Okullardaki bürokratik yapı ve öğretmen liderliği arasındaki ilişki
The relationship between the bureaucratic structure and teacher leadership in schools
- Tez No: 527616
- Danışmanlar: DOÇ. DR. KADİR BEYCİOĞLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Bürokratik yapı, kolaylaştırıcı ve engelleyici bürokratik yapı, öğretmen liderliği, karma yöntem, Bureaucratic structure, enabling and coercive bureaucratic structure, teacher leadership, mixed method
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eğitim Yönetimi ve Denetimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 360
Özet
Bu araştırmanın amacı, okullardaki bürokratik yapı ile sergilenen öğretmen liderliği rollerinin düzeyi arasındaki ilişkiyi ortaya koymaktır. Karma yönetimin kullanıldığı araştırmada nicel ve nitel veriler eş zamanlı olarak toplanmıştır. Araştırmanın nicel boyutu betimsel modelde tasarlanmış ve bu kapsamda ilişkisel bir çalışma gerçekleştirilmiştir. Nitel boyutta ise durum çalışması deseni kullanılmıştır. Araştırmanın nicel boyutunun evrenini, 2016-2017 öğretim yılında Bolu ili merkez ilçesi sınırları içerisindeki 85 resmi ilkokul, ortaokul ve liselerde görev yapmakta olan 1.841 öğretmen; örneklemini ise evrende bulunan tabakalı örnekleme yönetimiyle belirlenen 26 okulda görev yapmakta olan 340 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmanın nitel boyutunun örneklemini ise bu okullarda görev yapan maksimum örnekleme yöntemiyle seçilen 26 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmanın nicel evresinde veri toplamak amacıyla Hoy ve Sweetland (2000) tarafından geliştirilmiş, güvenirlik ve geçerlik çalışmaları Buluç (2009) tarafından yapılmış, faktör yapısı ve psikometrik özellikleri Özer ve Dönmez (2013) tarafından yeniden incelenmiş ''Kolaylaştırıcı Okul Yapısı Ölçeği'' ile Beycioğlu ve Aslan (2010) tarafından geliştirilen ''Öğretmen Liderliği Ölçeği'' kullanılmıştır. Nitel evresinde ise araştırma konusunun alan yazınına ve alan uzmanlarının görüşlerine dayalı olarak oluşturulan yarı yapılandırılmış görüşme formuyla veriler toplanmıştır. Nicel verilerin çözümlenmesinde, ölçeklerin ortaya koyduğu sayısal veriler t testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA), Scheffe, Kruskal Wallis-H testi, Mann Whitney U testleri ve Pearson Momentler çarpımı kullanılarak analiz edilmiştir. Nitel kısımda ise, durum çalışmasına dayalı bütüncül çoklu durum deseni kullanılmıştır. 8 soru maddesi ve 23 sonda sorudan oluşan yarı yapılandırılmış görüşme formundan elde edilen veriler içerik analizine tabi tutulmuş ve analizlerin yapımında Maxqda 12 yazılım programı kullanılmıştır. Görüşmelerden elde edilen veriler, araştırma sorularının içerdiği temalara göre kodlanmış, yorumlanmış ve nicel verilerle karşılaştırılarak sunulmuştur. Araştırma sonuçlarına göre; okulların bürokratik yapısına ilişkin öğretmen görüşleri“Kolaylaştırıcı bürokrasi”boyutunda 'Sık sık' düzeyinde olmakla birlikte“Engelleyici bürokrasi”boyutunda 'Hiçbir zaman' düzeyindedir. Öğretmenlerin sergiledikleri öğretmen liderliği rollerinin düzeyine ilişkin katılımcı görüşleri ölçeğin genelinde 'Sık sık' düzeyinde olmakla birlikte, ''Kurumsal gelişme'' boyutu için ''Sık sık''; ''Mesleki gelişim'' ve ''Meslektaşlarla işbirliği'' boyutları için 'Her zaman' düzeyindedir. Bu veriler araştırmanın nitel verileri ile de büyük oranda doğrulanmıştır. Nitel veriler arasında, öğretmenlerin mesleki gelişime ilişkin görüşlerinde mevcut durumu olumlu olarak değerlendirmeyen zıt görüşlerin de olması dikkat çekmiştir. Değişkenler açısından ele alındığında, okulların bürokratik yapısına ilişkin öğretmen görüşleri engelleyici bürokrasi boyutunda okul düzeyine göre, kolaylaştırıcı bürokrasi boyutunda ise öğretmen sayısı değişkeni bakımından anlamlı farklılık göstermektedir. Bu doğrultuda, liselerde görev yapmakta olan öğretmenler ortaokullarda görev yapmakta olan öğretmenlere göre okullarının yapısını daha engelleyici olarak algılarken, 15-25 arası ve 46 ve üzeri öğretmen sayısına sahip okullarda görev yapan katılımcılar, okullarının yapısını daha kolaylaştırıcı olarak algılamaktadırlar. Araştırmanın nitel verileri bu bakımdan nicel verileri doğrulamıştır. Öğretmen liderliğine ilişkin katılımcı görüşleri de okul düzeyi bakımından anlamlı farklılık göstermiştir. Bu bağlamda, sonuç kurumsal gelişme ve mesleki gelişim boyutlarında ilkokul ve ortaokul öğretmenlerinin lehine, meslektaşlarla işbirliği boyutunda ortaokul öğretmenlerinin lehine ve ölçeğin genelinde ise ilkokul ve ortaokul öğretmenlerinin lehine olmuştur. Bu sonuç, büyük oranda nitel verilerle de desteklenmiştir. Araştırma sonucunda, öğretmenlerin okullarının bürokratik yapısına ilişkin görüşleri ile sergiledikleri öğretmen liderliği rollerinin düzeyine ilişkin görüşleri arasında pozitif yönde ve orta düzeyde anlamlı bir ilişki olduğu ortaya çıkmıştır. Bu bulgular nitel verilerle de desteklenmiştir.
