Cevahirname-i Nizami kitabında yer alan lüster reçetelerinin günümüz koşullarında uygulanması
Applying luster past recepies of Cevahirname-i Nizami's book with nowadays conditions
- Tez No: 530392
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ALİ TEMEL KÖSELER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Güzel Sanatlar, Fine Arts
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Güzel Sanatlar Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Seramik ve Cam Tasarımı Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 101
Özet
''Değerli taş“ anlamına da gelen ”cevher“ ve bunun çokluğu ”cevahirin''“nâme”kelimesiyle birleşmesinden oluşan“cevher name”veya“cevahir-nâme”değerli taşlar hakkında yazılan kitaplara verilen isimdir. Bu eserler, genellikle değerli taşların nasıl meydana geldiklerini, nerelerde bulunduklarını, cinslerinin isimlerini, kıymetlerini, nasıl korunacaklarını, tıpta kullanılışlarını ve bunlara ilişkin diğer inanışları ortaya koyan ilmî ya da hurafe birçok bilgiyi içermektedirler. Kimi cevâhirnâmelerde madenler, süs eşyası olarak kullanılmayan diğer taşlar, taşlar gibi yararlarına inanılan bazı maddeler ve ıtırlar (parfümler) hakkında bilgi veren bölümlerin de yer aldığı görülmektedir. Muhammed İbn Abul Berekat Coheri Nişaburi (Nişaburlu Cevherci Abul Berakatın Oğlu Muhammed) tarafından 1195 yılında yazılmış olan Cevahirname-i Nizami kitabı, lakabı Nizami olan o dönemin vezirine hediye edildiği için kitaba Cevahirname-i Nizami denilmiştir. Cevahirname-i Nizami'nin günümüze ulaşan 5 adet el yazması nüsha, İraj Afshar'ın çabaları sonucunda belirlenmiş ve bu nüshaların karşılaştırmalı olarak incelemesi sonucunda, literatüre Cevahirname-i Nizami kitabının güncel bir basımı kazandırılmıştır. Kitabın güncel basımı İran'da bulunan Miras-i Mektup yayın evi tarafından 2004 yılında 2000 adet olarak yayımlanmıştır. Kitap 4 ayrı makaleden (bölümden) oluşmaktadır. Birinci bölümünde madenler ve bileşikler, ikinci bölümünde mücevherler ve taşlar, üçüncü bölümünde metaller, dördüncü bölümde ise seramik bölümü ile mineler ve televihat (renkli sırlar ve macun lüster) konularının anlatıldığı bölümdür. Cevahirname-i Nizami kitabını özel kılan ise seramik bölümü ile mineler ve televihat (renkli sırlar ve macun lüster) konularının anlatıldığı son bölümdür. ''Cevahirname-i Nizami Kitabında Yer Alan Lüster Reçetelerinin Günümüz Koşullarında Uygulanması'' başlığı altında yapılan bu tez çalışmasında, kitapta yer alan seramik bölümü üzerine yapılan incelemeler ve araştırmalar ile o dönemin seramik teknolojisi hakkında veriler sunulmuştur. Seramik bölümü içerisinde geçen macun lüster reçeteleri ile ilgili bölüm üzerinde de analizler yapılmış, o dönemde kullanılan macun lüster reçeteleri bugünün koşullarında denenmiş ve başarılı olduğu düşünülen lüsterler elde edilmiştir. Bu anlamda 1195 yılında yazılmış fakat yeni gün yüzüne çıkmış olan ''Cevahirname-i Nizami'' kitabı, bu tez çalışması ile elde edilen veriler sayesinde hem geçmiş ile günümüz arasında bir köprü oluşturacağı, hem de seramik sanatı tarihine ve seramik sanatçılarına ışık tutacağı düşünülmektedir.
Özet (Çeviri)
''Cevahir-Nâm'' or ''The Book of Gems“ is the name given to the books written about precious stones, consisting of the combination of ”Nâme“(letter; book) and ''jevahir'' the plural form of ''jevher''(jewelery). These books, often is about how precious stones have come to fruition, where they are, names of different types, the prices, how they will be protected, how to use for trapy and many other scientific or superstructure that reveal other beliefs about them. In some kind of these books, it is also seen the sections that giving information about mines, other stones that are not used as decorations, some items that are believed to be useful like stones and fragrances (perfumes). The Book of Cevahirname-i Nizami, written in 1195, by Muhammad Ibn Abul Berekat Joheri Nishaburi (Muhammad from Nishabur, the son of the jeweler Abul Barakat). The book was called Jevahirname-i Nizami (Nizami's book of Gems) because it was a gift to the minister of that period who's moniker was Nezami. In 2004, Miras-i Maktob publishing house in Iran published 2000 copies of Cevahirname-i Nizami's up-to-date edition. Latest edition of the book gained as a result of İraj Afshar's efforts and comparatively review of 5 manuscripts which are available today. The book consists of 4 separate articles (chapters). The first part is about mines and mineral compounds, second chapter is about jewels and stones, third part containing metals and the fourth chapter, ceramics chapter, is about mina and telavihat (colored glaze and luster pastes). Ceramic chapter, last part in Cevahirname-i Nizami which is discribing mina and telavihat, is what makes it an special book. This thesis under the title; ''Applying Luster Past Recepies of Cevahirname-i Nizami's Book With Nowadays Conditions'', presents some informations about resarches and examinations about ceramics chapter of Cevahirname-i Nizami's book also ceramics technology during that period. In addition analyzes were made on the luster paste recepies of that period and tried them in nowadays conditions with results found to be successful. It is thought that the book ”Cevahirname-i Nizami" which written in 1195 but emerged in the new day will be a bridge between past and present thanks to the data obtained with this thesis and will also give a hint to the history of ceramic art and ceramic artists.
Benzer Tezler
- Şifâ'î Şa'bân Efendi'nin Şifâ'îyye'si (inceleme-metin)
Şifâ'îyye by Şifâ'î Şa'bân Efendi (examination-text)
NAZMİYE YALDIRAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Türk Dili ve EdebiyatıKırıkkale ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHİTTİN ELİAÇIK
- Gelibolu Ahmet Bican'ın eserleri üzerine bir inceleme
A Study on the works of Gelibolulu Ahmed Bican
AYNUR KOÇAK
Doktora
Türkçe
2000
Türk Dili ve EdebiyatıÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiTürk Halk Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KEMAL YÜCE
- Ta'bir-n?me-i Türki (inceleme-metin-dizinli sözlük)(2 cilt)
Ta'bir-n?me-i Türki (analysis-text-series)
FATİH KIRMALI
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
DilbilimCumhuriyet ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. BURHAN PAÇACIOĞLU
- Kitab-ı Cevherü'l Cevahir
Kitab-ı Cevherü'l Cevahir
İSMAİL BEKTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Türk Dili ve EdebiyatıNiğde ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
YRD. DOÇ. DR. TALİP YILDIRIM
- Basîrî-yi Bağdâdî'nin Münâzaratü'l-cevâhir li-meserreti'l-havâtir adlı eseri [Metin-inceleme-tercüme]
Basîrî-yi Baghdâdî's titled work Münazaratü'l- cevâhir li-meserreti'l havâtir
MAHPERİZE ŞAFAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Doğu Dilleri ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiDoğu Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ATALAY