Toplumdilbilim açısından Antalya'da yaşayan Ahıska Türklerinin dil incelemesi
Language analysis of the Meskhetian Turks living in Antalya in terms of social linguistics
- Tez No: 759245
- Danışmanlar: DOÇ. DR. EKREM AYAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Ahıska Türkleri, Toplumdilbilim, Dil İncelemesi, Meskhetian Turks, Sociolinguistics, Language Analysis
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 287
Özet
Ahıska, bugün Gürcistan sınırları içerisinde yer alan Türkiye'nin Ardahan iline komşu olan bir bölgedir. Ahıska'daki Türk varlığı yoğun olarak XI. yüzyıldan itibaren bölgeye yerleşen Kıpçaklarla birlikte kendisini göstermeye başlamıştır. Aynı dönemlerde Kıpçaklarla birlikte Başkurt, Peçenek, Karluk ve Oğuz boyları da Ahıska'ya yerleşen diğer Türk boyları arasında yer almıştır. Osmanlı Devleti Ahıska'yı XVI. yüzyılda hâkimiyeti altına almış ancak XIX. yüzyılda bölge Ruslar tarafından ele geçirilmiştir. Bunun üzerine Osmanlılar ile Ruslar arasında hâkimiyet mücadeleleri başlamış ve son olarak 1921 Moskova Anlaşması ile bölge resmî olarak Türk topraklarından çıkarılıp Gürcistan sınırları içerisinde bırakılmıştır. II. Dünya Savaşı döneminde 1944 yılının 14 Kasım gecesinde Ahıska'da yaşayan ve adlarını buradan alan Ahıska Türkleri, Sovyetler Birliği'nin kararı ile Orta Asya'nın çeşitli bölgelerine sürgün edildiler. Bu sürgün ile 100.000'in üzerinde Ahıska Türkü anavatanlarından koparılıp Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan ve Azerbaycan'a yerleştirildi. Bugün nüfusları 500.000'i aşan Ahıska Türkleri dünyanın dört bir yanında dağınık bir şekilde yaşamaktadırlar. Sovyetler Birliği'nin dağılmasıyla birlikte yoğun olarak Türkiye'ye göç etmeye başlamışlardır. Günümüzde Türkiye dışında Amerika Birleşik Devletleri, Rusya Federasyonu, Ukrayna, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Gürcistan ve Kafkasya'nın diğer bölgelerinde yaşamlarını sürdürmektedirler. Ahıska Türkleri her geçen sene Türkiye'ye yönelik göçlerini artırmaktadırlar. Bu göçlere bakıldığında Antalya'nın tercih edilen ilk il olduğu ortaya çıkmaktadır. Bunun başlıca sebebi ise önceden yaşadıkları Orta Asya bölgelerinde Rusçayı ikinci dil olarak edinmek durumunda kalmaları ve buna bağlı olarak turizm sektöründe iş bulma imkânına sahip olmalarıdır. Bu nedenle çalışmamızı Antalya ilinde yaşayan Ahıska Türkleri üzerine dayandırmayı gerekli gördük. Ahıska Türklerinin konuştukları dil Türkiye Türkçesinin bir ağzı olarak değerlendirilmektedir. Çalışmamız da Antalya'da yaşayan Ahıska Türklerinin ağız özelliklerinin toplumdilbilim (sosyolinguistik) çerçevesinden bakılarak yapılan bir dil incelemesidir. Bir dildeki değişkeleri ortaya koymaya çalışan ve dilbilimin bir alt dalı olan toplumdilbilim, XIX. yüzyılda bağımsız bir disiplin olarak değerlendirilmeye başlanmıştır. Toplumdilbilimin ne olduğu, neleri kapsadığı ve bu alanda yapılan çalışmalara tezimizin birinci kısmında yer verdik. İkinci kısımda Ahıska Türklerinin kim olduklarına ve tarihî süreçlerine değinip Antalya'da yaşayan kesimin sosyolojik görünümlerine yer verdik. Üçüncü bölümde Antalya ilinde yaşayan Ahıska Türklerinin dili ses ve şekil bilgisi yönünden incelenerek dillerindeki değişkeler yaşa, cinsiyete, ölçünlü dilin ve Rusçanın etkisine göre toplumdilbilim alanı içerisinde değerlendirildi. Dördüncü bölümde ise kaynak kişilerin konuşmalarından mülakat yoluyla edinilen ses kayıtları fonetik alfabe kullanılarak metin olarak aktarıldı. Temel olarak dört bölümden oluşan çalışmamız sonuç ve öneriler kısmı ile sonuçlandırılıp kaynakça ve ekler bölümüyle tamamlanmıştır.
