Geri Dön

Geçmişten günümüze tiyatroda erdem kavramı ve model oyunlar

The concept of morality in the theater and model plays from past to present

PDF İndir

  1. Tez No: 530587
  2. Yazar: CEREN OLPAK
  3. Danışmanlar: PROF. DR. HÜLYA NUTKU, PROF. DR. KUBİLAY AYSEVENER
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Sahne ve Görüntü Sanatları, Performing and Visual Arts
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2018
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
  10. Enstitü: Güzel Sanatlar Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Sahne Sanatları Ana Sanat Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 211

Özet

Erdem kavramına geçmişten günümüze uzanan zaman dilimi içinde baktığımızda; doğu ve batı kültüründe değişmez ilkeleri olduğu görülmüştür. Fakat her çağın kendini oluşturan sosyolojik, ekonomik, bilimsel ve kültürel öğeleriyle bir tanımlamaya ulaşmaya çalıştığı dikkatten kaçırılmamıştır. Çalışmada tanımlamada bulunabilmek için, bilimi doğuran düşünceden yani felsefeden ve onun tarihini oluşturan yapıtlardan yararlanılmıştır. Felsefi bir disiplin olan etiğin ilgi alanına giren erdem kavramı; ahlakı ve onu oluşturan öğeleri açımlama gereksinimini doğurmuştur. Çalışmada saptanan ilk ayrım; etik ve ahlakın aynı kavramlar olmadığıdır. Görülür ki, günümüze değin uzanan zaman diliminde; ahlak etiğin yerine konulmaya çalışılmıştır.“İyi/Kötü”,“Doğru/ Yanlış”yargıları üzerinden hareket ederek erdem tanımının belirleyiciliğine ulaşmak isteyen iki unsur; birey ve devlettir. Bireyin yaşamındaki nihai amacı mutluluğa ulaşmaktır. Ve toplumu oluşturan bireylerin uyumlu birlikteliği için yazılı ya da sözlü kimi kurallara, yasalara ihtiyaç duyulur. Erdem kavramının bir kırılma yaşayarak problem gibi algılanma noktası buradadır. Fakat hiçbir bulanıklığa yer bırakmazsın görülür ki; bireyin bilgiyle şekillenen iyi kötü algısında hiçbir otoritenin -tanrı/devlet/gelenek- baskısı altına girmeyen bir özgürlükte olması, her koşulda adaleti sağlaması, metanın belirleyiciliğine kapılmaması, diğerine karşı duyacağı sorumluluk bilinciyle ölçülülüğünü sağlayabilmiş, cesaretli, iyiye yönelen bir eylem gerçekleştirmesi erdemdir. Ve erdem çürümeye bir başkaldırıştır. Tiyatro, olay dizisini geliştirmek için çatışmayı kullanır. En az iki farklı değer taşıyıcısının/ bireyin ya da bireyin kendisinde taşıdığı en az iki değerin savaşımı olan çatışma; dramatik yapının kurucu unsurudur. Tiyatro sanatı, içinde eğiticilik ilkesini barındırmasıyla her yapıtın erdemle ilişkilendirilebileceği yanılgısını doğurmuştur. Çalışmadaki model oyunlar göstermiştir ki; tiyatronun her iyiye yönelişi erdem kavramını ortaya çıkartmamaktadır. Fakat tiyatro tarihinde kimi yapıtların kendini zamansız kılabildiği gözlenmiştir. Tiyatroda bunu sağlamak için herhangi bir türün ya da akımın kullandığı biçimsel özellikler belirleyici olmamıştır. Bu metinlerin tek ortak noktası, erdem kavramına ulaşmış olmasıdır. Tiyatro metnini zamansız kılabilmiş oyun yazarının hedefi izleyicisini eğitmek değildir. Kendi tamamlanmışlığı ile ulaştığı erdem kavramının sürekliliğini birlikte sağlayabilmek için izleyicisine sanat aracılığıyla yaptığı bir çağrıdır.

