Geri Dön

5. sınıf öğrencilerinin hedef söz varlığı ve Türkçe sözlüğü

Target vocabulary of fifth grade student and their Turkish dictionary

PDF İndir

  1. Tez No: 528754
  2. Yazar: ERDEM AKSOY
  3. Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ SAMİ BASKIN
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2018
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi
  10. Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Türkçe Eğitimi Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 402

Özet

Sözlükler ve dil eğitimi arasında büyük bir bağ vardır. Onlar dil eğitiminin bilinen en eski araçlarındır. Örneğin Asurların, Babillerin dilini öğrenmek için yazdıkları kil tabletler bir çeşit iki dilli sözlüktüler. O günden bu zamana kadar gerek ana dili eğitimi gerekse de yabancı dil öğretiminde bu eserler yaygın biçimde kullanılmaktadır. Bir dil öğrenicisine“En gerekli kaynaklar hangisidir?”diye sorulsa hiç şüphesiz vereceği cevaplardan biri de sözlük olacaktır. Çünkü sözlükler, dil ile ilgili bir sorunla karşılaşıldığında ilk akla gelecek başvuru kaynaklarının başında gelmektedir. Özellikle kelimenin anlamı, kökeni, türü, söz dizimsel özellikleri gibi özel durumlarda sözlükler kurtarıcı role sahiptir ve insanlar hemen onlara başvurmak isterler. Sözlüklerin bu yüklendiği misyonu yerine getirmesi ve kullanıcılarının beklentini karşılaması için hedef kitlelerinin beklentilerine uygun olarak hazırlanmış olmaları gerekmektedir. Bu beklentinin daha azını sunmak hayal kırıklığı, daha fazlasını vermek ise kullanım zorluğu doğurur. Bu yüzden 1970'lerden sonra sözlük kullanıcılarının beklentilerini ölçen, ortaya çıkaran araştırmaların sayısında büyük bir artış olmuştur. Bu araştırmalardan elde edilen verileri dikkate alan eserler üretilmeye başlanmıştır. Ancak Türkiye'de hem kullanıcı beklentilerini ölçen araştırmalar, hem de kullanıcıları dikkate alarak hazırlanmış sözlükler neredeyse yok denecek kadar azdır. Türkiye'de sözlük hazırlama faaliyetleri saha araştırmalarından ziyade yazarlarının sezgilerine ve dilsel becerilerine dayalı olarak gerçekleştirilmektedir. Yani başvuru kaynağının aranılan durumu içermesi ve beklentileri karşılaması göz ardı edilmektedir. Bu gerçeğin en somut gözlemlenebildiği kaynaklar, okul sözlükleridir. Türkiye'de özellikle okul sözlükleri gerçek saha verilerine yani öğrencilerin hedef söz varlığına dayanmamaktadır. Bu sözlükler belli bir eğitim kademesini (ilkokul sözlüğü, ortaokul sözlüğü) esas almakta, ortalama bir söz varlığını ve tutarsız madde içi bilgileri sunmaktadır. Oysa okul sözlükleri, öncelikle öğrencilerin ders durumunda iken karşılaştıkları sözcüklerden oluşan madde başlarını, bu derslerde öğrendikleri kelimelere ait anlam, tür, köken ve söz dizimi bilgilerini içermelidir. Ancak bunu sağlamak kolay değildir. Öğrenci kitaplarını taramak ve onların