Çerkes toplumunda kadının yeri (18. ve 19. yüzyıl Rusça kaynaklar)
The position of woman in Circassian society (Russian sources of 18th and 19th centuries)
- Tez No: 526297
- Danışmanlar: PROF. DR. SEVİNÇ ÜÇGÜL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Halk Bilimi (Folklor), Tarih, Folklore, History
- Anahtar Kelimeler: Çerkes Kadını, Kültür, Gelenek, Nart Destanı, Seteney Guaşe, Circassian Woman, Culture, Tradition, Nart Epic, Seteney Guashe
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Erciyes Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Avrasya Araştırmaları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 127
Özet
Çerkesler, anavatanı Kuzey Kafkasya olan Abzeh, Şapsığ, kabardey, Çemguy, Bjeduğ, Natuhay, Hatukay, Mamheğ, Mahoş, Besleney gibi etnik grupları bir arada barındıran, kültür ve yaşayış tarzları açısından geleneklerine bağlı ataerkil bir toplumdur. Çerkeslerde kadına bakış, Kafkasyalı diğer toplumlardan farklı özellikler taşımaktadır. Hem Ruslar hem de Avrupalılar tarafından“dağlı”olarak adlandırılan bu kültürlerde kadın hep ikinci planda kalırken, Kuzey Kafkasya'nın yerleşik halkı olan Çerkeslerde durum aynı değildir. Yapılan etnografik araştırmalarda çıkan sonuçlara göre Kuzey Kafkasya'da yaşayan bazı toplumlarda kadınlar“köle kadın”kategorisine sokulurken, Çerkes kadınlarının daha özgür bir yaşam sürdükleri ve toplum içerisinde daha saygın konuma sahip oldukları vurgulanmıştır. Ataerkil toplum yapısı gösteren Çerkeslerde kadın ağır işlerde çalıştırılmaz, onun evde ve toplum içinde ayrıcalıkları vardır. Eş seçiminde bağımsız bir şekilde tercih yapar. Evlilik, beraberinde bazı sorumlulukları getirdiğinden kadının yaşam alanında birtakım kısıtlamalar olur. Bu çalışmada Çerkes kadınının yaşamı“Adiğe Habze”adıyla bilinen Çerkes geleneklerine göre incelenmiş ve bu geleneklerin kadına ağır roller yüklediği, bir o kadar da kadını özel bir konuma getirdiği anlaşılmıştır. Özellikle Rusça kaynaklar incelendiğinde Çerkes gelenek ve göreneklerini anlatan yazılı kaynakların 16. yüzyılın ikinci yarısından başladığı ve dönüşüm sayılan 19. yüzyılın son dönemine ait olduğu görülmektedir. Özellikle 18.-19. yüzyıllar arası Rus-Kafkas savaşının yaşandığı yıllarda, Çerkes yaşamını anlatan çalışmalar daha yoğunluk kazanmıştır. Çalışma yapılırken de özellikle Rusça yazılmış kaynaklardan yararlanılmıştır. Çalışmada elde edilen bu kaynaklar dikkatlice değerlendirilmiş, araştırmacıların görüşlerinden faydalanılarak kadının toplumdaki yeri ve önemi tespit edilmeye çalışılmıştır.
Özet (Çeviri)
Circassians whose homeland are North Caucasus that include ethnic groups such as Abzeh, Shapsug, Khabardey, Chemguy, Bjedug, Natuhay, Hatukay, Mamheig, Mahosh, Besleney are a patriarchal society based on their traditions in terms of culture and lifestyle. Circassians point of view about women is different from other Caucasian societies. In these cultures, which are called“mountaineer”by both Russians and Europeans while women are always in second place, the situation in Circassians who are the inhabitants of the North Caucasus is not the same. According to the results of ethnographic researches, while women are included in the“slave women”category in some societies living in the North Caucasus, Circassian women live a more free life and have a more respectable position within the society. Circassians, who have a patriarchal social structure, woman is not employed in heavy works and she has her privileges at home and in society. She has independent and free choices while sellecting their husband. There will be restrictions in her life because of marriage brings some responsibilities to her. In this study, the life of the Circassian woman is examined according to the Circassian traditions known as“Adyghe Khabze”and it is understood that these traditions have put hard responsibilities on woman and brings her to a special position. Especially When Russian sources are examined, it can be seen that written sources describing Circassian customs and traditions begin from the second half of the 16th century and belong to the last period of the 19th century which is considered as a transformation. Studies about Circassian life became more intense between the 18th-19th centuries during the years of the Russian-Caucasian war. In this study, especially sources written in Russian were used. These sources were carefully evaluated and the position and importance of women in society were determined by using the opinions of the researchers.
Benzer Tezler
- İstanbul Kafkas sivil toplum kuruluşlarında 2010'lu yıllarda kimlik inşa süreçleri
Carcission ethnic identity building processes for 2010'years at the İstanbul non-govermental organisation
SAMİ TAŞDEMİR
Doktora
Türkçe
2016
AntropolojiYeditepe ÜniversitesiAntropoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ARİF ACALOGLU
- Bir grup Çerkes kadınıda 'kadın dayanışmasının' etnisite-toplumsal cinsiyetilişkileri bağlamında incelenmesi
The Examination of women's solidarity in a group of curcassian women in the context of ethnicity-gender relations
EBRU HANBAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
AntropolojiHacettepe ÜniversitesiResim Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. BALKI AYDIN ŞAFAK
- Çerkes kültürünün aktarımında kadının rolü
Woman's role in the transfer of Circassian culture
FATMA DİLARA NARCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
SosyolojiKırıkkale ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DOLUNAY ŞENOL
- Çerkes kültüründe gündelik hayat ve kadın
Everyday life and women in circassian culture
SÜMEYYE ATICI
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
SosyolojiManisa Celal Bayar ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NAZMİ AVCI