Özet (Çeviri)

When we overeview the concept of virtue in the time-lapse of the past and present; it has been observed the invariable principles in eastern and western cultures. But, it can not be ignored that the every age tried to reach a definition on the basis of its own sociological, economic, scientific and cultural elements. Reasoning that give birth to the science, namely philosophy and the works that constitutes its history, were utilized in order to make a definition in the study. The concept of morality is in the sphere of interest of the ethics, which is a philosophical discipline, for this reason it is necessary to explain the morality and the components that constitute it. The first distinction found in the study; ethics and morality are not the same concepts. It is evident that in the time course of time, it has been tried to replace the ethics with morality. Individual and state are the two elements that seek to reach the determinative definition of virtue by moving through the judgments of“Good / Bad”and“True / False”The ultimate goal in the life of the individual is to achieve happiness. And for the harmonious co-existence of the individuals who make up the society, some rules and regulations are needed, written or spoken. The concept of virtue has experienced a fracture at this point and is perceived as a problem. But, it is visible without any blurring; in the good-bad perception shaped by the individual's knowledge there is a freedom that is unyielding against the pressure of any authoritarianism - the state / tradition. For an individual, morality is to secure the justice in every circumstance, avoid of the determinant power of the commodity, ensure the temperance with a sense of responsibility to the others and courageously carry out an action devoted to goodness. And morality is a revolt against social corruption. The theater uses conflict to develop the event sequence. The conflict is a struggle between at least two different value carriers / individuals or at least two different values existing within the individual, and this is the constituent element of dramatic work. Consequently, the art of theater has created the misconception that every work can be associated with morality due to its didactic principle. The model plays in the study showed that each orientation of the theatre to the goodness does not reveal the concept of morality. But it was observed in the history of the theater that some works can make themselves everlasting. The formal characteristics used by any type or movement are not determinative in order to ensure this result in the theatre. The only common point of these texts is that they have reached the concept of morality. The target of the playwright, who has made the text of theatre everlasting, It is not to train the audience. It is a call to the audience through art for co-creation of the continuity of the morality concept reached by self- completion.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    186174

    Tommaso Campanella ve Thomas More'un ütopyalarının karşılaştırılması

    Comparing Thomas More and Tommaso Campanella's utopias

    MAHMUT AVCI

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2006

    FelsefeAtatürk Üniversitesi

    Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. OSMAN ELMALI

  2. Tez No

    729385

    Basına göre Türkiye'de eğitim, kültür ve sosyal hayat (1990-1995)

    According to the press, education, culture and social life in Turkey (1990-1995)

    HAZAL ÇOBAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    Eğitim ve ÖğretimMarmara Üniversitesi

    Türk Tarihi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. Ş. CAN ERDEM

  3. Tez No

    226310

    Geçmişten günümüze 'soytarılık' kavramının tiyatroda yansıması

    The effects of clowning conception on theatre by the past to nowadays

    ŞUAYİP ÜNSAL

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2006

    Sahne ve Görüntü SanatlarıDokuz Eylül Üniversitesi

    Sahne Sanatları Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HÜLYA NUTKU

  4. Tez No

    583702

    Tiyatroda gülmece

    Humor in theater

    DERYA ATMACA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Sahne ve Görüntü SanatlarıAtatürk Üniversitesi

    Sahne Sanatları Ana Sanat Dalı

    YRD. DOÇ. DR. BÜNYAMİN AYDEMİR

  5. Tez No

    293251

    Modern ve modern sonrası tiyatroda karakterin evrimi

    The evolution of character in modern and postmodern theatre

    YASEMİN SEVİM

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2010

    Sahne ve Görüntü SanatlarıDokuz Eylül Üniversitesi

    Sahne Sanatları Ana Sanat Dalı

    PROF. DR. MURAT TUNCAY

Geri Dön