içerdiği kelimelerden bir derlem oluşturduktan sonra, öğrenci kazanımları doğrultusunda bu derlemi sözlükleştirmek gerekmektedir. Bu çalışmada öğrencilerin her sınıfta sözlük ihtiyacının farklı olduğu göz önünde bulundurulmuş ve 5. sınıfların kullanımına uygun bir sözlük hazırlanması amaçlanmıştır. Bunun için son üç yılda 5. sınıflarda okutulan Türkçe ders ve çalışma kitapları temel kaynaklar olarak kabul edilmiş ve söz varlıkları taranarak listelenmiştir. Bu listede toplam 8996 söz varlığı unsuru bulunmaktadır. Bu söz varlığının unsurlarının 940'ı özel isimlere aittir. Dolayısıyla sözlük kapsamından ilk çıkarılan grup bu 940 özel isim olmuştur. Geriye kalan 8056 söz varlığı unsurunun hepsi öğrencilerin hedef söz varlığı değildir. Zira önceden sahip oldukları sözler, onların arayacağı bilgiler olmayacaktır. Bunun için daha önce öğrenilmiş söz varlığı unsurlarının tespit edilmesi ve yeni karşılaşılacak kelimelerin ortaya çıkarılması gerekmiştir. Bu veriler de son üç yılda 4. sınıflardaki Türkçe ders ve çalışma kitaplarının taranması ile elde edilmiştir. Böylece hem 4. sınıfta hem de 5. sınıfta ortak olan söz varlığı unsurları da hazırlanan sözlüğe dâhil edilmemiştir. Elde edilen bu yeni liste 5. sınıf öğrencilerinin öğrenmeleri gereken hedef söz varlığı olarak kabul edilmiştir. Bu hedef söz varlığının tümü 3347 söz varlığı unsurudur ve hepsi madde başı yapılmıştır. Bu sayıya ünlemler, kısaltmalar, deyim ve atasözleri dâhil değildir. Ünlemler ve kısaltmalar, sözlüğün ana metninde değil, son bölümünde kullanılmıştır. Deyim ve atasözleri ise başka bir sözlük türünün unsurları olarak değerlendirilmiştir. Arka kısımdaki ünlem ve kısaltmalar da dâhil edildiğinde ortaya 3402 madde başı içeren sınıf temelli bir öğrenci sözlüğü ortaya çıkmıştır. Madde içleri ise Türkçe Öğretim Programında belirtilen kazanımlar ve okullarda okutulan ders ve çalışma kitapları doğrultusunda hazırlanmıştır. Örneğin bir madde başına ait anlamlar yazılırken sadece metinlerde geçen anlam sayısı ile yetinilmiştir. Bu anlamların tanımlanmasında genellikle TDK Güncel Türkçe Sözlük'ten yararlanılmıştır. Tanıklayıcı örnekler de metinlerden hareketle hazırlanmıştır. Ancak metinlerden elde edilemeyen tanıklamalar için TDK Güncel Türkçe Sözlük başta olmak üzere diğer kaynaklara başvurulmuştur. Sonuç olarak öğrencilerin aradığı bilgiyi kolay bulmaları, aradıklarına hızlı ve doğru bir şekilde ulaşmaları için her sınıf düzeyine uygun sözlüklerin üretilmesi gerekmektedir. Ortaokul sözlüğü, öğrenci sözlüğü gibi genel ifadeler ve sözlükler yerine gerçek verilere dayanan ve hedef kitlenin ihtiyaçlarına göre inşa edilmiş sözlükler olmalı ki okullardaki Türkçe eğitiminin niteliğini olumlu destekleyecek kaynaklar ortaya çıkarılmış olsun. Bu çalışma, Türkçe eğitiminin niteliğini olumlu destekleyecek sözlükler adına atılmış önemli bir adımdır.

