Geri Dön

Kazakistan'da yaşayan Ahıska Türklerinde Türkçe ana dili bağlılığı

Turkish mother language loyalty in ahiska/meskhetian Turks who live in Kazakhstan

  1. Tez No: 532720
  2. Yazar: KAYHAN İNAN
  3. Danışmanlar: PROF. DR. NECATİ DEMİR
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Eğitim ve Öğretim, Sosyoloji, Türk Dili ve Edebiyatı, Education and Training, Sociology, Turkish Language and Literature
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2018
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Gazi Üniversitesi
  10. Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Türkçe Eğitimi Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 309

Özet

Türkiye dışında yaşayan Türklerde dil bağlılığı olgusunu Kazakistan'daki Ahıska Türkleri örneğinde incelemeyi amaçlayan bu araştırma, karma yönteme dayanmaktadır. Araştırmanın çalışma grubunu Kazakistan'ın Almatı, Cambul, Güney Kazakistan ve Kızılorda eyaletlerinde yaşayan 274 Ahıska Türkü oluşturmaktadır. Araştırma kapsamında verilerin toplanmasına 03.04.2017 tarihinde başlanıp 12.06.2017 tarihinde son verilmiştir. Araştırmanın nicel verilerinin toplanmasında Dil Biyografisi Anketi ve Türkçe Dil Bağlılığı Ölçeği kullanılmıştır. Nitel verilerin toplanmasında ise herhangi bir ölçme aracı kullanılmamış, dilin konuşulduğu ortam içerisinde ses kayıtları alınmış ve saha notları tutulmuştur. Araştırmada elde edilen nicel verilerin analizinde SPSS paket programı kullanılmıştır. Dil Biyografisi Anketi ile toplanan verilerin incelenmesinde betimsel istatistikten yararlanılmıştır. Betimsel istatistik verileri yaş, cinsiyet ve yerleşim yeri değişkenlerine göre incelenmiştir. Bunun yanında anket verileri üzerinden kişiye, ortama ve işleve göre dil seçimlerinde dil sürdürüm gücü hesaplanmıştır. Türkçe Dil Bağlılığı Ölçeği aracılığı ile toplanan verilerin incelenmesinde ise tek yönlü varyans analizi (ANOVA) ve bağımsız örneklemler t testinden yararlanılmıştır. Ölçek puanları yaş, cinsiyet, medeni durum, eğitim durumu, çalışma durumu ve yerleşim yeri değişkenlerine göre incelenmiştir. Nitel verilerin değerlendirilmesinde ilk olarak ses kayıtları yazıya geçirilmiştir. Ardından konuşmacıların Türkçe-Rusça kod değiştirdiği bölümler Temel Dil Çerçeve Modeli ve Belirtililik Modeli'ne göre analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda katılımcıların Rusçada Türkçeye göre daha yüksek yeterliğe sahip olduğu belirlenmiştir. Gençler yaşlılara, erkekler kadınlara ve şehirde yaşayanlar köyde yaşayanlara göre Türkçede daha az yeterliğe sahiptir. Buna karşın katılımcıların büyük çoğunluğu ana dilini Türkçe olarak belirtmiştir. Katılımcıların Türkçeyi daha çok aile içi iletişim ve duygusal işlevler için seçtikleri belirlenmiştir. Ölçek puanlarına bakıldığında katılımcıların %62,0 oranında Türkçeye yüksek düzeyde bağlı olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Cinsiyet, medeni durum, eğitim durumu ve çalışma durumuna göre katılımcıların dil bağlılıklarında istatiksel olarak anlamlı bir fark bulunmamıştır. Ancak katılımcıların dil bağlılıklarında yaş, yerleşim yeri ve Türkçe dersi alma durumunun istatiksel olarak anlamlı bir şekilde fark yarattığı belirlenmiştir. Temel Dil Çerçeve Modeli'ne göre incelenen kod değiştirme verileri, temel dil dizge biçim birimi stratejisi dışında modelin bütün varsayımlarını karşılaşmaktadır. Belirtililik Modeli'ne yönelik ulaşılan sonuçlar ise katılımcıların dil seçimleri ile uyuşmaktadır. Araştırma sonuçlarına bakıldığında Kazakistan'da yaşayan Ahıska Türklerinin Türkçe dil bağlılıklarının yüksek olduğu ancak Türkçe öğretiminin özellikle genç kuşaklarda desteklenmesi gerektiği görülmektedir.

