynayan etkenler arasında bildirilse de çalışmamızda bu konuyla ilgili olarak anlamlı ilişki gösterilememiştir. Ayrıca insomniya konusunda tetikleyici olabileceği düşünülen anksiyete ve depresyon ile ilgili olarak da kemoterapi ile anlamlı ilişki gösterilememiştir.
Özet (Çeviri)
Introduction: İnsomnia is a heterogeneous group of complaints characterized by symptoms of various stages of sleep. There are many medical or non-medical reasons for the etiology. İnsomnia is seen frequently in oncologic patient groups and chemotherapy is indicated among etiologic causes. By this study, we aimed to evaluate the effect of chemotherapy on insomnia-anxiety-depression cluster in outpatient cancer patients. Patients and Method: We included 217 patients into this study who were 18-year-old or older, newly-diagnosed or relapsed primary oncologic disease whose last treatment had been taken at least one year earlier from recurrence time. 76 patients were excluded from the study via different reasons. (exitus, frequent hospitalization, quitting chemotherapy treatment, etc.) Patients were filled a sociodemographic and clinical information form, Hospital Anxiety and Depression Scale, Pittsburgh Sleep Quality Index Scale before chemotehrapy and at 2 months after the start of chemotherapy treatment. The obtained data were compared statistically. Results: In study group, median age was 60 years and most of the patients were newly-diagnosed and late stage individuals. The most commonly seen cancer types were lung and breast cancers. In this study, for anxiety and depression having active psychiatric disorder and for anxiety being female in pre-chemotherapy period, for anxiety-depression and insomnia experiencing pain in the pre- and post-chemotherapy period were determined as statistically sigificant risk factors. Besides this factors, there were some non-statistically significant risk factors. For anxiety being female in the post-chemotherapy and being 65-year-old or older in pre-chemotherapy period, for depression being late stage cancer patient in post-chemotherapy period, for insomnia being female and being 65-year-old or older late stage cancer patient in pre-chemotherapy period were among those risk factors. Between pre- and post-chemotherapy period, anxiety, depression and PSQI scores were statistically non-significant. Discussion: In literature, although chemotherapy is shown to be one of the reasons that play a role in the etiology of insomnia, we found no significant relation in our study. There is no significant relation with chemotherapy for anxiety and depression, which is thought to be a trigger for insomnia.
Benzer Tezler
- Adjuvan kemoterapi alan meme kanserli kadınlarda sanal gerçeklik gözlük uygulamasının anksiyete ve yorgunluğa etkisi: Ön test-son test randomize kontrollü çalışma
The effect of virtual reality glasses application on anxiety and fatigue in women with breast cancer receiving adjuvant chemotherapy: Pretest-posttest randomized controlled study
ARZU USLU
Doktora
Türkçe
2023
HemşirelikNecmettin Erbakan Üniversitesiİç Hastalıkları Hemşireliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SELDA ARSLAN
- Meme kanserli kadınlarda kemoterapi sırasında stres topu uygulamasının stres, anksiyete ve konfor üzerine etkisi
Effect of stress ball on stress, stress, anxiety and comfort during chemotherapy in women with breast cancer
HATİCE ŞİMŞEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
HemşirelikMersin ÜniversitesiHemşirelik Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BİRGÜL VURAL DOĞRU
- Erken evre meme kanserli hastalarda ilk kemoterapi uygulaması ile ilişkili anksiyetenin azaltılmasında hazır resim şablon boyamanın etkisi
The effect of ready-made stencil painting on reducing the anxiety associated with the first chemotherapy in early breast cancer patients
FATMA AKBULAK
Doktora
Türkçe
2019
Hemşirelikİstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşaİç Hastalıkları Hemşireliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLBEYAZ CAN
- Kemoterapi alan kanser hastalarına uygulanan müzik terapinin bulantı kusma üzerine etkisinin incelenmesi
Effect of music therapy on chemotherapy nausea and vomiting in patients with cancer
RABİA TÜLÜBAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
HemşirelikAcıbadem Mehmet Ali Aydınlar ÜniversitesiHemşirelik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. VESİLE ÜNVER
PROF. DR. HANEFİ ÖZBEK
- Sanal gerçeklik uygulamasının port kateter iğne girişine bağlı ağrı, kaygı ve yaşamsal bulgular üzerine etkisi: randomize kontrollü çalışma
Effect of virtual reality application on pain, anxiety and vital findings due to port catheter needle insert randomized controlled study
ESRA İBEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
HemşirelikİZMİR BAKIRÇAY ÜNİVERSİTESİİç Hastalıkları Hemşireliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DERYA ÇINAR