Özet (Çeviri)

There is a great link between dictionaries and language education. They are the oldest known tools of language education. For example, the Assyrians, clay tablets they wrote to learn Babylon's language are some kind of bilingual dictionary. Until then, these works have been extensively used both in mother tongue education and foreign language teaching. When asked to a language learner,“Which is the most necessary resources?”, one of the answers will undoubtedly be a dictionary. Because dictionaries are one of the first sources of reference when it comes to language problems. Especially in special cases such as the meaning, origin, type, syntactic features of the word, dictionaries have a role of savior and people want to apply to them immediately. The dictionaries need to be prepared in accordance with the expectations of the target groups in order to fulfill this mission and meet the expectation of the users. Presenting less of this expectancy is disappointing, giving more is a difficulty to use. Therefore, there has been a large increase in the number of researches that have measured and predicted the expectations of dictionary users since the 1970s. Works that take account of the data obtained from these researches have begun to be produced. However, both researches which measure the expectations of users, as well as dictionaries which is prepared taking into account the users are almost none in Turkey. In Turkey, dictionary preparation activities are carried out on the basis of linguistic skills and intuition of the authors rather than field research. In other words, the reference source does not contain the desired situation and is ignored in terms of meeting expectations. The most concrete observable sources of this fact are school dictionaries. In Turkey, especially school dictionaries is not based on actual field data in other words students' target vocabulary (lexicology). These dictionaries are based on a certain level of education (primary school dictionary,secondary school dictionary), provide an average vocabulary and inconsistent entry information. However, the school dictionaries should first include the headword of the items that the students meet while they are in the classroom, and the meaning, genre, origin and syntax of the words they learn in these classes. But it is not easy to achieve. After scanning student books and creating a compilation of the words they contain, it is necessary to lexify this compilation in the direction of student outcomes. In this study, it was considered that students need different dictionary for each class and it is aimed to prepare a dictionary suitable for use of 5th classes. For this, Turkish lesson and workbooks, which were taught in the 5th grade in the last three years, were accepted as the main sources and their vocabulary was listed by being scanned. There are a total of 8996 vocabulary elements in this list. 940 of these vocabulary elements belong to the private name. Therefore, the first group to be excluded from the dictionary became 940 private names. The rest of the 8056 vocabulary elements are not all the target vocabulary of the students. Then the words they already have, they will not be the information they seek. For this, it has been necessary to identify previously learned vocabulary elements and to uncover new words to be encountered. This data was obtained by scanning the Turkish lesson and workbooks in the 4th grade in three years. Thus, vocabulary elements common to both the 4th and 5th grades are not included in the prepared dictionary. This new list was accepted as the target vocabulary that 5th grade students should learn. All of this target vocabulary is an element of 3347 vocabulary, and they are all made headword. This number does not include exclamations, abbreviations, idioms and proverbs. Exclamations and abbreviations are used in the last part of the dictionary, not in the main text. Idioms and proverbs are regarded as elements of other dictionary types. When the exclamation and abbreviations in the back are included, a class-based student dictionary with 3402 item headwords emerged. The entries are prepared according to the outcomes stated in the Turkish Curriculum and the lesson and workbooks taught in the schools. For example; while the meanings per headword are written, only the number of meanings in the texts is satisfied. In describing these meanings, TDK Up-To- Date Turkish Dictionary is generally used. Examples of testimony were also prepared by moving from the texts. However, for the testimonies that can not be obtained from the texts, mainly TDK Up-To-Date Turkish Dictionary and other sources have been consulted. As a result, it is necessary to produce dictionaries suitable for each grade level so that the learners can easily find the information they seek, and quickly and accurately reach out to them. There should be dictionaries that are based on actual statements rather than general expressions such as the secondary school dictionary, the student dictionary, and built according to the needs of the target group so that resources that will positively support the quality of Turkish education in the schools have been uncovered. This study is an important step taken in the name of dictionaries which will positively support the quality of Turkish education.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    626544

    7. sınıf öğrencilerinin hedef söz varlığı ve Türkçe sözlüğü

    Target vocabulary and Turkish dictionary of seventh grade students

    BEDRETTİN KOCA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    Eğitim ve ÖğretimTokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi

    Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. SAMİ BASKIN

  2. Tez No

    5650

    Çeviri dersinde yapılaşma (uygulama sorunları-yöntem önerileri)

    Strukturierung im übersetzungsunterricht (probleme der praxis-vorschlage zur methodik)

    A. TURGAY KURULTAY

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    1989

    Eğitim ve Öğretimİstanbul Üniversitesi

    Alman Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı

    PROF.DR. ŞARA SAYIN

  3. Tez No

    426114

    İlkokul 3.sınıflarda hedef söz varlığının geliştirilmesi üzerine bir araştırma

    A research on the i̇mprovement of target vocabulary of primary 3rd degree school students

    SERPİL DEMİRCİ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2015

    Eğitim ve Öğretimİstanbul Aydın Üniversitesi

    Sınıf Öğretmenliği Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. BAYRAM BAŞ

  4. Tez No

    781703

    5. sınıf Türkçe ders kitaplarında bağdaşıklık ve tutarlılık görünümleri

    Coherence and consistency appearances in 5th grade Turkish textbooks

    MERVE TÜRKER

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Eğitim ve ÖğretimFırat Üniversitesi

    Türkçe ve Sosyal Bilgiler Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ŞENER DEMİREL

  5. Tez No

    239237

    İlköğretim 4. ve 5. sınıf öğrencilerinin ahlaki olgunluk düzeyleri ile duygu zorbalık eğilimleri arasındaki ilişki

    The relationship between the moral maturity levels and the emotional bullying tendencies of the 4. and 5. grade primary school students

    KADİR KAKCI

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2009

    Eğitim ve ÖğretimYeditepe Üniversitesi

    Eğitim Yönetimi ve Denetimi Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. HALİL EKŞİ

Geri Dön