Özet (Çeviri)

This study aims to investigate the language loyalty phenomenon in the case of Ahıska/Meskhetian Turks in Kazakhstan in the context of Turks who live outside of Turkey, is based on mixed method. The population of study consists of 274 Ahıska/Meskhetian Turks who live in Almaty, Zhambyl, South Kazakhstan and Kyzylorda states of Kazakhstan. The collection of data was started on 03 April 2017 and ended on 12 June 2017. Language Biography Questionnaire and Turkish Language Loyalty Scale were used to collect quantitative data of study, but any measuring instrument wasn't used to collect qualitative data. However, fields notes were kept and voice records taken in the environment where the language was spoken. SPSS statistical package program has been used to analyze the data. Analyze of the data which collected with Language Biography Questionnaire has been made benefit of descriptive statistics. Descriptive statistical data were analyzed according to age, sex and settlement variables. In addition, language maintenance strength on language choice according to people, settings and functions has been calculated from questionnaire data. Independent samples t-test and one-way analysis of variance test (ANOVA) have been used in the analysis of the data collected through Turkish Language Loyalty Scale. Scale scores have been analyzed according to age, sex, marital status, education, employment and setting. In the evaluation of the qualitative data the voice records were transcribed first. Then, parts of the records which speakers switched code between Turkish and Russian were analyzed according to Matrix Language Frame Model and Markedness Model. As a result of study, it was determined that the participants had higher competence in Russian than Turkish. Males, young people, and those living in urban areas had more competency in Turkish compared to females, elderly people, and those living in rural areas respectively. Nevertheless, the vast majority of participants stated Turkish as their mother tongue. It was determined that the participants chose Turkish language more because of its emotional functions, and Turkish was used for communication within the family. When the scale scores are examined that 62.0% of participants are highly loyal to Turkish. There were no statistically significant differences in the language loyalty of participants according to sex, marital status, education and employment. However, it was determined that age, settlement and taking Turkish lessons were significantly related to differences in the language loyalty of the participants. The code-switching data, analyzed according to Matrix Language Frame Model, proved all the hypotheses of the model except of Morpheme Order Principle. The results related to the Markedness Model matched with participants' language choice. Having looked at the result of the research, it is seen that the Ahiska/Meskhetian Turks living in Kazakhstan have high language loyalty for the Turkish language. However, Turkish language teaching should be supported especially for younger generation.

Benzer Tezler

  1. Kazakistan'da Çimkent bölgesinde sürgünde yaşayan Ahıska Türklerinin kültür çatısı: Doğum, düğün, ölüm adetleri

    Birth, wedding, death ceremonies of Meskhetian Turks living in exile in Shymkent region of Kazakhstan

    CEMİLE GÜZELOĞLU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2017

    Halk Bilimi (Folklor)Ardahan Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. AHMET ALİ ASLAN

  2. Toplumdilbilim açısından Antalya'da yaşayan Ahıska Türklerinin dil incelemesi

    Language analysis of the Meskhetian Turks living in Antalya in terms of social linguistics

    ELİF AYDIN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    DilbilimMuğla Sıtkı Koçman Üniversitesi

    Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. EKREM AYAN

  3. Ahıska Türkleri folkloru üzerine bir araştırma (Kazakistan-Almatı bölgesi)

    A research on folklore meskhetian Turks (Kazakhstan - Almaty regi̇on)

    RAMAZAN ETYEMEZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2016

    Halk Bilimi (Folklor)Süleyman Demirel Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. MEHMET ÖZÇELİK

  4. Sürgünde yaşayan Ahıska Türklerinin folklor ve etnografyası

    The folklore and ethnography of Ahiska Turks living in exile

    RASIM MAMMADOV

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2016

    Halk Bilimi (Folklor)Ardahan Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. AHMET ALİ ASLAN

  5. Ahıska Türkleri (sözlü kültür bağlamında)

    Ahıska Turks

    FATIMA DEVRISHEVA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2006

    Halk Bilimi (Folklor)Ankara Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF.DR. HASAN ÖZDEMİR