Telhîsü'l-Miftâh'ın Türkçe tercümeleri ve mütercimi bilinmeyen Türkçe bir tercümesi (metin-inceleme)
Turkish translations of Telhîsü'l-Miftâh and a Turkish translation of Telhîsü'l-Miftâh, of which translator is unknown (text-analysis)
- Tez No: 530713
- Danışmanlar: PROF. DR. MUCAHİT KAÇAR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Karadeniz Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 520
Özet
Hatîb el-Kazvînî'nin Telhîsü'l-Miftâh adlı eseri, yazıldığı günden itibaren belâgat sahasında önemli bir yer teşkil etmiştir. Bu eser üzerine çeşitli dillerde şerh, tercüme, haşiye, muhtasar vb. olmak üzere çok sayıda eser kaleme alınmıştır. Bu çalışmada, Telhîsü'l-Miftâh'ın Türkçe tercümeleri ve onun mütercimi bilinmeyen bir tercümesi üzerinde durulmuştur. Çalışmamız dört bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde; belâgatin tanımı, Arap, Fars ve Türk edebiyatlarındaki tarihî seyri ve Arap edebiyatındaki belâgat ekolleri üzerinde durulmuştur. İkinci bölümde, Hatîb el-Kazvînî'nin hayatı ve eserleri hakkında bilgi verildikten sonra Telhîsü'l-Miftâh üzerine yazılmış Türkçe eserler tanıtılmıştır. Bu bölümde Telhîs üzerine yazılan Türkçe tercümeler, usul ve muhteva açısından ayrıntılı bir şekilde tanıtılırken şerh ve diğer türlerdeki Türkçe eserler ise ana hatlarıyla ele alınmıştır. Üçüncü bölümde, Telhîs'in mütercimi bilinmeyen Türkçe bir tercümesi ele alınmıştır. Bu bölümde evvela mütercim hakkında değerlendirmede bulunulmuştur. Ardından söz konusu tercümenin nüsha tavsifleri yapılmıştır. Daha sonra metni neşredilen tercümenin, Milli Kütüphane yazmaları arasında 06 Mil Yz A 9716 ve 06 Mil Yz A 3347, Bosna Hersek Gazi Hüsrev Bey Kütüphanesinde R-3865 numarasıyla kayıtlı mevcut üç nüshasından hareketle oluşturulan transkripsiyonlu metnine yer verilmiştir. Dördüncü bölümde, metni neşredilen tercümenin incelemesi yapılmıştır. Söz konusu tercüme; usul, muhteva, dil ve imla açısından incelendikten sonra eserde yer alan belâgate dair kelimeler ile özel adların indeksine yer verilmiştir. Çalışmanın sonuna metnin anlaşılırlığını kolaylaştırmak amacıyla sözlük ilave edilmiştir.
Özet (Çeviri)
Khatîb al-Qazwînî's Telhîsü'l-Miftâh has occupied a significant place in the field of rhetoric since its completion. A large number of works such as interpretations, translations, apostils, summaries and treatises were written on Telhîsü'l-Miftâh. In this work, the Turkish translations of Telhîsü'l-Miftâh and its anoymous translation are examined. This study consists of four parts. The first part focuses on the definition of the rhetoric and its history in Arabian, Persian and Turkish literatures and rhetoric schools of Arabic literature. In the second part, after brief information about the life and works of Khatîb al-Qazwînî, Turkish works on Telhîsü'l-Miftah are introduced. In this section, Turkish translations of Telhîs are examined in detail in terms of their methods and contents but its commentaries and other types of Turkish works are briefly explained. In the third part, a Turkish translation of Telhîs, whose translator is unknown, is examined. In this section, first translator's identity was questioned. After that, the copies of this translation are presented. Finally, the transcripted text, which was created from the three existing copies was added to last part of this section. Two of these copies are found in the National Library under registration number 06 Mil Yz A 9716 and 06 Mil Yz A 3347. One of these copies is found in the Gazi Husrev-Beg Library under registration number R-3865. In the final section, the published version of the text is analyzed. After the analysis of the text in terms of method, content, language and spelling; an index of words of rhetoric and the specific names is added. At the end of the study, a dictionary was made in order to help understanding the text.
Benzer Tezler
- El-Hatîb el-Kazvînî'nin Telhîsu'l-Miftâh eseri ışığında klâsik Türk edebiyatı belâgat terimlerinin tasnîfi
Classification of classical Turkish literature al-balagha terms in consideration of al-Khatib al-Qazwini's work titled Talkhis al-Miftah
MOHAMMED ALİ SHAREEF
Doktora
Türkçe
2015
DilbilimAnkara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDULKADİR GÜRER
- Mustafa Behcet'in telhîs şerhi: Behcetü'l-Erîb (İnceleme-çeviri yazılı metin)
Mostafa Bahcat's talkhis commentary: Bahcat al-Arîb (Analysis-transcription)
DERYA ADALAR SUBAŞI
Doktora
Türkçe
2022
DilbilimHacettepe ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA SABİHA KUTLAR OĞUZ
- Pervîz Abdullah Efendi ve Telhîsu't-Telhîs adlı eserinin tahkîki
تحقيق مخطوطة 'تلخيص التلخيص' لـبرويز عبد الله أفندي
AHMET ŞANVERDİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Doğu Dilleri ve EdebiyatıMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ALİ BENLİ
- El-Kavlü'l-Ceyyid fi şerhi Ebyâti't-Telhîs (s.1-130) inceleme-metin
El-Kavlü'l-Ceyyid fi şerhi Ebyâti't-Telhîs (p. 1-130) search-text
FERHAT ALTUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Türk Dili ve EdebiyatıKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AHMET YENİKALE
- Arap dilinde istişhâd olgusu ve Hatîb el-Kazvînî'nin Telhîsü'l-Miftâh adlı eserinde istişhâd referansları
The phenomenon of quotation in the Arabic language and quotation references from al-Hatip al-Kazvini's Telhisul-Miftah
BAYRAM KÖPÜK
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
DilbilimAnkara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SONER GÜNDÜZÖZ