Özet (Çeviri)
Ahıska is a region that is today located within the borders of Georgia, and forms a neighboring city to the Turkish Ardahan. The Turkish presence in Ahıska began to manifest itself intensely with the Kipchaks who settled in the region from the 11th century. Along with the Kipchaks, the Bashkir, Pecheneg, Karluk, and Oguz tribes were among the other Turkish tribes that settled in the Ahıska region. The Ottoman Empire took over Meskhetia in the 16th century. But already in the 19th century the region was conquered by the Russians. Whereupon the struggle for rule between the Ottomans and Russians began and was finally ended by the Moscow Agreement of 1921, by which the region was officially removed from the Turkish lands and left within the borders of Georgia. During the Second World War, the Meskhetian Turks, who lived in Meskhetian, which they were named after, on the night of November 14, 1944 were exiled to various parts of Central Asia by the decision of the Soviet Union. With this exile over 100,000 Meskhetian Turks were separated from their homeland and settled in Kazakhstan, Kyrgyzstan, Uzbekistan and Azerbaijan. Meskhetian Turks, whose population exceeds 500,000, live scattered all over the world. With the dissolution of the Soviet Union they began to migrate to Turkey intensively.Apart from Turkey they are continuing their life in the United States, Russia, Ukraine, Azerbaijan, Kazakhstan, Kyrgyzstan, Georgia and other parts of the Caucasus. Meskhetian Turks are increasing their migration to Turkey every year. Considering these migrations, it was observed that Antalya is the first preferred province. The main reason for this is that they had to acquire Russian as a second language in the Central Asian regions where they previously lived and accordingly have the opportunity to find a job in the tourism sector. Therefore, we felt that it was necessary to base our study on Meskhetian Turks living in Antalya. The Turkish spoken by the Meskhetian Turks is considered as a dialect of Turkish. Our study is a language study of the dialects of the Meskhetian Turks living in Antalya in the context of sociolinguistics. Sociolinguistics, which tries to uncover the variables in a language and is a subgroup of linguistics, has been viewed as an independent discipline since the 19th century. In the first part of our work, we have included what sociolinguistics is, what it covers and what studies are being carried out in this area. In the second part we clarified who the Meskhetian Turks were, outlined their historical processes, and gave place to the sociological views of the people living in Antalya. The third part explains the differences in the languages of the Meskhetian Turks living in Antalya by age, occupation, gender, the effect of the standard language, the physical environment, etc. evaluated within the field of sociolinguistics. In the fourth part, the audio recordings obtained through interviews were transmitted as text using the phonetic alphabet. Our study, which essentially consists of four parts, has been concluded with the conclusion and recommendations part and completed with the bibliography and appendices section.
Benzer Tezler
- Japonca'da toplumdilbilim açısından saygı dili
Japanese honorific in perspective of socioliguistics
AYŞE NUR SUGİYAMA TEKMEN
Yüksek Lisans
Türkçe
1997
Doğu Dilleri ve EdebiyatıAnkara ÜniversitesiDoğu Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. PULAT OTKAN
- Analayse sociolinguistique des textes publicitaires et les possibilites d'usage dans l'enseignement de la language
Reklam metinlerinin toplumdilbilimsel olarak incelenmesi ve dil öğretiminde kullanım olanakları
PAKİZE ÜNAL
Doktora
Fransızca
2002
Fransız Dili ve EdebiyatıÇukurova ÜniversitesiFransız Dili Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. A. NECMİ YAŞAR
- A Linguistic analysis of Turkish political language (Sociolinguistic and discoursal perspectives)
Türk politika dilinin dilbilimsel çözümlemesi (Sosyodilbilim ve söylem açısından)
AYNUR BOYER
- International dynamics in medical encounters: The participant roles and identities
Doktor-hasta görüşmesinde iletişimsel dinamikler: Katılımcı rol ve kimlikleri
ÖZGE ÇAĞLAR
Yüksek Lisans
İngilizce
2004
DilbilimBoğaziçi ÜniversitesiDilbilim Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. DİDAR AKAR
- Conversational humor in Turkish peer groups: An interactional sociolinguistic approach
Türk arkadaş gruplarının karşılıklı konuşmalarında mizah: Etkileşimsel toplumdilbilimsel bir yaklaşım
BİLGEN ERDEM
Yüksek Lisans
İngilizce
2005
DilbilimBoğaziçi ÜniversitesiDilbilim Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. DİDAR AKAR