Al Şâtıbi'ye göre istihsan (الاستحسان عند الإمام الشاطبي)
The theory of al-istihsân in al-Imam Şatibî
- Tez No: 529753
- Danışmanlar: PROF. DR. ADNAN KOŞUM
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: Arapça
- Üniversite: Süleyman Demirel Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 77
Özet
Al Şâtıbi, istihsanı, üzerine Şer'i hükümlerin bina edildiği bir delil ve önemli bir kaynak kabul etmiştir. Şeriat; fiillerin maksadına bakmayı, muteber maslahata öncelik vermeyi ve gerçekleşmesi kesin veya genellikle gerçekleşen bir zararı savmayı getirmiştir. Al Şâtıbi'nin istihsan anlayışı, umûmi veya külli bir delile karşılık cüz'i maslahatı almaktır. Bu anlayış bazen kıyasa rağmen mürsel istidlale öncelik vermeyi gerektirir. Bu konudaki temel dayanak, Hüküm Koyucu'nun“maslahatları elde etmek ve zararı savmak”şeklinde bilinen amacıdır. Al Şâtıbi, istihsanı on çeşit saymış ve şu şekilde sıralamıştır: Nass'a dayanan bir delil sebebiyle veya iki kıyastan daha güçlü olanı almak suretiyle genel olanı terk etmek veya Nass'ta mevcut olan hükmün muhtemel illetini gerçekleştirmek veya örf sebebiyle genel olanı terk etmek veya maslahat için veya icma için terk etmek, küçük ve önemsizi dikkate alarak terk etmek veya baskın olanın çıkışına çıkan (genellikle söylendiği için söylenen) kuralı için veya sıkıntıyı zorluğu gidermek için ve ihtilafı dikkate almak suretiyle terk etmektir. Araştırma istihsan ile bidat arasındaki fark ve onun Şatibi'ye göre makasıdla ilişkisini de belirtmiştir. Çalışma, Al Şatıbi'nin fetvalarında geçtiği gibi İstihsanı kabul etme metodu hakkında detaylı konular ve örnekler içermektedir. Son kısım istihsanı şer'i önemli bir delil kabul ederek hüküm verilen bazı güncel problemler ele alınarak bitirilmiştir. Bu hükümler Al Şâtıbi'nin istihsan kurallarına göre konulmamış olsalar da onun görüşüne uygun oldukları ortaya kondu. Araştırma sonuçla, öncekilerin yazdıklarından ilim talebelerinin faydalanması için eski ve çağdaş alimlerin, özelliklede onlardan yenilikçi olanların metotları üzerinde bu gibi çalışmaların yapılması ve onların kurallarını çağdaş duruma bağlamayla ilgili tavsiyelerle sona erdi. الرسالة تتناول الاستحسان كأحد أصول الفقه، وذلك عند أحد أبرز علماء الإسلام، والذي كانت بصمته واضحة في التجديد الأصولي، وأثّر في كل من جاء بعده، حيث اعتبر الشاطبي الاستحسان حجة وأصلا مهما تُبنى عليه الأحكام الشرعية، فالشرع جاء بالنظر في مآلات الأفعال، وتقديم المصلحة المعتبرة، ودرء المفسدة المحققة أو الغالبة. ومفهوم الاستحسان عند الشاطبي هو الأخذ بمصلحة جزئية في مقابل دليل كلي أو عموم، ويقتضي هذا أحيانا تقديم الاستدلال المرسل على القياس، والأصل في ذلك ما عُلم من قصد الشارع إلى جلب المصالح، ودرء المفاسد. وعدّ الشاطبي الاستحسان أنواعا عشرة، ابتدأها بترك العموم بدليل نصّي، أو أخذا بأقوى القياسين، أو تحقيقا لمناط الحكم المحتمل في النص، أو تركه للعرف، أو للمصلحة، أو للإجماع، وتركه لاعتبار اليسير التافه، أو لقاعدة ما خرج مخرج الغالب، أو لرفع الحرج والمشقة، وتركه لمراعاة الخلاف. كما ذكر البحث الفرق بين الاستحسان والبدع، وعلاقته بالمقاصد عند الشاطبي. واشتمل البحث على مسائل وأمثلة مفصلة عن منهج الشاطبي في اعتبار الاستحسان كما ورد في فتاواه، واختتم الفصل الأخير ببعض المسائل المعاصرة، جرى فيها الحكم باعتبار الاستحسان دليلا شرعيا مهماً، وأوضح أن ما حُكم فيها إن لم يكن مأخوذا من قواعد الشاطبي في الاستحسان فهو متوافق مع ما يراه. وانتهى البحث إلى خاتمة وتوصيات بإجراء مثل هذه الدراسات في مناهج العلماء المتقدمين والمعاصرين، ليستفيد طلبة العلم مما سطره الأوائل، وخاصة المجددون منهم، وربط قواعدهم بالواقع المعاصر