Özet (Çeviri)
The purpose of this study is to determine the relationship between the bureaucratic structure and level of teacher leadership roles in schools. In this study having mixed method, the quantitative data and the qualitative data were gathered simultaneously. A correlational study designed in survey model was carried out in quantitative dimension of the study. Case study, one of qualitative research designs, was used in qualitative dimension of the study. The population of the study for the quantitative part consisted 1.841 teachers working in 85 state schools in Bolu and 340 teachers selected by stratified sampling and working in 26 schools in the population constituted the sample of the study. Also, 26 participants purposefully selected with maximum variation sampling techniques contributed to the collection of qualitative data out of this 340 teachers. In the quantitative part of the study,“Enabling School Structure Scale”which was developed by Hoy and Sweetland (2000), the studies of validity and reliability were conducted by Buluç (2009), the factor structure and the psychometric properties were reexamined by Özer and Dönmez (2013) and“Teacher Leadership Scale”developed by Beycioğlu and Aslan (2010) were used to gather data. In the qualitative part, a semi structured interview form which was in line with the theoretical background of the study and developed with the help of field expert opinions were used to gather data. In the data analysis process of the quantitative part, mean, standard deviation, frequency, t-test, one way ANOVA, Scheffe, Kruskal Wallis-H, Mann Whitney U and Pearson Moment Correlation tests were used. In the qualitative part of the study holistic multiple case study model was used and data obtained by 8 questions and 23 probes in semi structured interview form were put in content analysis and analysis was carried out with Maxqda 12 software program. Data obtained by the interviews were coded thematically, interpreted and were compared with quantitative results. According to the results, while the mean square of the dimension of“enabling bureaucracy”was found to be in“often”level, the mean square of“coercive bureaucracy”dimension was found in“never”level. The mean square for the level of teacher leadership roles was found to be in“often”level for the whole scale, as for ''institutional development'' was found“often”level, for ''professional development'' and ''cooperation with colleagues'' dimensions were found ''always'' level. This data was confirmed significantly with the qualitative data of the study as well. However, that in the qualitative dimension there were some adverse opinion which didn't fully support the quantitative part was worthy of note. As to the variables, the teachers' opinions about the bureaucratic structures of schools differ with regard to the variables of“educational stages”in ''coercive bureaucracy'' dimension and“the number of teachers working in schools”in ''enabling bureaucracy'' dimension. Teachers working in high schools were found to have more negative opinion about the school structure when compared to the teachers working in secondary schools. Also, teachers working in schools with 15-25 teachers and 46 and above teachers were found to have more positive opinion about the school structure. In this regard, qualitative data of the study confirmed the quantitative data. Teachers' opinions about level of teacher leadership roles demonstrated in their schools differ in the variables of“educational stages”. Accordingly, primary and secondary school teachers were found to have a higher level of perception towards teacher leadership roles in the whole scale as well as ''the institutional development'' and ''the professional development'' dimension, as for ''the cooperation with colleagues'' dimension, only secondary school teachers were found to have a higher level of perception towards teacher leadership roles. This result was supported with qualitative data as well. As a result of the study, a positive, medium level and significant relationship was found between teachers' opinions about the bureaucratic structure of their schools and the level of teacher leadership roles demonstrated at their schools. This result was also supported with qualitative data.
Benzer Tezler
- Okullardaki bürokrasi ile öğretmen liderliği arasındaki ilişkinin incelenmesi: İstanbul ili Arnavutköy ilçesi örneği
Investigation of the relationship between school bureaucracy and teacher leadership: The case of Arnavutköy district of İstanbul
HÜSEYİN ÇAKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve Öğretimİstanbul Üniversitesi-CerrahpaşaEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HÜSEYİN SERİN
- Okul yöneticilerinin örgütsel öğrenmeye etkileri üzerine farklı kariyer evresindeki öğretmenlerin görüşleri
The perceptions of teachers at different career phases on the effects of school heads on organizational learning
ESRA AÇIKEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimMarmara ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞEN BAKİOĞLU
- Kültürel mirasın bir bileşeni olarak eğitim mirası: Trakya eğitim yapıları (1839-1923) ve korunmalarına yönelik öneriler
The heritage of education as a component of cultural heritage: Educational buildings in thrace (1839-1923) and recommendations for conservation
MERVE ARSLAN ÇİNKO
Doktora
Türkçe
2023
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ZEYNEP ERES ÖZDOĞAN
- İlköğretim okullarında mesleki öğrenme topluluğu ile bürokratik yapı ve örgütsel güven arasındaki ilişki
The relationship between professional learning community bureaucratic structure and organizational trust in primary education schools
FATMA KALKAN
Doktora
Türkçe
2015
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞE OTTEKİN DEMİRBOLAT
- İlköğretim okullarının bürokratik yapıları ile öğretmenlerin örgütsel sosyalleşme düzeyleri arasındaki ilişki: Malatya ili örneği
The relationship between the bureaucratic structures of elementary schools and organizational socialization levels of school teachers
UFUK ERDOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Eğitim ve Öğretimİnönü ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BURHANETTİN DÖNMEZ