Yaşar Kemal'in romanlarında mahalli söyleyişler ve Türkçe bakımından değerlendirilmesi
Local utterance in Yaşar Kemal's novels and evulation of these for Turkish language
- Tez No: 527081
- Danışmanlar: PROF. DR. ŞERİF ALİ BOZKAPLAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Yaşar Kemal, roman, mahalli söyleyiş, Adana ağzı, Yaşar Kemal, novel, local utterance, Adana accent
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Ortaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmenliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 267
Özet
Bu çalışma Yaşar Kemal'in romanlarında geçen mahalli söyleyişlerin belirlenmesi ve Türkçe bakımından değerlendirilmesi amacıyla yapılmıştır. Çalışmada Yaşar Kemal'in 22 romanı okunmuş ve romanlarda geçen mahalli söyleyiş unsurları doküman incelemesi yöntemiyle tespit edilmiştir. Belirlenen mahalli söyleyiş ifadeleri fişleme yöntemiyle kartlara aktarılmış, her ifade için bir fiş oluşturulmuştur. Fişlerde ifadenin anlamına, toplam kullanım sayısına ve kitap bazında ifadenin geçtiği sayfa numaralarına yer verilmiştir. Mahalli söyleyiş ifadeleri sözcük türü bazında ayrı ayrı ele alınmıştır. Sözcük türleri ve her sözcük türünden belirlenen mahalli söyleyiş ifadesi sayıları; ad (408), bitki adı (75), hayvan adı (52), sıfat (106), zamir (2), zarf (19), edat (3), bağlaç (4), ünlem (9), tekrar (12), ikileme (18), argo (66), alkış (12), kargış (34), fiil (183), deyim (295), atasözü (55), ses olayı (171) şeklindedir. Toplam 1524 mahalli söyleyiş listelenmiştir. Sözcük ya da sözcük gruplarının anlamları TDK Derleme Sözlüğü ve Ali Püsküllüoğlu'nun Yaşar Kemal Sözlüğünden alınmıştır. Ancak bu sözlüklerde anlamları yer almayan ifadeler için Yaşar Kemal'in doğup büyüdüğü Osmaniye'nin Kadirli ilçesinin Hemite köyündeki ve aynı coğrafyadaki diğer tanıklardan yararlanılmıştır. Sonuç olarak romanlarda geçen mahalli söyleyişlerin sözcük türleri ve alt türlerine göre çeşitlilikleri, toplam sayıları ve kullanım sıklıklarına göre Yaşar Kemal'in romanlarında bu ifadelere yoğun biçimde yer verdiği görülmüştür. Kendisinin halk edebiyatı ve âşık geleneğinin ürünlerinden yararlanarak sözlü kültürdeki bu kavramların yazılı edebiyata geçirilmesi, ilgili kavramlara işlerlik kazandırılması, mahalli söyleyişlerin kaybolmasının önlenmesine katkı sağladığı ve onun romanlarının Türkçenin gelişiminde önemli bir yeri olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Özet (Çeviri)
This thesis has been prepared for identifying local utterance in Yaşar Kemal's novels and evaluating of these for Turkish language. Firstly 22 novels of Yaşar Kemal have been read and local utterances in his novels have been identified by reviewing the documents. Local utterances have been written to the cards using tagging method. One card has been prepared for each of local utterances. It has been included that local utterances' meaning, total usage and number of the page in the cards. Local utterances have been made on according to the sort of words. The sort of words and their quantities: noun (408), plant nouns (75), animal nouns (52), adjective (106), pronoun (2), adverb (19), preposition (3), conjunction (4), exclamation (9), repetition (12), reiterative (18), slang (66), applause (12), curse (34), verb (183), locution (295), proverb (55), occurrence of phonetics (171). Totally 1524 of local utterances have been listed. Words' or the group of the words' meanings have been found in TDK Dictionary of Compilation and Yaşar Kemal Dictionary which was written by Ali Püsküllüoğlu. On the other hand the words which had no meanings in those dictionaries have been asked to people in Osmaniye, in Kadirli, in the village of Hemite. Finally, it has been identified that Yaşar Kemal had used the local utterances in his novels. Yaşar Kemal had used tradition of minstrel and literature of folk. Also thanks to him the local utterances have been lived in the novels and this situation have showed importance of his novels for improvement of Turkish language.
Benzer Tezler
- Yaşar Kemal'in romanlarında sosyal ilişkiler açısından şahıs kadrosu
Caracters in Yaşar Kemal's novels according to social relations
HATİCE KATAR BOLAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Türk Dili ve EdebiyatıFırat ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF.DR. İBRAHİM KAVAZ
- Yaşar Kemal'in romanlarında ağalık kurumu
Squirearchy structure in the novels of Yaşar Kemal
AHMET DEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul Arel ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BEYHAN UYGUN AYTEMİZ
- Yaşar Kemal'in romanlarında Çukurova ağzına ait sözcükler ve etimolojileri
Words and etymologies of Çukurova dialects in Yaşar Kemal's novels
YEKPARE KARAKIŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DilbilimSivas Cumhuriyet ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖZLEM AYAZLI
- Yaşar Kemal'in romanlarında toplumsal ve bireysel değişimi ekoeleştirel yaklaşımla okumak
Reading social and individual change in Yaşar Kemal's novels with an ecocritical approach
MENEKŞE YAVUZ
Doktora
Türkçe
2023
DilbilimYıldız Teknik ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DİDEM ARDALI BÜYÜKARMAN