Özet (Çeviri)
A letter dealing with the principle of one of the most prominent scholars of Islam. whose imprints were evident in the principal renewal, and impact on all who came after him. Al-Shatibi considered İstihsan as an evidence and a substantial reference that the sharia law is built on as it considers the purposes of the actions, the provision of the perceived interest, and averting the incontestable or predominant harm. The concept of İstihsan for Al-Shatibi takes the partial interest in exchange for a complete or general evidence, and this sometimes requires the preference of what is appropriate to the Sharia instead of the juristic reasoning by analogy, and the principle in that is from the intent of the legislator to bring advantage and averting harm. Al-Shatibi counted ten types of Istihsan: Leaving it to the public with a texture guide, considering the best analogy, using juristic reasoning by analogy method, prevent the possible cause of another restriction, leaving it to the unanimous agreement, the public interest leaving it because of its trivial importance, using the rule of "not protesting to the concept of a restriction if it is gone out, prevent causing difficulty on the public and leaving it to prevent controversy. The researcher also mentioned the difference between istihsan and heresy, and how it is related to the purposes of Islam in Al-Shatibi's approach. The last chapter was concluded with some contemporary issues and showed the legal opinion that might be taken on them using istihsan as an important legitimate guide. He explained, even though the legal opinions that have been taken might not agree with Al-Shatibi's rules, they go along with his personal convictions. After he concluded the research, he recommended that more studies should be made on the approached of such advanced and modern scholars, for today's students to benefit from previous Islamic studies and relate them to our modern time.
Benzer Tezler
- El-Mahsûl bağlamında Fahrettin er-Razî'nin ictihad anlayışı
İn the context of 'Al-Mahsûl' Fahrettin er-Razî's views of ijtihad
HASAN BULUT
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
DinBingöl ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. İSMAİL NARİN
- Gazzâlî - Şâtıbî sarkacında bilimselci tefsir
The scientific exegesis like a pendulum between Ghazzali and Shatibi
KOVSAR TAGHIYEV
- مناهج التحليل النحوي منذ عهد الخليل بن احمد الفراهيدي وحتى نهاية العصر العباسي دراسة تحليلية مقارنة
'Al-Khalil bin Ahmad Al-Farahidi'nin döneminden başlayarak Abbasiler döneminin sonuna kadar sözdizimsel analiz yöntemleri: Karşılaştırmalı bir analiz çalışması.'
MOHAMMED ABDULKAREEM YASEEN
Doktora
Arapça
2015
DilbilimUniversity Of AllahabadArap Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. PROF. ABDUL QADİR JAFARİ
- Ref'ul-hitam 'an Vakfi Hamza ve Hişâm (Molla Gürânî'nin Ref'ul-Hitam 'an Vakfi Hamza ve Hişam adlı eserinin edisyon kritiği )
The additional critical of the work which is named as Ref'ul-Hitam 'an Vakfi Hamza ve Hişam of Molla Gürânî
MAHMUT DİLEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NİHAT TEMEL
- Ebu'l-Muin En-Nesefi'ye göre insan fiillerine ilişkin meseleler
The events related to human action according to Abu al-Muin an-Nasafi
RAHİM ÇETİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
DinFırat ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SELİM ÖZARSLAN